thirrjaislame.com

Tag: EDUKATA

  • EDUKATA GJATË VIZITËS

    EDUKATA GJATË VIZITËS

    Vëllezër të dashur,

    Duhet të dimë se myslimani nuk mund të jetojë në këtë botë pa të dashurit dhe vëllezërit e tij… Prandaj medoemos ai ka nevojë për dashuri dhe vëllazërim.

    Prej haqeve reciproke është vizita e ndërsjellë mes teje dhe vëllezërve e të afërmve të tu në mënyrë që të shtohet fryma e dashurisë dhe vëllazërisë.

    Për t’i realizuar frytet e vizitës, medoemos duhet mësuar se cilat janë rregullat dhe edukata të cilën myslimani duhet përvetësuar gjatë vizitës që i bën miqve dhe vëllezërve të tij.

     

    1. Nijeti i sinqertë për hirin e All-llahut të Madhërishëm

     Kjo do të thotë që t’i vizitosh vëllezërit dhe të afërmit e tu duke pasur për qëllim arritjen e shpërblimeve, e jo për përfitime materiale.

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Një njeri e vizitoi një vëlla të vetin në një fshat tjetër. All-llahu i Madhërishëm i cakton një melek për ta vëzhguar gjatë rrugës së tij dhe kur erdhi tek ai, (meleku) i tha: Ku po shkon? Ai tha: Te një vëlla i imi në këtë fshat. Meleku tha: A mos ke tek ai ndonjë levërdi e dëshiron ta fitosh atë prej tij? Ai tha: Jo, përpos që unë atë e dua për hirin e All-llahut! (Meleku) Tha: Unë jam i dër­guar nga All-llahu te ti për të të njoftuar se All-llahu të do ty ashtu siç ti e deshe atë njeri për hirin e All-llahut.”[1]

     

    1. Kërkimit i lejes për hyrje

     Për këtë gjë kemi folur në kapitullin e mëparshëm, prandaj për informata më të hollësishme kthehu atje.

    1. Vizita të bëhet në kohët e përshtatshme

     Nuk është e udhës që t’i bësh vizitë dikujt në një kohë të papërshtatshme, si herët në mëngjes, gjatë kohës së drekës apo vonë në mbrëmje, ngase këto janë kohë për pushim dhe gjumë e jo për vizita, përveç në raste urgjente ose me leje paraprake prej atij që dëshiron ta vizitosh.

     

    1. Të rrish në vendin ku të ka ulur nikoqiri

     Nëse shkon te dikush dhe ai të vendosë në një dhomë të caktuar, nuk lejohet që ti të transferohesh në dhomë tjetër pa kërkuar leje prej tij. Po ashtu nëse të ulë në ndonjë karrige apo kanape të caktuar, nuk lejohet që ti të kalosh në ndonjë karrige apo kanape tjetër, ngase ka mundësi që nikoqori të ka ulur pikërisht në atë vend që të mos jepet mundësia të shohësh gjëra të ndaluara prej anëtarëve të shtëpisë.

     

    1. Largimi i shikimit në gjëra të ndaluara të anëtarëve të shtëpisë

     Nëse hyn në shtëpinë e dikujt, duhet t’i largosh sytë nga shikimi i grave apo vajzave të asaj shtëpie. E nëse nuk e bën një gjë të tillë, atëherë kjo llogaritet tradhti ndaj nikoqirit të shtëpisë.

    All-llahu i Madhërishëm thotë: “Thuaju besimtarëve të ndalin shikimet (prej haramit), t’i ruajnë pjesët e turpshme të trupit të tyre se kjo është më e pastër për ta. All-llahu është i njohur hollësisht për atë që bëjnë ata.”[2]

     

    1. Të mos i ngulitësh sytë në orenditë e shtëpisë

     Shumica e njerëzve nuk duan që vizitori t’i ngulitë sytë dhe të pyesë për çdo gjë: Sa ka kushtuar kjo? Prej nga e sollët? Kur e keni blerë?

    Por nuk ka dert nëse i hedh një shikim të shpejtë dhe i drejtohesh nikoqirit: MashaAllah, sa shije të mirë paskeni pasur në përzgjedhen e orendive të shtëpisë. E lus All-llahun t’ju japë bereqet në këtë shtëpi.

            7.Të mos luash rolin e spiunit

     Ka prej njerëzve që shkon diku për vizitë për të dëgjuar bisedën e anëtarëve të shtëpisë apo grave, për të marrë vesh ç’thonë, e pastaj të bartë sekretet e shtëpisë tek të tjerët. Kjo gjë është haram dhe assesi nuk lejohet, si dhe konsiderohet një lloj tradhtie.

    Myslimani nuk duhet luajtur rolin e spiunit në asnjë rast, e nëse dëgjon ndonjë fjalë pa dashje, atëherë këtë sekret duhet mbajtur për vete dhe nuk duhet publikuar.

     

    1. Moszgjatja e vizitës

     Vizita duhet të jetë e shkurtër në mënyrë që të mos i vëjë njerëzit në siklet, e të bezdisen prej tij dhe ta urrejnë vizitën e tij.

    Prandaj, vizitori duhet të jetë i shkurtër në vizitën e tij që njerëzit ta duan dhe të përmallohen për të.

     

    1. Të mos e ngritë zërin në shtëpi

     Vizitori nuk duhet ngritur zërin gjatë bisedës ngase në atë shtëpi mund të ketë ndonjë të sëmurë, ndonjë njeri që fle apo dikush që përsërit mësimet e shkollës, kështu që ngritja e zërit i shqetëson ata.

     

    1. Urdhërimi në të mirë dhe ndalimi nga e keqja

     Kur të vizitosh vëllanë apo të afrmin tënd, duhet ta urdhërosh në të mirë, ta ndihmosh në faljen e namazeve në xhami, lexim të kur’anit, respekt ndaj prindërve dhe gjërave të tjera të mira. E nëse në atë shtëpi sheh ndonjë të keqe, atëherë duhet ta ndalosh nga ajo e keqe, por këtë duhet ta bësh në mënyrën më të përshtatshme, kështu që duhet ta ndalosh me butësi dhe mëshirë.

     

    1. Të falënderosh anëtarët e shtëpisë për mikpritjen

     Kur ta mbarosh vizitën, duhet t’i falënderosh anëtarët e shtëpisë për mikpritjen dhe respektin që ta kanë bërë. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kush nuk i falënderon njerëzit, ai nuk ka falënderuar as All-llahun…”[3]

     

    1. Të mos dalësh nga shtëpia pa lejen e nikoqirit

     Nuk lejohet që të dalësh nga shtëpia pa marrë leje nga nikoqiri. Kjo, ngase nëse del pa leje, ka mundësi që të shohësh ndonjë gjë që është e ndaluar ta shohësh. Prandaj Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kur dikush e viziton vëllanë e tij, të mos çohet për të shkuar pa kërkuar leje prej tij.”[4]

     

    [1] Sahih: shënon Muslimi (2567).

    [2] Kaptina En-Nur, ajeti 30.

    [3] Sahih: shënojnë Tirmidhiu (1955) dhe Ahmedi (2/258). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (6541) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [4] Sahih: shënon Dejlemiu (1/304). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (182) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    www.thirrjaislame.com

  • EDUKATA NË RRUGË

    EDUKATA NË RRUGË

    Nuk ka mundësi që njeriu t’i shmanget ecjes në rrugë. Prandaj çdo mysliman duhet mësuar rregullat e sjelljes në rrugë ngase islami i ka kushtuar rëndësi të posaçme rrugës saqë largimin e pengesës nga rruga e ka llogaritur pjesë prej pjesëve të imanit.

    I dërguari i All-llahut ka thënë: “Imani është shtatëdhjetë e ca – ose gjashtëdhjetë e ca – pjesë. Më e larta është fjala La Ilahe il-lAll-llah, ndërsa me e ulëta është largimi i një pengese nga rruga. Edhe turpi është pjesë e Imanit.”[1]

    Në vazhdim, do t’i përmendim disa prej rregullave që kanë të bëjnë me sjelljen në rrugë.

     

    1. Të mos dalim në rrugë përveç me nevojë

     Dalja e shumtë në rrugë e ekspozon myslimanin në shumë fitne, prandaj myslimani del vetëm kur ka nevojë, si shkuarja në shkollë, universitet, punë, për vizita të të afërmve, vizitë të ndonjë të sëmuri, bërja e ndonjë bamirësie, blerja e gjërave të nevojshme për në shtëpi, e gjëra të tjera që lidhen me fenë dhe këtë jetë.

    I dërguari i All-llahut, njeriut që e pyeti se si ta gjejë shpëtimin, i tha: “Ruaje gjuhën, le të të mjaftojë shtëpia jote (mos u merr me të tjerët) dhe qaj për mëkatet e tua.”[2]

     

    1. Ulja e shikimit

     Myslimani duhet ulur shikimin e tij nga harami. All-llahu i Madhërishëm thotë: “Thuaju besimtarëve të ndalin shikimet (prej haramit), t’i ruajnë pjesët e turpshme të trupit të tyre se kjo është më e pastër për ta. All-llahu është i njohur hollësisht për atë që bëjnë ata.”[3]

    Nga Ebu Seid el-Hudriu radijAll-llahu anhu na përcillet se i dërguari i All-llahut ka thënë: “Kini kujdes dhe mos u ulni nëpër rrugë.” Thanë: “O i Dërguari i All-llahut e kemi patjetër të ulemi në rrugë për të biseduar.” Tha: “Nëse e keni patjeter të uleni në rrugë, atëherë jepjani rrugës hakun e vet.” Thanë: “E cili është haku i rrugës, o i dërguari i All-llahut?” Tha: “Ulja e shikimit, mos-shqetësimi i të tjerëve, kthimi i selamit (përshëndetjes), urdhërimi në të mirë dhe ndalimi nga e keqja.”[4]

     

    1. Largimi i gjërave që u pengojnë njerëzve

     Prej rregullave dhe sjelljeve në rrugë është edhe largimi i gjërave që u pengojnë njerëzve.

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Mysliman i vërtetë është ai nga gjuha dhe dora e të cilit myslimanët janë të qetë.”[5]

    Madje prej gjërave të bukura të kësaj feje është se nëse njeriu përmbahet nga sherri dhe pengimi i tij ndaj njerëzve, kjo llogaritet sikur të ketë dhënë sadeka. Këtë e shohim në hadithin që na e përcjellë Ebu Dherri radijAll-llahu anhu i cili thotë: “E pyeta Pejgamberin sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem: Cila është vepra më e vlefshme? Ai tha: Të besosh në All-llahun dhe të luftosh në rrugën e Tij. E pyeta përsëri: Cili është çlirimi më i mirë për skllevërit? Ai tha: Çlirimi i skllavit më të shtrenjtë dhe më të dashur për pronarin e tij. I thashë: Po në qoftë se nuk mundem ta bëj këtë? Ai më tha: Ndihmoje të dobëtin ose bëji mirë një njeriu që nuk mundet të punojë vetë. I thashë: Po në qoftë se nuk mundem (as për këtë)? Ai më tha: Lëri njerëzit të qetë dhe mos u bëj atyre keq, sepse kjo të llogaritet si sadeka për të mirën e vetes tënde.”[6]

     

    1. Kthimi i selamit (përshëndetjes)

     Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Myslimani ndaj myslimanit ka pesë obligime: Kthimi i selamit (përshëndetjes), të thënit ‘jerhamukellah’ atij që teshtinë (dhe thotë ‘el-hamdu lil-lah), përgjigjia ndaj ftesës së tij, vizitimi i të sëmurit dhe pasimi i xhenazes (deri në varr).”[7]

    Pra, myslimani kur të përshëndetet nga një mysliman tjetër, duhet t’ia kthejë përshëndetjen akoma më të mirë apo të njëjtë

    1. Urdhërimi në të mirë dhe ndalimi nga e keqja

     Prej rregullave të rrugës është edhe ajo se kur myslimani sheh ndonjë mysliman tjetër duke bërë vepër të keqe, duhet ndaluar atë nga ajo me butësinë dhe mëshirën më të madhe.

    Po ashtu nëse e sheh vëllanë e vet se është i shkujdesur nga adhurimi ndaj All-llahut, duhet urdhëruar në të mirë.

    All-llahu i Madhërishëm thotë: “Ju jeni populli më i dobishëm, i ardhur për të mirën e njerëzve, të urdhëroni për mirë, të ndaloni nga veprat e këqija dhe të besoni në All-llahun. E sikur ithtarët e librit të besonin drejt, do të ishte shumë më e mirë për ta. Disa prej tyre janë besimtarë, po shumica e tyre janë larg rrugës së Zotit.”[8] Po ashtu thotë: “Nga ju le të jetë grup që thërret në atë që është e dobishme, urdhëron për punë të mbara dhe ndalon nga e keqja. Të tillët janë ata të shpëtuarit.”[9]

    Ndërsa Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kush prej jush sheh ndonjë të keqe, le ta ndryshojë me dorë. Nëse nuk mundet me dorë, le ta ndryshojë me gjuhë, e nëse nuk mundet as me gjuhë, atëherë le ta urrejë me zemër, por ky është imani më i dobët.”[10]

    Nga Hudhejfeja radijAll-llahu anhu na përcillet se Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Ose do të urdhëroni për të mirë dhe do të ndaloni nga e keqja, ose All-llahu do t’ju dërgojë ndonjë dënim prej Tij, e pastaj do të luteni, por lutja nuk ju pranohet.”[11]

    I dërguari i All-llahut po ashtu ka thënë: “Vepra më e dashur tek All-llahu është imani në All-llahun, më pas vizita e të afërmve e më pas urdhërimi në të mirë dhe ndalimi nga e keqja. Ndërsa vepra më e urryer tek All-llahu është shirku ndaj All-llahut, e më pas shkëputja e lidhjeve me të afërmit.”[12]

     

    1. Ecja me modesti

     All-llahu i Madhërishëm thotë: “Mos ec nëpër tokë kryelartë, se All-llahu nuk e do asnjë mendjemadh e që shumë lavdërohet.”[13]

     

    1. Udhëzimi në rrugë

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Vërtet dyert e mirësisë janë të shumta: tesbihu, tahmidi, tekbiri, tehlili, urdhërimi në të mirë, ndalimi nga e keqja, largimi i pengesës në rrugë, mësimi i të shurdhëtit, udhëzimi i të verbrit, plotësimi i nevojës së nevojtarit, të ngushëlluarit e të pikëlluarit dhe mbështetja e fortë e të shtypurit. Të gjitha këto janë sadaka prej teje për ty.”[14]

    Kur dikush sheh dikë që e ka humbur rrugën apo nuk e gjen dot destinacionin e dëshiruar, atëherë duhet udhëzuar dhe orientuar atë, ngase kjo është prej mirësisë, është virtyt i myslimanit dhe është hak i rrugës, siç ka thënë Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem: “E nëse insistoni të uleni në rrugë, atëherë udhëzoni (të humburin), kthejeni selamin dhe ndihmojeni të dëmtuarin.”[15]

    Ka njerëz që e çorientojnë dikë që ka humbur drejtimin duke e gënjyer me qëllim që të tallen me të, ndërsa të çorientosh të humburin në rrugë është haram, e sidomos kur njeriu që pyet për rrugën është i verbër. Ajo që duhet bërë është kapja e tij për dore dhe shpierja deri në vendin që dëshiron të arrijë.[16]

     

    1. Largimi i pengesës nga rruga

     Kjo është pjesë prej pjesëve të imanit, siç ka thënë Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem: “Imani është shtatëdhjetë e ca – ose gjashtëdhjetë e ca – pjesë. Më e larta është fjala La Ilahe il-lAll-llah, ndërsa me e ulëta është largimi i një pengese nga rruga…”[17] Largimi i pengesës nga rruga është sadeka, siç ka thënë Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem: “Në çdo ditë që lind dielli njerëzit e kanë obligim të japin lëmoshë (sadeka) për çdo nyje të trupit të tyre… dhe të largosh një pengesë nga rruga është sadeka.”[18] Me një rast, dikush i tha Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem: “Më mëso një gjë prej të cilës do të kem dobi. Ai tha: “Largoje pengesën nga rruga ku kalojnë njerëzit.”[19] Në një hadith sqarohet shpërblimi i atij që heq pengesën nga rruga që të mos shqetësohen myslimanët. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem thotë: “Një njeri duke ecur, kaloi pranë një dege peme në rrugë dhe tha: Vallahi do ta largoj këtë që të mos u pengojë myslimanëve. Për shkak të kësaj e fitoi xhennetin.”[20] Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem po ashtu ka thënë: “Kam parë një njeri që kënaqej në xhennet, për shkak se e largoi nga rruga një degë peme që i pengonte njerëzit.”[21]

    Myslimanit nuk i lejohet të hedhë në rrugë gjëra që u pengojnë njerëzve, si lëvore bananesh, xham i thyer, ndyrësira, mbeturina, ferra, etj.[22]

     

    1. Përkujdesja për pastërtinë e rrugës

     Kjo bëhet duke mos hedhur mbeturina dhe ndyrësira në rrugën ku kalojnë dhe në vendet ku rrinë njerëzit, si dhe nuk duhet kryer nevojën fiziologjike nëpër rrugë dhe në vende publike.

    Gjithashtu duhet hequr ushqimet e mbetura dhe thërmijat e bukës nga rruga ku kalojnë njerëzit, si dhe duhet hequr letrat ku ka të shkruara emra të vlefshëm apo ajete kur’anore. Nuk prish punë nëse ato digjen për t’i shmangur nga keqpërdorimi.

    1. Moskryerja e nevojës fiziologjike në rrugën e njerëzve

     Kryerja e nevojës fiziologjike në rrugën e njerëzve shkakton mallkimin e njeriut që e bën këtë gjë. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Ruajuni nga dy gjëra të mallkuara (që nëse njeriu i bën ato është i mallkuar)”. Të pranishmit i thanë: “Cilat janë ato dy gjëra, o i dërguari i All-llahut?” Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem tha: “Ai i cili kryen nevojën në ndonjë rrugë të njerëzve apo në ndonjë hije të tyre (nën të cilën pushojnë njerëzit).”[23]

    Ky hadith argumenton ndalimin e kryerjes së nevojës fiziologjike në rrugën ku kalojnë njerëzit apo në hijen ku pushojnë, për shkak të shqetësimit të njerëzve, aromës së keqe dhe pamjes neveritëse.

    Nga Muadh ibën Xhebeli radijAll-llahu anhu na përcillet se ka thënë: “Kini drojë nga tri gjërat që mallkojnë: jashtëqitja në burime, në rrugë dhe në hije.”[24]

     

    1. Shmangia e të ushqyerit në rrugë

     Të ngrënit nëpër rrugë bie në kundërshtim me edukatën dhe burrërinë. Myslimani nuk duhet ngrënë askund tjetër veçse në shtëpi apo objekte të mbyllura, si restorantet etj.

     

    1. Heqja e ushqimit nga skajet e rrugës

     Ushqimet e mbetura dhe thërmijat e bukës, si dhe letrat ku ka të shkruara emra të vlefshëm apo ajete kur’anore duhet hequr nga rruga ku kalojnë njerëzit. Po ashtu nuk prish punë nëse ato digjen për t’i shmangur nga keqpërdorimi apo për ta madhëruar emrin dhe fjalët e All-llahut të Madhërishëm.

     

    1. Mosngritja e zërit në rrugë

     Ngritja e zërit në shitblerje, në trafik, apo vendosja e altoparlantëve nëpër ahengje etj, janë gjëra nga të cilat natyra e shëndoshë e njeriut nuk i pranon dhe prandaj duhet shmangur prej tyre.

     

    1. Të mos mbajë në dorë diçka që i shqetëson njerëzit

     Nuk lejohet që myslimani të qarkullojë në mesin e njerëzve duke mbajtur në dorë ndonjë armë të çfarëdolloji qoftë në mënyrë të frikshme, si p.sh të mbajë shpatën jashtë këllëfit, të mbajë bajonetën duke shfaqur majën e saj në mesin e njerëzve, të mbajë pistoletë, mitraloz, pushkë automatike etj, gjëra të cila fusin frikë e tmerr te njerëzit dhe që mund të shkaktojnë shkrepjen e ndonjë plumbi pa dashje. Derisa dëmi është potencial, atëherë ndalimi i tyre dhe i shkaqeve që çojnë deri te dëmi është obligim. Prandaj Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka urdhëruar që nëse dikush kalon nëpër xhami, treg apo vende ku ka turmë njerëzish, ta kapë me dorë majën e armës në mënyrë që të parandalojë lëndimin e tyre. Nga Ebu Musa radijAll-llahu anhu na përcillet se Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Nëse dikush kalon nëpër xhaminë apo tregun tonë dhe në dorë mban shigjetë, le ta kapë majën e saj me dorë, le ta kapë majën e saj me dorë, le ta kapë majën e saj me dorë.”[25]

     

    1. Respektimi i rregullave të ecjes

     Kjo nënkupton që të ecësh me modesti, nëse je duke ecur, përshëndesësh atë që është ulur, nuk duhet kthyer kokën herë andej e herë këndej dhe nuk duhet ecur me ecje të shëmtuar, si dhe gruaja të mos ecë në mes të rrugës por në skaj.

    Nga Ebu Seid El-Ensariu radijAll-llahu anhu na përcillet se derisa po dilnin nga xhamia, burrat u përzien në rrugë me gratë, ndërsa Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem u tha grave: “Rrini mbrapa, sepse juve nuk ju takon mesi i rrugës. Juve ju takojnë skajet e rrugës.”, saqë gratë filluan të shkojnë rreth murit aq sa teshat e tyre u ngjiteshin në mur.[26] Ecja e grave në skaje të rrugës është më e ndershme dhe më afër turpit, ndërsa ecja e tyre në mes të rrugës barabar me burrat duke u futur mes tyre shkakton fitne te to dhe të tjerët.

     

    1. Ndihma ndaj njerëzve duke i ndihmuar të ngjiten nëpër kafshët e tyre apo duke ua mbajtur gjërat

     Prej rregullave të preferuara në rrugë është që kur të shohësh dikë që dëshiron të ngjitet mbi kafshën e tij, t’i ndihmosh të ngjitet dhe t’i ndihmosh në bartjen e gjërave të tij. Këtë gjë mund ta bëjmë edhe në kohën e sodit, duke pasur parasysh që disa njerëz të moshuar e kanë të vështirë hipjen në veturë apo ndonjë mjet tjetër modern të udhëtimit.

    Të gjitha këto gjëra janë sadeka për të cilat myslimani shpërbëlehet.

    Nga Ebu Hurejra radijAll-llahu anhu na përcillet se Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Për çdo nyje (në trupin) e njeriut ka sadeka për çdo ditë që lind dielli. T’i ndihmosh (dikujt që të ngjitet) në kafshën e tij ose ta ngarkojë barrën mbi të është sadeka…“[27]

     

    1. Të sillesh ndaj njerëzve me maturi e jo me arrogancë

     Kur njerëzit sillen keq me ty, ti sillu me maturi ndaj tyre e jo me arrogancë, fali ata dhe duro sa të kesh mundësi.

     

    1. Mos-shkelja e rregullave të trafikut

     Njeriu nuk duhet me veturë të ecë në drejtim të kundërt në rrugë, nuk duhet t’i shpërfillë shenjat e komunikacionit, nuk duhet të ecë në një rrugë të ndaluar për ecje, nuk duhet përdorur sirenën pa nevojë, dhe gjëra të ngjashme të cilat i shqetësojnë njerëzit. Këto gjëra mund të shkaktojnë dëme të rënda ndaj vetes dhe të tjerëve dhe nuk janë në përputhje me atë që islami e thotë.[28]

     

    1. Ndihma ndaj të dëmtuarit

     Ndihma ndaj të dëmtuarit është obligim për myslimanin në përgjithësi dhe hak që myslimani ia ka vëllait të tij mysliman.

    Po ashtu ndihma ndaj të dëmtuarit është edhe prej rregullave dhe sjelljeve në rrugë. Prandaj, nëse dikush sheh në rrugë dikë që dëmtohet, i bëhet padrejtësi, i ekspozohet ndonjë rreziku apo i merret e drejta, atëherë duhet ndërhyrë për ta ndihmuar dhe për t’i qëndruar pranë. Si shembull po përmendim nëse njeriu sheh disa persona duke i rrëmbyer dikujt pasurinë, duke e kidnapuar, duka ia kidnapuar bashkëshorten, etj. Sikur çdokush të shikonte veten dhe të qëndronte indiferent ndaj të tjerëve, atëherë do të përhapej çregullimi dhe kaosi, të cilit asnjë nga njerëzit në shoqëri nuk do t’i shpëtonin.[29]

     

    1. Shfrytëzimi i kohës së lirë

     Kjo nënkupton angazhimin me përmendjen e All-llahut, madhërimin dhe falënderimin ndaj Tij, dërgimin e salavateve dhe selameve ndaj të dërguarit të All-llahut, apo përsëritjen e ajeteve dhe sureve që ke mësuar përmendësh nga kur’ani famëmadh, etj.

    E lusim All-llahun e Madhërishëm të na udhëzojë në rrugën e drejtë dhe të shpëtimit, të na i largojë të këqijat e zullumqarëve dhe të na udhëzojë drejt asaj që Ai e do dhe është I Kënaqur.

    Po ashtu e lusim All-llahun e Madhërishëm të na i zbukurojë punët tona duke shkuar pas rrugës së Tij dhe të na i falë mëkatet dhe gabimet.[30]

     

     

    [1] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (9) dhe Muslimi (33).

    [2] Sahih: shënon Tirmidhiu (2406). Shejh Albani në librin e tij Sahih Sunen et-Tirmidhi e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [3] Kaptina En-Nur, ajeti 30.

    [4] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (2465) dhe Muslimi (1211).

    [5] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (10) dhe Muslimi (40).

    [6] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (2518) dhe Muslimi (84).

    [7] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (1240) dhe Muslimi (2162).

    [8] Kaptina Alu Imran, ajeti 110.

    [9] Kaptina Alu Imran, ajeti 104.

    [10] Sahih: shënon Muslimi (49).

    [11] Hasen: shënon Tirmidhiu (2169). Shejh Albani në librin e tij El-Mishkah (5140) e ka klasifikuar si hadith hasen.

    [12] Sahih li-gajrihi: shënon Ibën Hibbani (8/171). Shejh Albani në librin e tij Sahihut-Tergibi vet-Terhib (2970) e ka klasifikuar si hadith sahih li-gajrihi.

    [13] Kaptina Lukman, ajeti 18.

    [14] Sahih: shënon Ibën Hibbani (8/171). Shejh Albani në librin e tij Sahihut-Tergibi vet-Terhib (2970) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [15] Sahih: shënojnë Tirmidhiu (2716) dhe Ahmedi (18015). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (1561) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [16] Shkëputur nga libri Meusuatul-Adabil-Islamijje, fq. 3/568. Autor: Abdul-Aziz Neda.

    [17] Sahih: shënon Muslimi (35).

    [18] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (2989) dhe Muslimi (1009).

    [19] Sahih: shënon Muslimi (2618).

    [20] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (654) dhe Muslimi (1914).

    [21] Sahih: shënon Muslimi (1914).

    [22] Shkëputur nga libri Meusuatul-Adabil-Islamijje, fq. 1/565-566.

    [23] Sahih: shënon Muslimi (269).

    [24] Hasen: shënon Ebu Davudi (26) dhe Ibën Maxhe (328). Shejh Albani në librin e tij Irvaul-Galil (62) e ka klasifikuar si hadith hasen.

    [25] Sahih: shënon Muslimi (2615).

    [26] Hasen: shënojnë Ebu Davudi (5272), Taberaniu (19/261) dhe Bejhekiu në Shuabul-Iman (6/173). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (856) e ka klasifikuar si hadith hasen.

    [27] Sahih: shënon Buhariu (2891).

    [28] Shkëputur nga libri Meusuatul-Adabil-Islamijje (1/570).

    [29] Shkëputur nga libri Meusuatul-Adabil-Islamijje (1/568-569).

    [30] Shkëputur nga libri Minhaxhus-Salihin, fq. 410. Autor: Pr. Muhammed Abdul-Ati Buhajri.

    www.thirrjaislame.com

  • EDUKATA E PËRDORIMIT TË MJETEVE PËR UDHËTIM

    EDUKATA E PËRDORIMIT TË MJETEVE PËR UDHËTIM

    Vëllezër të dashur,

    Nuk ka dyshim se të gjithë ne kemi nevojë për mjete udhëtimi me anë të të cilave do të transferoheshim nga një vend në tjetrin. Dikush ka nevojë të shkojë në shkollë apo fakultet, dikush në punë, dikush tjetër në vizitë, e kështu me radhë.

    Prandaj e kemi për detyrë t’i mësojmë rregullat që duhet pasur parasysh gjatë përdorimit të atyre mjeteve të udhëtimit, qofshin kafshë apo automjete moderne.

    Në vazhdim po përmedim ato rregulla.

     

    1. Nijeti i sinqertë për hirin e All-llahut të Madhërishëm

     Kjo do të thotë që kur të vendosësh të përdorësh ndonjë kafshë apo automjet për udhëtim, këtë ta bësh për hirin e All-llahut të Madhërishëm, si p.sh. të bësh nijet që të shkosh për kërkim diturie, vizitë të afërmve apo vëllezërve që i do për hirin e All-llahut, e kështu me radhë. Po ashtu duhet të kesh nijetin që gjatë udhëtimit të mos e shqetësosh a mundosh atë kafshë të cilës i ke hipur, të manovrosh mirë me atë mjet modern udhëtimi duke mos e dëmtuar dhe duke pasur nijetin ta ruash atë që edhe dikush tjetër ta përdorë në të ardhmen.

     

    1. Zgjedhja e mjetit të përshtatshëm për udhëtim

    Njeriu kur merr ndonjë udhëtim, atëherë duhet zgjedhur mjetin e përshtatshëm për atë udhëtim… Ka mundësi që një udhëtim i caktuar të mos mund të bëhet përveç se me aeroplan, apo ndonjë tjetër udhëtim nuk bëhet dot veçse me anije apo veturë, ose një udhëtim i tretë nuk bëhet dot vetëmse me kuaj apo deve, e kështu me radhë. Që këtej, për të arritur në ndonjë vend të caktuar, duhet zgjedhur mjetin e përshtatshëm për të realizuar atë udhëtim.

     

     

    1. Ta falënderosh All-llahun që të ka mundësuar atë mjet udhëtimi

     Myslimani duhet falënderuar All-llahun e Madhërishëm për atë që i ka mundësuar të ketë në dispozicion atë mjet udhëtimi, qoftë aeroplan, veturë apo kafshë, si dhe të jetë mirënjohës për atë që All-llahu nëpërmjet këtyre mjeteve të udhëtimit i ka mundësuar të bartë gjërat e tij nga një vend në tjetrin, të kursejë kohën dhe të arrijë në vendin e dëshiruar sa më lehtë dhe sa më shpejtë. Po ashtu duhet kujtuar fjalët e All-llahut: “All-llahu është Ai që për ju i krijoi kafshët që disave t’u hipni e prej disave të ushqeheni. Ju prej tyre keni edhe dobi të tjera dhe që përmes tyre t’i plotësoni nevojat tuaja, duke hipur në to dhe me anë të anijeve barteni (udhëtoni). Dhe Ai është që ju mundësoi t’i shihni argumentet e Tij; e cilin, pra prej argumenteve të All-llahut e mohoni?”[1] “A nuk e shohin ata se nga ajo që Ne vetë e shpikëm, u krijuam atyre kafshët që ata i kanë. Dhe ua bëmë ato që t’u binden atyre, e disave prej tyre u hipin, ndërsa prej disave ushqehen. Ata kanë edhe dobi të tjera në to, e edhe pinë (qumësht) prej tyre. A nuk duhet të falënderojnë?”[2] “Edhe kafshët Ai i krijoi dhe në saje të këtyre ju mund të mbroheni (nga të ftohtit), keni edhe dobi të tjera dhe prej tyre hani. Në to (në kafshët) ju shihni hijeshi (idili) kur në mbrëmje ato i ktheni (nga kullosa) dhe kur në mëngjes i lëshoni (për në kullosë). Ato bartin barrën tuaj (të rëndë) në ndonjë vend (të largët) që ju do të arrinit atje me shumë vështirësi (me gjysmë shpirti). Vërtet, Zoti juaj është shumë Bamirës dhe shumë Mëshirues. Edhe kuajt (i krijoi), edhe mushkat edhe gomerët, për t’ju hipur atyre dhe si stoli, e Ai krijon (për hipje) çka ju (tash) nuk dini.”[3]

    Myslimani duhet të mendojë rreth asaj se si All-llahu ia ka nënshtruar atij kafshët dhe mjetet e tjera të udhëtimit me anë të të cilave lëviz bashkë me gjërat e tij nga një vend në tjetrin duke mos iu ekspozuar direkt nxehtësisë së verës dhe ftohtësisë së dimrit.

    Kur hip në aeroplan, muslimani duhet menduar rreth fuqisë së mahnitshme të All-llahut të Madhërishëm, I Cili i ka mësuar njeriut atë që nuk dinte dhe ia ka nënshtruar atij këto aeroplanë me madhësi dhe peshë enorme të cilët ngjiten në lartësi të mëdha mbi mjegulla, duke e bartur atë bashkë me gjërat e tij dhe duke e transferuar në vendet më të skajshme të botës vetëm për disa orë, udhëtime të cilat në të kaluarën kanë zgjatur me muaj të tërë. Veç kësaj, këto mjete udhëtimi për njeriun janë shpëtim nga vapa mbytëse dhe ftohtësia e acartë. Pastaj, All-llahu i Madhërishëm është Ai I Cili i mban këto mjete në hapësirën qiellore të mos bien, dhe sikur All-llahu i Madhërishëm të mos ishte, nuk do të kishin mundësinë të ngjiteshin në hapësirë dhe do të binin bashkë me udhëtarët dhe bagazhin.

    All-llahu i Madhërishëm thotë: “A nuk i shohin ata shpendët fluturues në ajrin e qiellit, të cilët nuk i mban kush, përveç All-llahut. Edhe në këto ka fakte për njerëzit që besojnë.”[4]

    E kur hip në anije, le të mendojë rreth madhështisë së krijimit të All-llahut dhe begative të mëdha të Tij se si ia nënshtroi njeriut këto mjete udhëtimi me madhësi dhe peshë enorme, në dërrasat e të cilave barten me mijëra udhëtarë dhe me miliona tonë mallra të ndryshme, e pastaj lundron mbi ujë duke e çarë atë. E si e mban uji atë anije, e nga ana tjetër nuk mund të mbajë as një gozhdë të vogël?! Ky është një argument madhështor nga argumentet e All-llahut të Madhërishëm. Sikur All-llahu i Madhërishëm të dojë, e përmbyt anijen me gjithçka që ka në të… All-llahu i Madhërishëm thotë: “Dhe nga argumentet (që dokumentojnë fuqinë) e Tij, janë anijet lundruese nëpër det si të ishin kodra. Nëse do Ai, e ndal erën dhe ato ngelin të palëvizshme mbi sipërfaqen e ujit. S’ka dyshim se këto fakte ekzistojnë për secilin durimtar e mirënjohës. Ose i përmbyt ata për shkak të asaj që vepruan, e për shumë të tjera Ai i falë.”[5]

    Dhe kështu, myslimani duhet menduar rreth krijimit të All-llahut, duhet pasur parasysh begatitë e mëdha të Tij dhe duhet falënderuar All-llahun për to. Pastaj duhet shikuar veten për sa i përket falënderimit të tij ndaj All-llahut për ato begati, kështu që zemra e tij i nështrohet All-llahut dhe e vëren mangësinë e tij në falënderim ndaj Tij.

     

    1. Të sigurohet për rregullsinë dhe sigurinë e mjetit të udhëtimit

     Nëse mendon të udhëtosh me deve apo kalë, atëherë duhet të sigurohesh për rregullsinë e tyre si dhe mundësinë e tyre për të të bartur ty dhe bagazhin që ke me vete, si dhe me vete të marrësh ushqim dhe pije të mjaftueshme për kafshën gjatë udhëtimit.

    E nëse mendon të udhëtosh me veturë, atëherë duhet të sigurohesh për rregullsinë e motorit, vajit, benzinës a naftës, gomave, si dhe me vete duhet të kesh pjesë rezervë në rast të nevojës së ndërrimit të ndonjë pjese të veturës apo të prishjes së ndonjë pjese.

     

    1. Ndjekja e udhëzimeve të sigurisë

     Kjo nënkupton lidhjen e rripit të sigurisë në veturë apo aeroplan, mostejkalimi i shpejtësisë së caktuar në rrugë, pasja e pajisjes për fikjen e zjarrit në veturë, mosshkelja e rregullave të trafikut, e kështu me radhë

     

    1. Duaja me rastin e hipjes në mjetin e udhëtimit

     Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem na e ka mësuar duanë me rastin e hipjes në mjetin e udhëtimit, e cila thuhet me rastin e hipjes në veturë, anije, aeroplan apo kafshë.

    Myslimani kur e ngritë këmbën për të hipur në mjetin e udhëtimit, thotë: ‘Bismil-lah’, e pastaj kur të marrë pozicionin dhe të ulet, thotë: “El hamdu lil-lah. Subhanel-ledhi sehhare lena hadha ve ma kunna lehu mukrinin, ve inna ila Rabbina le munkalibun. El hamdu lil-lah, el hamdu lil-lah, el hamdu lil-lah. All-llahu ekber, All-llahu ekber, All-llahu ekber. Rabbi inni dhalemtu nefsi fegfir li, fe innehu la jegfirudh-dhunube il-la Ente.”, që do të thotë: “Me emrin e All-llahut, falënderimi i takon All-llahut. I Lartëmadhëruar qoftë Ai që i nënshtroi këto për ne, sepse ne nuk do të kishim mundësi ta bënim këtë; ne me të vërtetë te Zoti ynë do të kthehemi. Falënderimi i qoftë All-llahut, falënderimi i qoftë All-llahut, falënderimi i qoftë All-llahut, All-llahu është më i Madhi, All-llahu është më i Madhi, All-llahu është më i Madhi. O Zoti im, unë i kam bërë dëm (zullum) vetes, prandaj më fal, sepse askush përveç Teje nuk mund t’i falë mëkatet.”[6]

     

    1. Duaja e udhëtimit

     Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem na ka treguar se ç’duhet thënë gjatë udhëtimit.

    Nga Abdullah ibën Omeri radijAll-llahu anhuma na përcillet se Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem kur pozicionohej në devenë e tij për ndonjë udhëtim, thoshte tri herë: “All-llahu ekber, All-llahu ekber, All-llahu ekber, e pastaj thoshte: Subhanel-ledhi sehhare lena hadha ve ma kunna lehu mukrinin, ve inna ila Rabbina le munkalibun. All-llahumme inna nes’eluke fi seferina hadha el birre vet-tekva ve minel ameli ma terda. All-llahumme hevvin alejna seferina hadha vetvi anna bu’deh. All-llahumme Entes-sahibu fis-seferi vel halifetu fil ehli. All-llahumme inni eudhu bike min veathais-seferi, ve keabetil mendhari ve suilmunkalebi fil mali vel ehli.”, që do të thotë: “All-llahu është më i Madhi, All-llahu është më i Madhi, All-llahu është më i Madhi. (I Lartëmadhëruar qoftë Ai që i nënshtroi këto për ne, sepse ne nuk do të kishim mundësi ta bënim këtë, ne me të vërtetë te Zoti ynë do të kthehemi). O All-llah, të lutemi që në udhëtimin tonë të na mundësosh të bëjmë mirësi dhe të jemi të devotshëm, të bëjmë vepra me të cilat Ti je i kënaqur. O All-llah, na e lehtëso neve udhëtimin tonë dhe na e shkurto rrugën. O All-llah, Ti je shoqërues në udhëtim dhe mbrojtës i familjes sonë. O All-llah, kërkoj që të më mbrosh nga vështirësitë e udhëtimit dhe pamjet prekëse, dhe nga shndërrimi i keq i pasurisë dhe familjes).[7]

     

    1. Të mos e ngarkosh kafshën përtej mundësive të saj

     Nga Sehl ibën Handhale radijAll-llahu anhu na përcillet se ka thënë: “I dërguari i All-llahut kaloi pranë një deveje të cilës i ishte ngjitur shpina me barkun (nga uria e madhe) dhe tha: Kini frikë All-llahun ndaj këtyre kafshëve që nuk flasin. Shaloni ato në mënyrë të mirë dhe hajini në mënyrë të mirë.”[8]

    Nëse hip në deve, mos e ngarko atë përtej mundësive të saj. Po ashtu kur hip në veturë, mos e ngarko atë me njerëz apo mallra tepër kapacitetit të saj që të mos vijë deri te ndonjë defekt e të mos arrish dot në vendin e dëshiruar.

    1. Mosqëndrimi mbi kafshë

    Sheriati islam e ka lejuar hipjen në kafshë dhe bartjen e mallrave të ndryshme me anë të tyre aq sa kafsha ka mundësi të bartë. Por e ka ndaluar që të qëndrojmë mbi to e të bisedojmë mes vete, duke i shndërruar ato në kolltuqe.

    Qëndrimi mbi to lejohet derisa jemi duke lëvizur, e kur të ndalemi për pushim, atëherë duhet zbritur nga to që të mos ua vështirësojmë ngase kjo është mbingarkesë për to.

    Nga Ebu Hurejra radijAll-llahu anhu na përcillet i se Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Mos i shndërroni shpinat e kafshëve tuaja në kolltuqe, ngase All-llahu i ka vënë ato në dispozicionin tuaj për t’ju bartur në vendе në të cilat ju do të arrinit atje me vështirësi të madhe. All-llahu ka krijuar tokën për juve, prandaj uluni në to për nevojat tuaja.”[9]

    Ndërsa nëse njeriu bisedon me shokun e tij gjatë lëvizjes, kjo nuk prish punë.

     

    1. Dhikri i ngjitjes dhe i lëshimit

     Kur njeriu hip në ndonjë mjet udhëtimi dhe drejtohet përpjetë, si p.sh. aeroplani fillon të ngjitet përpjetë, vetura ose kafsha kalon nëpër ndonjë përpjetëse, apo anija kalon mbi ndonjë dallgë, prej sunnetit është që udhëtari të thotë: ‘All-llahu Ekber’, ndërsa kur aeroplani lëshohet teposhtë, vetura apo kafsha kalon nëpër ndonjë teposhtë, prej sunnetit është që udhëtari të thotë: ‘SubhanAll-llah’.

    Nga Xhabiri radijAll-llahu anhu na përcillet se ka thënë: “Kur ngjiteshim përpjetë thonim ‘All-llahu Ekber’, ndërsa kur lëshoheshim teposhtë thonim ‘SubhanAll-llah’.”[10]

    Këtë dhikër nuk duhet anashkaluar, ngase kjo është argument për lidhjen e vazhdueshme me All-llahun e Madhërishëm.

     

    1. Pushimi i kafshëve gjatë udhëtimit

     Kjo vlen posaçërisht kur udhëtimi është i gjatë. Kafshës duhet dhënë haku i saj për pushim kur njeriu ka në dorë një gjë të tillë.

    Kështu, ai duhet pushuar kafshën sa herë që vëren se kafsha është lodhur, duhet dhënë asaj ujë dhe ushqim dhe duhet ta lërë nën hije, ngase kështu ajo forcohet për të vazhduar rrugën e saj dhe i ndihmon njeriut për të arritur në destinacionin e dëshiruar.

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kur të udhëtoni nëpër fusha të blerta, jipjuni deveve mundësinë të hanë nga fusha aq sa kanë nevojë…”[11] Prandaj, këtë sjellje duhet pasur parasysh, që mjeti i udhëtimit të jetë i fuqishëm për të përballuar vështirësitë e udhëtimit.

    Madje edhe vetura ka nevojë për pushim në çdo disa orë për t’i shtuar asaj derivate, për të shikuar se a ka ujë të mjaftueshëm dhe për ta ftohur motorin në ditët me vapë, e kështu me radhë. Përndryshe, nuk do të jetë në gjendje të vazhdojë rrugëtimin dhe ta transferojë njeriun në destinacionin e dëshiruar.[12]

     

     

    [1] Kaptina Gafir, ajetet 79-81.

    [2] Kaptina Jasin, ajetet 71-73.

    [3] Kaptina En-Nahl, ajetet 5-8.

    [4] Kaptina En-Nahl, ajeti 79.

    [5] Kaptina Esh-Shura, ajetet 32-34.

    [6] Sahih: shënon Tirmidhiu (3447). Shejh Albani në librin e tij Sahih Sunen et-Tirmidhi e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [7] Sahih: shënon Muslimi (1342).

    [8] Sahih: shënon Ebu Davudi (2548). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (23) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [9] Sahih: shënon Ebu Davudi (2567). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (22) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [10] Sahih: shënon Buhariu (2993).

    [11] Sahih: shënon Muslimi (1926).

    [12] Shkëputur nga libri Meusuatul-Adabil-Islamijje (1/412-413).

     

    www.thirrjaislame.com

  • EDUKATA GJATË ECJES

    EDUKATA GJATË ECJES

    Vëllezër të dashur,

    Nuk ka mundësi të imagjinojmë një njeri i cili e ka mundësinë e ecjes por nuk ecë. Kjo, ngase ai medoemos të dalë dhe të ecë për t’i kryer nevojat e tij, për të shkuar në mësim apo për t’i vizituar të afërmit etj. Prandaj duhet t’i mësojmë rregullat të cilat myslimani duhet t’i ketë parasysh gjatë ecjes.

    Në vazhdim po përmendim disa prej tyre:

     

    1. Nijeti i sinqertë për hirin e All-llahut të Madhërishëm

    Kjo do të thotë që myslimani, p.sh., kur ecë për në shkollë, atë ta bëjë me qëllim që t’i sjellë dobi fesë dhe vendit të tij… Ose kur ecë për t’i vizituar të afërmit, këtë ta bëjë me qëllim të adhurimit të All-llahut të Madhërishëm. Dhe kështu, kjo vlen në të gjitha rastet.

     

    1. Të ecurit me modesti

     All-llahu i Madhërishëm i ka lavdëruar robërit e All-llahut të cilët ecin në tokë me modesti dhe ka thënë: “E robërit e Zotit janë ata që ecin nëpër tokë të qetë, e kur atyre me fjalë u drejtohen injorantët, ata thonë: “Paqe!”[1]

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kush është modest për hirin e All-llahut, All-llahu do ta ngritë.”[2] Po ashtu ka thënë: “All-llahu më ka shpallur mua që të jeni modestë dhe askush të mos mburret para tjetrit, si dhe askush të mos armiqësohet ndaj tjetrit.”[3]

    All-llahu i Madhërishëm e ka ndaluar ecjen me medjemadhësi dhe na i tregon porositë e Lukman Hakimit drejtuar të birit të tij duke thënë: “Mos ec nëpër tokë kryelartë, se All-llahu nuk e do asnjë mendjemadh e që shumë lavdërohet. Të jesh i matur në ecjen tënde, ule zërin tënd, se zëri më i egër është zëri i gomarit.”[4]

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Derisa një njeri po ecte me një pallto në të cilën po i pëlqente vetja, me flokë të krehura, kur ja, All-llahu e shembi tokën së bashku me të, ndërsa ai gjëmon në të deri në ditën e kiametit.”[5]

    Po ashtu ka thënë: “Çdo njeri që bëhet mendjemadh me veten e tij dhe mburret në ecjen e tij, do ta takojë All-llahun e Madhërishëm të hidhëruar me të.”[6]

    Na përcillet se Mutarrif ibën Abdullah ibën Shehiri njëherë e pa Muhel-leb ibën Ebi Sufren duke ecur me një xhup duke e tërhequr zvarrë për toke me mendjemadhësi, dhe i tha: “O Ebu Abdullah, ç’është kjo ecje të cilën All-llahu dhe i dërguari i Tij e urrejnë?”

    Muhel-lebi tha: “A nuk më njeh mua?!

    “Po, po, të njoh shumë mirë” – ia ktheu Mutarrifi. “Fillimi yt është spermë e dobët, fundi yt është ngordhësirë e qelbur, ndërsa brendësia yte nga fillimi yt e deri te fundi është urinë e jashtëqitje.”

    All-llahu i Madhërishëm i ka qortuar dhe nënçmuar ata të cilët ecin me mendjemadhësi e kapardisje, siç na përcillet nga Busr ibën Xhehhash El-Kureshiu radijAll-llahu anhu, i cili thotë se një ditë i dërguari i All-llahut derisa po rrinte me sahabët e tij, pështyu në dorën e tij, e vuri gishtin në të dhe tha: “All-llahu i Madhërishëm ka thënë: O biri i Ademit! Si mund të ma kalosh Mua kur Unë të krijova nga diçka si kjo dhe me të të zbukurova e të dhashë formë, ndërsa ti ecën me dy petka (veshje) e toka rënkon nga ecja jote. Ti mbledh dhe nuk shpenzon derisa ankthi i vdekjes të vijë në fytin tënd, e pastaj thua: ‘Dua të jap sadeka’, por atëherë është shumë vonë për sadeka.”[7]

     

    1. Përshëndetja me selam

     Prej rregullave dhe sjelljes që myslimani duhet pasur gjatë ecjes është përshëndetja e atij që është ulur. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “I vogli le të përshëndesë të madhin, ai që ecë le të përshëndesë atë që është ulur dhe grupi i vogël le të përshëndesë grupin e madh.”

    Ndërsa në një transmetim tjetër qëndron: “Ai që është hipur le të përshëndesë atë që është duke ecur.”[8]

    1. Largimi i pengesës nga rruga

     Nëse myslimani sheh në rrugë ndonjë shishe të thyer, ndonjë gur në mes të rrugës apo çfarëdo gjëje që u pengon njerëzve, duhet ta largojë dhe ta vendosë në skaj të rrugës.

    Nga Ebu Hurejra radijAll-llahu anhu na përcillet se Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Një njeri duke ecur, gjeti një degë të ferrës në rrugë dhe e largoi. All-llahu për shkak të këtij veprimi e falënderoi atë dhe ia fali mëkatet.”[9]

     

    1. Dhënia përparësi njerëzve të çmuar

    Nëse ecën bashkë me prindërit, ndonjë nga mësuesit e tu apo me dikë më të moshuar ose më me autoritet se ti, atëherë prej edukatës është që t’i lësh të ecin para teje ose ti t’u qëndrosh nga ana e djathtë e tyre sikur xhemati ndaj imamit. Kjo vlen nëse je duke ecur me ta gjatë ditës. E nëse je duke ecur bashkë me ta gjatë natës, atëherë prej edukatës është të ecësh para tyre që t’i mbrosh ata nga çfarëdo lloj pengese që mund të haset gjatë ecjes.

     

    1. Mosecja për në mëkat

    Kur njeriu ecë për në diçka që është hallall, për çdo hap të cilin e bën fiton një shpërblim. Ndërsa kur ecë për në diçka që është haram, për çdo hap të cilin e bën i shkruhet nga një mëkat.

    Ecje e cila shpërblehet është ajo ecje në të cilën shkohet në xhami për të marrë pjesë në ndonjë ligjëratë apo dhikër, për të falur namazin me xhemat, për të falur namazin e xhumasë, për të vizituar të afërmit, për të kryer nevojat e myslimanëve, për luftë në rrugën e All-llahut, për të vizituar prindërit, për të pajtuar hasmit, e kështu me radhë. Për sa i përket ecjes për në xhami, Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kush pastrohet në shtëpi e pastaj shkon në njërën nga shtëpitë e All-llahut për të kryer një nga farzet ndaj Tij, në çdo dy hapa që bën, njëri i shlyen një mëkat ndërsa tjetri i ngrit një shkallë.”[10]

    Ndërsa nga Ebu Hurejra radijAll-llahu anhu na përcillet se i dërguari i All-llahut ka thënë: “Kur robi mysliman merr avdes mirë, dhe pastaj niset në xhami vetëm për të falur namazin, në çdo dy hapa që bën, njëri i shlyen një mëkat ndërsa tjetri i ngrit një shkallë.”[11]

    Nga Xhabir ibën Abdullahu radijAll-llahu anhuma na përcillet se ka thënë: “Shtëpitë tona ishin larg xhamisë, kështu që ne deshëm t’i shisnim shtëpitë e të afrohemi me xhaminë, por i dërguari i All-llahut na ndaloi nga kjo duke na thënë: “Për çdo hap që e bëni për në xhami keni nga një shpërblim.”[12]

    Nga Burejdeja radijAll-llahu anhu na përcillet se Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Ata që shkojnë në xhami në errësirë, përgëzojini me dritë të plotë në ditën e kiametit.”[13]

    Këto hadithe e vërtetojnë se ecja për në xhami për namaz dhe pjesëmarrja në xhemat është faktor për shlyerjen e mëkateve dhe ngritjen e shkallëve në ditën kur nuk ka dobi as nga pasuria e as nga fëmijët, por ajo që sjellë dobi është zemra e pastër.

    Ndërsa për sa i përket ecjes për në namazin e xhumasë, i dërguari i All-llahut ka thënë: “Kush pastrohet në ditën e xhuma, shkon herët në xhami në këmbë, i shkon afër imamit, heshtë dhe e dëgjon me vëmendje, nuk flet fjalë të kota, për çdo hap që e bën nga shtëpia e tij deri në xhami do të shpërblehet me ibadet njëvjeçar, shpërblim agjërimi dhe namazi.”[14]

    Ndërsa për sa i përket ecjes për kryerjen e nevojave të myslimanëve, Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Njeriu më i dashur tek All-llahu i Madhërishëm është ai që është më i dobishmi për njerëzit… Tek unë më e dashur është ecja me një vëlla kur ai ka nevojë sesa të bëj i’tikaf në xhami për një periudhë njëmujore…”[15]

    Një herë Hasen El-Basriu dërgoi ca shokë të tij për të kryer një nevojë të një vëlla mysliman dhe u tha: “Kaloni nga Thabit El-Bunaniu dhe merreni edhe atë me vete.” Ata kaluan nga Thabiti, ndërsa ky i fundit u tha: “Unë jam në i’tikaf.” Kështu, ata u kthyen te Hasen El-Basriu dhe i treguan lajmin. Ai u tha: “Shkoni dhe thoni atij: O Thabit, a nuk e di se të ecësh me vëllanë tënd kur ai ka ndonjë nevojë është më mirë për ty se sa të bësh haxhin?!” Ata shkuan sërish te Thabiti dhe ia përcollën fjalët e Hasen El-Basriut, ndërsa Thabiti menjëherë e braktisi i’tikafin dhe doli bashkë me ta.”[16]

     

    1. Myslimani duhet shmangur ecjet e papëlqyeshme e të shëmtuara

     Prej tyre:

    1. Ecja me krekosje dhe kapardisje, që është ecje e medjemëdhenjve dhe të vetëpëlqyerve.
    2. Ecja sikur ajo e njeriut të shqetësuar, i cili kthehet andej-këtej, e që duket sikur ecje e një psikopati.
    3. Ecja duke u shtirur si i sëmurë, e që është ecje e shëmtuar.
    4. Ecja me anime, sikur e atyre të “gjinisë së tretë”.
    5. Nxitimi i madh pa ndonjë nevojë a shkak.
    6. Ecja me kërcim, etj.

     

    Që të githa këto janë të papëlqyeshme. Ndërsa ecja më e mirë është ajo që na transmetohet në hadithet që përshkruajnë ecjen e Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem.[17]

     

    1. Mesatarja dhe maturia

     Kjo do të thotë që myslimani duhet ecur me një ecje as të shpejtë e as të ngadalshme.

    All-llahu i Madhërishëm në lidhje me këtë ka shpallur porositë e Lukman Hakimit kur e këshilloi të birin e vet, duke thënë: “Të jesh i matur në ecjen tënde.”[18]

    Ibën Kethiri thotë: “Me këtë ka dashur të thotë: Ec me një ecje as të ngadalshme e me ngecje, e as të shpejtë sikur duke vrapuar, por ec me ecje mesatare mes këtyre dyjave.”[19]

     

    1. Ecja me fuqi

     Myslimani nuk duhet ecur me plogështi por me fuqi ngase kjo ka qenë tradita e Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem “Kur ecte, ecte fuqishëm.”[20], që do të thotë se gjatë ecjes këmbët i ngrinte nga toka nga fuqia dhe vendosmëria që kishte gjatë ecjes.

     

    1. Moskthimi i shikimit mbrapa gjatë ecjes

     “Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem gjatë ecjes nuk e kthente kokën mbrapa.”[21] Dihet që nëse myslimani e kthen kokën gjatë ecjes, kjo bën që njerëzit të dyshojnë tek ai. Madje kjo mund të shkaktojë që atij t’i ndodhë ndonjë gjë e padëshirueshme, si përplasja në ndonjë mur, automjet etj. Por nëse kthimi i kokës bëhet për ndonjë shkak të domosdoshëm, atëherë nuk ka gjë të keqe në këtë.

     

    1. Mosecja vetëm me një këpucë

     Muslimani nuk duhet ecur vetëm me njërën këpucë, ngase Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem e ka ndaluar një gjë të tillë dhe ka thënë: “Kur të mbatheni, filloni me të djathtën, ndërsa kur të zbatheni, filloni me të majtën, dhe mbathini që të dyja apo zbathini që të dyja.”[22] Po ashtu ka thënë: “Nëse ndonjërit prej jush i këputet rripi i sandales, mos të ecë me një sandale derisa ta rregullojë rripin. Po ashtu të mos ecë me një meste…”[23]

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem po ashtu ka thënë: “Mos ec me një këpucë.”[24] Myslimani nuk duhet ecur duke pasur njërën këmbë të mbathur e tjetrën të zbathur, ngase kjo nuk i ka hije myslimanit. Kjo po ashtu është ecje e shejtanit, ngase Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Vërtet shejtani ecë me një këpucë.”[25] Andaj, ose le t’i mbathë të dyja këpucët, ose le t’i zbathë të dyja. Nga këtu buron edhe një çështje tjetër, e ajo është që të dyja këpucët duhet të jenë të njëjta. Pra, nuk duhet të mbathë një këpucë të një lloji, e tjetrën nga lloji tjetër, apo ngjyre tjetër, por duhet plotësisht të jenë të njëjta.[26]

     

    1. Mosecja me plogështi

     Myslimani nuk ecën me plogështi sikur që ecë i sëmuri, që me këtë të paraqesë para njerëzve kinse është i devotshëm dhe i nënshtruar fetarisht. Kjo gjë asnjëherë nuk duhet qenë stil i myslimanit, por myslimani duhet ecur me vendosmëri, qetësi dhe maturi.

    Omer ibën Hattabi radijAll-llahu anhu një herë e pa një djalosh duke ecur me plogështi sikur të ishte i sëmurë, dhe e pyeti: A mos je i sëmurë? Jo – ia ktheu djaloshi. Atëherë Omeri radijAll-llahu anhu i mëshoi kamxhik dhe e urdhëroi të ecë me vendosmëri.

     

    1. Gratë nuk duhet ecur në mes të rrugës

     Prej rregullave të ecjes është që gruaja nuk duhet ecur në mes të rrugës por në skaj, që të mos bie në sytë e burrave e ta tërheqë syrin e tyre nga ajo. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Mesi i rrugës nuk është për gra.”[27] Ndërsa grave u ka thënë: “Rrini mbrapa, sepse juve nuk ju takon mesi i rrugës. Juve ju takojnë skajet e rrugës.”[28]

     

    1. Gruaja të mos kërcasë me këmbë për t’i zbuluar stolitë e saj

     All-llahu i Madhërishëm thotë: “Le të mos kërcasin me këmbët e tyre për ta zbuluar fshehtësinë nga stolitë e tyre.”[29]

    Ibën Kethiri thotë: “Në kohën e xhahilijetit, gruaja që mbante byzylyk në këmbën e saj por që nuk dëgjohej, i binte tokës me këmbë (ecte me hapa të fuqishëm duke shkundur këmbët) që burrat ta dëgjojnë zërin e byzylykut, gjë të cilën All-llahu e ndaloi.

     

    Dhe më në fund: Si ka qenë ecja e Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem?

     

    Nuk ka dyshim se i dërguari më i madh, Muhammedi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem është model për çdo besimtar dhe nuk ka besimtar me iman të thellë që nuk dëshiron të pasojë imamin e tij, të dërguarin e All-llahut, e që është imami më i madh dhe mësuesi më i vlefshëm në historinë e njerëzimit. A thua si ka qenë ecja e tij?

    Nga Ebu Hurejra radijAll-llahu anhu na përcillet se ka thënë: “Kurrë nuk kam parë diçka më të bukur se i dërguari i All-llahut në fytyrën e të cilit dukej sikur shndërriste dielli. Nuk kam parë asnjë më të shpejtë në të ecur sesa i dërguari i All-llahut, pasi kur ai ecte, dukej sikur vet toka rrotullohej për të. Kur ecnim me të, e mundonim veten për të mbajtur hapin e tij, ndërsa ai ishte fare i relaksuar.”[30]

    Ibën Kajjimi, All-llahu e mëshiroftë, e ka përshkruar ecjen e Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem, me këto fjalë: “Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ecte me vendosmëri të plotë, ecja e tij ishte e bukur dhe e qetë…”, e pastaj e përmend hadithin e Ebu Hurejrës radijAll-llahu anhu që u cek më sipër. Ndërsa Ali ibën Ebi Talibi radijAll-llahu anhu thotë: “I dërguari i All-llahut ecte me një vendosmëri të plotë, sikur të ecte në një teposhtë.”

    Njeriu që më së tepërmi i ngjante në ecje të dërguarit të All-llahut ka qenë e bija e tij, Fatimeja radijAll-llahu anha. Nga Aisheja radijAll-llahu anha na përcillet se ka thënë: “Një ditë, ne, gratë e Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ishim tek ai, kur papritmas u duk Fatimeja radijAll-llahu anha që ecte plotësisht si Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem.”[31]

     

     

    [1] Kaptina El-Furkan, ajeti 63.

    [2] Sahih: shënon Muslimi (2588).

    [3] Sahih: shënon Muslimi (2586).

    [4] Kaptina Lukman, ajetet 18-19.

    [5] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (5789) dhe Muslimi (2088).

    [6] Sahih: shënojnë Ahmedi (2/118), Buhariu në Edebul-Mufred (1/193) dhe Hakimi (1/128). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (5711) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [7] Sahih: shënojnë Ahmedi (4/210) dhe Ibën Maxhe (2707). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (1099) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [8] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (6232) dhe Muslimi (2160).

    [9] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (654) dhe Muslimi (1914).

    [10] Sahih: shënon Muslimi (666).

    [11] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (647) dhe Muslimi (649).

    [12] Sahih: shënon Muslimi (664).

    [13] Sahih: shënojnë Ebu Davudi (4832) dhe Tirmidhiu (223). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (2823) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [14] Sahih: shënojnë Ebu Davudi (345), Tirmidhiu (496), Nesaiu (1381), Ibën Maxhe (1087) dhe Ahmedi (4/104). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (373) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [15] Sahih: shënojnë Taberaniu në Mu’xhemul-Kebir (3/209/2) dhe Ibën Asakiri në Et-Tarih (18/1/2). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (906) e ka klasifikuar si hadith hasen.

    [16] Ky transmetim gjendet në librin Hiljetul-Evlija’ të Ebu Nuajmit dhe në librin Xhamiul-Ulumi vel-Hikem të Ibën Rexhebit (fq. 452). Ndërsa teksti është shkëputur nga libri Minhaxhus-Salihin, fq. 400-401.

    [17] Shkëputur nga libri Meusuatul-Adabil-Islamijje (2/782-783).

    [18] Kaptina Lukman, ajeti 19.

    [19] Shkëputur nga Tefsiri i Ibën Kethirit (3/711).

    [20] Sahih: shënon Muslimi (2330).

    [21] Sahih: shënojnë Hakimi (4/292) dhe Ibën Sa’di (1/379). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (2086) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [22] Sahih: shënon Muslimi (2097).

    [23] Sahih: shënon Muslimi (2099).

    [24] Sahih: shënon Muslimi (2099).

    [25] Shënon Tahaviu në Mushkilul-Athar (2/142). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (348) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [26] Shkëputur nga libri Meusuatul-Adabil-Islamijje, (2/783-784). Autor: Abdul-Aziz Neda.

    [27] Sahih: shënojnë Ibën Hibbani (1969), Ibën Adiu (1/192) dhe Bejhekiu në Shuabul-Iman (2/475/2). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (856) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [28] Hasen: shënojnë Ebu Davudi (5272), Taberaniu (19/261) dhe Bejhekiu në Shuabul-Iman (6/173). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (856) e ka klasifikuar si hadith hasen.

    [29] Kaptina En-Nur, ajeti 31.

    [30] Sahih: shënojnë Tirmidhiu (3648) dhe Ahmedi (2/350). Shejh Albani në librin e tij Hidajeturr-Rruvah (5732) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [31] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (6285) Muslimi (2450). Ndërsa teksti është shkëputur nga libri Minhaxhus-Salihin, fq. 396.

    www.thirrjaislame.com

  • EDUKATA NË PËRDORIMIN E KËPUCËVE

    EDUKATA NË PËRDORIMIN E KËPUCËVE

    Vëllezër të dashur,

    Dihet se nuk ka mysliman që nuk ka nevojë të dalë nga shtëpia për të shkuar në xhami, në punë apo për vizitë te farefisi, e kështu me radhë.

    Nëse ai ecë këmbëzbathur mund t’i ndodhë ndonjë gjë e pakëndshme, kështu që medoemos të veshë këpucë për t’i mbrojtur këmbët e tij.

    Prandaj duhet mësuar rregullat që kanë të bëjnë me veshjen e këpucëve. Prej tyre po përmendim:

     

    1. Nijeti i sinqertë

     Kjo do të thotë që veshjen e këpucëve ta bësh me nijet t’i mbrosh këmbët dhe t’i përdorësh në vepra të hairit, si shkuarja në xhami apo për vizitë të farefisit, si dhe vepra të tjera të mira.

     

    1. Ta falënderosh All-llahun për begatitë e Tij

     Këtë duhet bërë për arsye se All-llahu të ka furnizuar me ato këpucë të cilat i vesh dhe me të cilat i mbron këmbët e tua, duke e ditur se ka njerëz të cilëve All-llahu nuk ua ka mundësuar këtë gjë ngase nuk ka të holla për t’i blerë ato.

    Pra, secili mysliman e ka për detyrë ta falënderojë All-llahun e Madhërishëm për të gjitha begatitë të cilat ia ka dhënë.

     

    1. Shmangia e këpucëve në të cilat figuron emri i All-llahut

     Domosdo duhet të kesh kujdes të shmangësh këpucët në të cilat figuron emri i lartësuar “All-llah”. Ka ca kompani jomyslimane të cilat prodhojnë këpucë në të cilat e shkruajnë emrin “All-llah” apo e vizatojnë figurën e Ka’besë. Prandaj nuk lejohet veshja e këpucëve të tilla ngase kjo është nëpërkëmbje e emrit të lartësuar të All-llahut.

     

    1. Mosngjasimi i burrave me gratë dhe anasjelltas

     Burrave nuk u lejohet të veshin këpucë që u përngjajnë atyre të grave, si dhe grave nuk u lejohet të veshin këpucë që u përngjajnë atyre të burrave. Kjo, ngase Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem e ka ndaluar një gjë të tillë dhe ka thënë: “Të mallkuar janë burrat që u përngjajnë grave dhe gratë që u përngjajnë burrave.”[1]

     

    1. Mosngjasimi me mushrikët (idhujtarët)

     Ekzistojnë ca lloje të këpucëve në të cilat figurojnë emra të disa zotave të cilët adhurohen nga mushrikët. Po ashtu ekzistojnë këpucë ku janë të vizatuara kryqe. Prandaj nuk na lejohet veshja e këpucëve të tilla që të mos ngjasojmë me mushrikët. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kush i ngjason një populli, është prej tyre.”[2]

     

    1. Pasja e disa palë këpucëve

     Kjo do të thotë që të kesh disa palë këpucësh nëse ke mundësi, por pa e tepruar në shpenzime dhe pa mendjemadhësi. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Pajisuni me më shumë palë këpucësh, ngase njeriu vazhdon të jetë udhëtar derisa ka këpucë.”[3]

    Me këtë hadith Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka pasur për qëllim se ai që ka disa palë këpucë i ngjan udhëtarit i cili ka hipur në një mjet udhëtimi ngase pasja e disa palë këpucëve ndikon në zvogëlimin e vështirësisë, lodhjen më të paktë, shpëtimin e këmbëve të tij nga ekspozimi i pengesave në rrugë si vrazhdësia e tokës, ferrat e ndryshme, nxehtësia e madhe, balta, e kështu me radhë.

     

    1. Mos-shpenzimi i tepërt për këpucë

     Kjo do të thotë që të blejmë këpucë me çmim mesatar, pra as tepër të shtrenjta por as tepër të lira. Feja jonë është fe e mesatares.

    Disa njerëz shpenzojnë shuma të majme parash për të blerë një lloj këpucësh të markave botërore me pretekstin se ato janë në modë dhe duke dashur t’ua bëjnë me dije njerëzve se ai është njeri “style”… Pa dyshim, kjo është në kundërshtim me sheriatin, i cili thërret në modesti dhe mos-shpenzim të tepërt.

     

    1. Dhënia përparësi të djathtës

     Kjo do të thotë që gjatë mbathjes së këpucëve, duhet filluar nga e djathta, ndërsa gjatë zbathjes, nga e majta.

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kur të mbatheni, filloni me të djathtën, ndërsa kur të zbatheni, filloni me të majtën, dhe mbathini që të dyjat apo zbathini që të dyjat.”[4] Po ashtu këtë e bazojmë edhe në dispozitën e përgjithshme për sa i përket përparësisë së të djathtës në punët e mira dhe pasimit të Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem. Nga Aisheja radijAll-llahu anha na përcillet se ka thënë: “Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem i pëlqente përdorimi i pjesëve të djathta të trupit në të gjitha çështjet e tij: në pastërti, ecje si dhe në mbathje.”[5]

    1. Shmangia e këpucëve që dëmtojnë shëndetin

     Ka disa lloje këpucësh që i dëmtojnë këmbët dhe shëndetin në përgjithësi, si këpucët e ngushta. Sheriati jonë na ka ndaluar nga çdo gjë që na sjell dëm. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Nuk ka dëm (ndaj vetes) e as të dëmtuar.”[6]

      

    1. Shmangia e këpucëve me taka të larta

     Takat e larta e dëmtojnë shëndetin e njeriut, si dhe e tërheqin shikimin e burrave ndaj grave, ngase kur gratë veshin këpucë me taka, atëherë ecin me naze. Po ashtu grave nuk u lejohet të veshin taka të zhurmshme apo këpucë me ngjyra joshëse që të mos tërheqin vëmendjen e burrave.

     

    1. Shkundja e këpucëve para veshjes

     Para se t’i mbathësh këpucët, duhet t’i shkundësh mirë, ngase ka mundësi që brenda tyre të ketë hyrë ndonjë insekt që mund të të dëmtojë, apo ndonjë insekt që nuk dëmton por që ti ndjen neveri prej tij. Po ashtu brenda këpucëve mund të jenë futur mbeturina rëre nëse ke ecur në një vend me rërë, e kështu me radhë.

    Në vitin 1999, media televizive CNN ka raportuar se një njeri në Australi kishte vdekur si pasojë e kafshimit në këmbë nga një merimangë helmuese që kishte qenë brenda këpucës së tij në momentin kur ai kishte mbathur këpucën. Prandaj, para se të veshë këpucët, njeriu duhet vërtetuar se brenda tyre nuk ka diçka të tillë.

     

    1. Të vërtetohesh për pastërtinë e këpucëve

     Kjo do të thotë të vërtetohesh se këpucët nuk kanë asnjë lloj papastërtie, qoftë nga pjesa e poshtme apo nga anash.

     

    1. Mirëmbjatja e këpucëve

     Kjo do të thotë që të kujdesesh për pastërtinë dhe lustrimin e këpucëve me brushë që të duken të bukura si dhe t’i ndreqësh nëse ato shqyhen, nëse e ke mundësinë për diçka të tillë. E nëse jo, atëherë fshiji ato me ndonjë copë pëlhure apo pecetë që të jenë të pastra, ngase pastërtia është pjesë e imanit.

     

     

    1. T’i veshësh këpucët duke qenë ulur

     Këpucët duhet veshur duke qenë ulur e jo duke qenë në këmbë, sepse veshja e këpucëve ulur është më lehtë. Po ashtu veshja e këpucëve duke qenë në këmbë mund të shkaktojë këputjen e ndonjë muskuli të shpinës ose mund të zbulojë apo përshkruajë ndonjë pjesë të turpshme të trupit, sidomos nëse ke veshur tesha të tejdukshme apo të holla. Prandaj, veshja e këpucëve ulur është më e mirë.

     

    1. Ose mbathi të dyja këpucët ose zbathi të dyja

    Nuk duhet ecur duke mbathur vetëm njërën këpucë, por ose duhet mbathur të dyjat, ose duhet zbathur të dyjat, bazuar në fjalën e Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem: “Le t’i mbathë të dyjat apo le t’i zbathë të dyjat.”[7]

    Kjo vlen edhe nëse i shqyhet njëra këpucë, ngase Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Nëse ndonjërit prej jush i këputet rripi i sandales, mos të ecë me një sandale derisa ta rregullojë rripin. Po ashtu të mos ecë me një meste…”[8]

     

    [1] Sahih: shënon Buhariu (5885).

    [2] Sahih: shënon Ebu Davudi (4031). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (6149) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [3] Sahih: shënon Muslimi (2096). Këtë hadith Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem e ka thënë me rastin e një beteje mes myslimanëve dhe mushrikëve, ku mjetet e udhëtimit ishin në numër të vogël, prandaj ai u sugjeroi sahabëve të merrnin me vete më tepër këpucë që të mund të vazhdonin luftën në rast se u prishen këpucët, e të mos mbeten ushtarë pasivë. (shën. përkth.)

    [4] Sahih: shënon Muslimi (2097).

    [5] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (168) dhe Muslimi (268).

    [6] Sahih: shënojnë Ibën Maxhe (2340) dhe Ahmedi (1/313). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (250) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [7] Sahih: shënon Muslimi (2097).

    [8] Sahih: shënon Muslimi (2098).

     

    www.thirrjaislame.com

  • EDUKATA GJATË SHAKASË

    EDUKATA GJATË SHAKASË

    Vëllezër të dashur,

    Njeriu nuk mund të jetojë dot pa e argëtuar zemrën dhe prandaj nganjëherë ka nevojë për qeshje, argëtim dhe dëfrim të lejuar për ta larguar monotoninë, lodhjen dhe përtacinë ndaj ibadeteve. Ky argëtim i lejuar ndikon që ai të jetë i kthjellët për ibadet ndaj All-llahut.

    Që këtej, myslimani duhet mësuar rregullat dhe sjelljen gjatë shakasë. Prej tyre po përmendim:

     

    1. Nijeti i mirë

    Pra, duhet që me shakanë e tij të ketë për qëllim heqjen e mërzisë, mënjanimin e monotonisë dhe plogështisë dhe rehatimin e shpirtit, në mënyrë që ta kthjellojë atë përsëri dhe të arrijë dobi në këtë dhe botën tjetër, pra të kalojë prej ibadetit në çështjet e pashmangshme të kësaj bote, por duke e pasuar Pejgamberin sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem. Gjithsesi nuk duhet harruar se veprat vlerësohen sipas nijetit, andaj çdo mysliman e ka për detyrë që në çdo fjalë dhe vepër të tij të ketë nijet të mirë.

    1. Mosteprimi në shaka

    Disa njerëz e teprojnë në shakatë e tyre dhe kështu i tejkalojnë kufijtë e asaj që është e pranueshme. Pra, këtu nuk mund të themi se ky njeri ka nijet të mirë në shakanë e tij, dhe si i tillë zakonisht e humb autoritetin te njerëzit, kështu që nuk e respektojnë, bile e marrin guximin që ta kundërshtojnë dhe mospërfillin, madje edhe të paturpshmit. E gjithë kjo për shkak se ai vetë ia ka humbur vetes autoritetin dhe nuk e ka ruajtur njerëzinë dhe seriozitetin e tij. Andaj, ai i cili e tepron në shaka, i bie poshtë burrëria dhe i humb dinjiteti.

    1. Mosbërja e shakasë me ata që nuk e pranojnë atë

    Njeriu ka mundësi që të bëjë shaka me njerëz që nuk e kanë për qejfi shakanë, apo çdo fjalë a punë e marrin seriozisht, apo nuk e duan shakanë e këtij personi, e kështu me radhë, kështu që rezultati i kësaj shakaje nuk del i mirë saqë ka mundësi që të shohë prej tyre diçka që e urren. Prandaj, njeriu nuk duhet bërë shaka përveç me ata të cilët i pranojnë shakatë e tij.

    1. Mosbërja e shakasë në momentin kur duhet seriozitet

    Ekzistojnë momente në të cilat nuk ka vend për shaka, siç janë ndeja e udhëheqësit, ndeja e diturisë, ndeja e gjykatësit, ndeja e dëshmisë, ndeja e shkurorëzimit, e kështu me radhë. Pra, shakaja në këso raste është e papranueshme, dhe mund ta ulë autoritetin e njeriut, bile mund të rezultojë edhe me diçka të urryer.

    5.Largimi nga haramet gjatë shakasë

    Kjo, ngase shakaja me diçka që All-llahu i Madhërishëm e ka ndaluar, nuk lejohet. Nga ato po veçojmë:

     

    a) Frikësimi i myslimanit me shaka

    Disa njerëz nganjëherë mund të bëjnë shaka me ndonjë shok të tij duke bërë një vepër me të cilën e frikëson, si p.sh. vendosë ndonjë maskë frikësuese në fytyrë, apo i bërtet me zë të lartë në errësirë, apo i fsheh atij diçka personale të tij, etj. Këto gjëra dhe të ngjashmet me to, nuk lejohen. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Të mos marrë dikush prej jush gjënë personale të shokut të tij, as me lojë e as seriozisht.”[1]

    Një ditë prej ditësh, disa shokë të Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem fjetën, ndërsa një tjetër erdhi, e mori litarin e njërit prej tyre dhe e fshehu, kështu që pronari i litarit u frikësua se mos ndoshta i humbi litari. Me këtë rast Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem tha: “Nuk lejohet që myslimani ta frikësojë myslimanin.”[2] Pra, frikësimi i myslimanit nuk lejohet në asnjë rast, qoftë me shaka apo seriozisht.

    b) Rrena në shaka

    Shumë njerëz nuk kanë kujdes gjatë shakave të tyre, kështu që e përdorin rrenën duke e arsyetuar se ajo është vetëm një shaka, ndërsa rrena nuk lejohet në asnjë rast. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Unë i garantoj një shtëpi në pjesën e poshtme të xhennetit atij njeriu që e braktis polemikën edhe nëse është në të drejtë; unë i garantoj një shtëpi në mes të xhennetit atij njeriu që e braktis gënjeshtrën edhe nëse është shaka; unë i garantoj një shtëpi në pjesën më të lartë të xhennetit atij njeriu që ka moral të mirë.”[3]

    Prandaj Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem e thoshte të vërtetën, qoftë në shaka apo në seriozitet. Ai thoshte: “Unë bëj shaka, por nuk them asgjë përveç të vërtetës.”[4] Andaj rrena në shaka nuk lejohet në asnjë mënyrë. Por, ka shumë prej njerëzve që rrejnë duke bërë shaka për t’i bërë njerëzit të qeshen, e sidomos me anë të anekdotave dhe gjërave të tjera të ngjashme. Por, kjo gjë nuk lejohet assesi. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Mjerë për atë që rrenë gjatë të folurit për t’i bërë njerëzit të qeshen, mjerë për të, mjerë për të!”[5] Pra, ajo është rrenë, por përveç kësaj, në vete ngërthen edhe të metat dhe përgojimet ndaj njerëzve.

    c) Përgojimi i një grupi të caktuar njerëzish

    Ai që e përgojon një grup të caktuar njerëzish, apo banorët e një vendi të caktuar, apo njerëzit e ndonjë profesioni të caktuar, por këtë nuk e bën vetëm se duke dashur të bëjë shaka dhe për t’i bërë njerëzit të qeshen, ai nuk ka bërë asgjë tjetër përveç një harami të madh.

    d) Akuza dhe shpifja ndaj njerëzve

    Kjo gjë po ashtu është e pranishme. Ndonjë njeri tallet me shokun e tij, kështu që e fyen, e shpif apo e akuzon me ndonjë gjë të fëlliqur, si p.sh. duke i thënë: ‘O bir lavireje’, e kështu me radhë. Kjo gjë për fat të keq është e pranishme dhe evidente në mesin e disa rrugaçëve dhe njerëzve të poshtër. E kjo gjë nuk lejohet, madje një shpifje e këtillë e obligon hadd-in (dënimin, ndëshkimin sipas rregullores islame), edhe nëse është në formë shakaje. Andaj, punët e këtilla dhe të tjerat që All-llahu i Madhërishëm i ka ndaluar, gjithsesi duhet shmangur.

     

    1. Largimi nga shakaja me dorë dhe me fjalë të këqija

    Shumica e njerëzve këtë gjë nuk e dëshirojnë, madje kjo mund të shkaktojë probleme mes shokëve, kur shakaja mund të marrë drejtim tjetër dhe të kalojë në grindje dhe përleshje. Kemi dëgjuar shumë raste që kanë ndodhur për shkak të këtij lloji të shakasë. Pra, nuk duhet bërë shaka me duar, përveç atyre që janë adaptuar me këtë gjë dhe e pranojnë atë mes njëri-tjetrit, ashtu siç “shokët e Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem e gjuanin njëri-tjetrin me lëvoret e shalqirit pasi e hanin atë.”[6]

    Ndërsa, shakaja me fjalë të këqija nuk lejohet në asnjë rast. All-llahu i Madhërishëm thotë: “E ti robërve të Mi thuaju: Le ta thonë atë që është më e mira, pse shejtani ndërsen mes tyre, e është e ditur se shejtani është armik i hapët i njeriut.”[7] E myslimani nuk mund të jetë i keq dhe i ndyrë asnjëherë.

     

    1. Largimi nga qeshja e tepërt

    Shumë njerëz gjatë shakave të tyre e teprojnë në të qeshur, e kjo është në kundërshtim me sunnetin. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem na e ka tërhequr vërejtjen nga qeshja e tepërt dhe ka thënë: “Mos e teproni në qeshje, sepse qeshja e tepërt e vdes zemrën.”[8] Po ashtu na përcillet se “Qeshja e tij ishte buzëqeshje.”[9]

    Ndërsa përsa i përket qeshjes së tepërt, ajo e bën zemrën e fortë si guri dhe e vdes atë. Ndërsa qeshja e mekur me potere, po ashtu e bën zemrën e fortë si guri dhe ia humb personit autoritetin dhe pozitën.

     

    1. Shakaja kryesisht duhet bërë me ata që kanë nevojë për të

    Kjo vlen zakonisht për gratë dhe fëmijët. Kjo ka qenë gjendja e Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem, siç do ta cekim në vijim:

     

    Raste të shakasë së Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem:

     

    1) Nga Enes ibn Maliku radijAll-llahu anhu na përcillet se Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem i kishte thënë atij: “O veshgjatë!”[10] duke bërë shaka me të.

    2) Nga Enes ibn Maliku radijAll-llahu anhu na përcillet se ka thënë: “Çdoherë që Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem gjendej në mesin tonë, i thoshte një vëllait tim të vogël: “O Ebu Umejr, ç’u bë me zogun?”[11] Ky zog kishte qenë i këtij fëmije dhe thuhet se i kishte ngordhur, andaj Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem bënte shaka me të duke pasur për qëllim ta argëtonte atë.

    3) Nga Enes ibn Maliku radijAll-llahu anhu na përcillet se një njeri erdhi te Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem dhe i tha: “O i dërguari i All-llahut!  Më hip në ndonjë kafshë (më merr me vete).” Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem i tha: “Do të të hipim në fëmijën e devesë.” Njeriu tha: “E ç’të bëj me fëmijën e devesë?” Ai i tha: “E a lindin devetë gjë tjetër veç deveve?”[12]

    4) Nga Enes ibn Maliku radijAll-llahu anhu na përcillet se Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem shkoi deri te njëri nga shokët e tij, e shtrëngoi nga mbrapa, ndërsa ai nuk e shihte. Lëshomë, kush je ti? – tha njeriu. Pastaj u kthye, dhe kur e pa se kush ishte, filloi ta fërkojë shpinën e tij për gjoksin e Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem.[13] Ndërsa Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem filloi të thoshte: “A ka kush që e blen këtë rob?” Ai tha: “O i dërguari i All-llahut!  Atëherë vallahi do të shohësh se unë jam i lirë.” Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem me këtë rast i tha: “Por tek All-llahu nuk je i lirë”. Apo tha: “Ti tek All-llahu je i shtrenjtë.”[14]

     

    [1] Sahih: shënojnë Ebu Davudi (5003) dhe Tirmidhiu (2161) nga Abdullah ibn Saib ibn Jezidi nga babai i tij, e ai nga gjyshi i tij. Shejh Albani në librin e tij Sahih Ebi Davud (4183) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [2] Sahih: shënon Ebu Davudi (5004). Shejh Albani në librin e tij Sahih Ebi Davud (4184) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [3] Sahih: shënon Ebu Davudi (480). Shejh Albani në librin e tij Sahih Ebi Davud e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [4] Sahih: shënon Taberaniu në Mu’xhemul-Kebir (12/13443). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (2494) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [5] Sahih: shënojnë Ahmedi (5/5), Ebu Davudi (4990), Tirmidhiu (2315) i cili ka thënë se hadithi është hasen, dhe të tjerë, nga hadithi i Muavije ibn Hajdeh. Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (7136) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [6] Sahih: shënon Buhariu në Edebul-Mufred (fq.41). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (436) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [7] Kaptina El-Isra’, ajeti 53.

    [8] Sahih: shënon Ibën Maxhe (4193). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (506) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [9] Sahih: shënojnë Tirmidhiu (3642) dhe Ahmedi (5/97). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (4861) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [10] Sahih: shënojnë Ebu Davudi (5002), Tirmidhiu (1992) dhe Ahmedi (3/117). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (7909) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [11] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (6129) dhe Muslimi (2150).

    [12] Sahih: shënojnë Ebu Davudi (4998), Tirmidhiu (1991) dhe Ahmedi (3/267). Shejh Albani në librin e tij Sahih Ebi Davud e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [13] Këtë e ka bërë duke shprehur dashurinë që e kishte për Pejgamberin sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem sikurse edhe çdo sahabe tjetër, si dhe duke kërkuar bereqetin e All-llahut që ia kishte dhënë Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem. Emri i këtij sahabiu të nderuar ishte Zahir ibën Haram radijAll-llahu anhu. (shën. përkth.)

    [14] Shënojnë Ahmedi (3/161), Tirmidhiu në Esh-shemailul-Muhammedijjeh (229), Begaviu në Sherhus-Sunneh (3604) nga Enesi. Arnauti ka thënë: “Senedi i këtij hadithi është sahih.” Ibën Haxheri në librin e tij El-Isabe ka thënë se hadithi është sahih. Ndërsa teksti është shkëputur nga libri Meusuatul-Adabil-Islamijje (766/771). Autor: Abdul-Aziz Neda.

     

    www.thirrjaislame.com