thirrjaislame.com

Blog

  • EDUKATA E GJUMIT

    EDUKATA E GJUMIT

    Vëllezër të dashur,

    Duhet ditur se gjumi është një begati e madhe dhe një prej argumenteve të All-llahut për ne.

    All-llahu i Madhërishëm thotë: “Nga argumentet e Tij është edhe gjumi juaj natën dhe ditën, edhe përpjekja juaj për të fituar nga të mirat e Tij. Në këtë ka argumente për popullin që dëgjon.”[1]

    All-llahu i Madhërishëm ka bërë që gjumi të jetë pushim për trupin dhe parapërgatitje për aktivitet.

    I mençur është ai që arrin ta shndërrojë gjumin nga një gjë e zakonshme në ibadet, duke e bërë gjumin me nijet që ta rikthejë zhdërvjelltësinë për të bërë ibadet. Pra në këtë mënyrë gjumi i tij konsiderohet ibadet.

    Në vazhdim do t’i përmendim rregullat që kanë të bëjnë me gjumin:

     

    1. Nijeti i mirë

     

    Kjo do të thotë që me gjumin që e bën të ketë për qëllim ripërtëritjen e zhdërvjelltësive në mënyrë që ta adhurojë All-llahun duke qenë i fuqishëm dhe aktiv, dhe në këtë mënyrë gjumi i tij shndërrohet në ibadet.

     

    1. Të bijë në gjumë me nijet pendimi

     

    Ka mundësi që ajo të jetë nata e fundit e jetës së njeriut, kështu që nijeti për pendim duhet ripërtëritur që nëse vdes atë natë, të takohet me All-llahun i penduar nga mëkatet.

    1. Mosngrënia e tepërt para gjumit

     

    Ngrënia dhe pija e tepërt para gjumit e rëndojnë barkun dhe kokën, bëjnë që njeriu të fjejë shumë dhe e bëjnë përtac ndaj namazit të natës dhe namazit të sabahut.

    Veç kësaj, kjo ndikon edhe në probleme shëndetësore.

     

    1. Fjetja herët dhe mosqëndrimi natën vonë

     

    Myslimani nuk duhet të rrijë zgjuar pas namazit të jacisë përveç nëse ka nevojë të domosdoshme, si studimi, qëndrimi me mysafirin apo anëtarët e familjes.

    Fjetja herët i ndihmon besimtarit që të mund të çohet për namaz nate dhe namazin e sabahut. Ndërsa nëse fle vonë, këto mirësi nuk i arrin dot.

    Prandaj Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem “E urrente gjumin para jacisë dhe muhabetin pas jacisë.”[2]

    Po ashtu, fjetja herët bën që njeriu të marrë nga gjumi atë që i mjafton, kështu që zgjohet aktiv për ibadet dhe aktiv për punë.

     

    1. Të mos flejë vetëm

     

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka ndaluar që njeriu të flejë vetëm, ngase ka mundësi që shejtanët të manipulojnë apo të përpiqen ta shqetësojnë. Po ashtu ka mundësi që t’i ndodhë ndonjë sëmundje ose vështirësi dhe të mos gjejë njeri t’i ndihmojë. Prandaj Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem e ka ndaluar qëndrimin vetëm, d.m.th. të flejë vetëm apo të udhëtojë vetëm.[3]

     

    1. Të flejë i liruar nga paragjykimet ndaj vëllezërve të tij

     

    Kjo do të thotë që t’ua falë të gjithë atyre që i kanë bërë keq dhe në gjoksin e tij të mos mbartë asnjë lloj zilie dhe urrejtje ndaj asnjë myslimani. Kjo është prej ibadeteve më të mëdha me të cilat robi afrohet ndaj All-llahut, madje është një prej shkaqeve për të hyrë në xhennet.

     

    1. Mosfjetja në ndonjë vend publik

     

    Nuk duhet fjetur në ndonjë vend publik apo në ndonjë cep të rrugës, që të mos e shohin njerëzit. E nëse është i detyruar për një gjë të këtillë, atëherë le ta mbulojë mirë trupin, që mos rastësisht t’i zbulohet ndonjë pjesë e trupit që nuk duhet parë nga të tjerët.

     

    1. Mosfjetja në ndonjë tavan që nuk ka gardh mbrojtës

     

    Kjo, që të mos rrëzohet poshtë derisa është në gjumë, e të vdesë.

    Prandaj Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kush buan në një tavan që nuk ka gardh mbrojtës, nuk është nën mbrojtjen e All-llahut.”[4]

     

    1. Larja e duarve nga mbeturinat e ushqimit

     

    Mbeturinat e ushqimit mund të tërheqin insekte të ndryshme, të cilat mund ta dëmtojnë derisa ai është në gjumë. Prandaj Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kush fle natën ndërsa në dorë ka mbeturina dhjami apo erë të keqe mishi, dhe i ndodhë ndonjë dëmtim, të mos e qortojë askënd veç vetes.”[5]

     

    1. Mbulimi i enëve, mbyllja e shisheve, mbyllja e derës dhe fikja e llambave

     

    Enët nuk duhet lënë të pambuluara, shishet nuk duhet lënë të pambyllura, e as dyert nuk duhet lënë të hapura. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Mbuloni enët dhe mbyllini shishet, sepse çdo vit në një natë të caktuar zbret një sëmundje, e cila kur kalon pranë një ene të pambuluar apo shisheje të pambyllur, hyn në të.”[6] Po ashtu Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Mbuloni enët, mbyllini shishet, mbyllini dyert dhe fikeni zjarrin, sepse shejtani nuk mund ta hapë as shishen, as derën e as enën! E nëse nuk gjeni me çfarë të mbuloni enën veç një shkopi, atëherë mbulojeni me të dhe thoni: Bismil-lah, sepse minjtë mund t’ua ndezin shtëpinë banorëve të saj.”[7]

    Po ashtu Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kur të flini, fikini llambat, ngase mund të ndodhë që miu ta tërheqë fitilin e llambës dhe t’i djegë njerëzit e shtëpisë.”[8]

    Para gjumit, duhet fikur çdo burim zjarri, bazuar në fjalën e Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem: “Vërtet ky zjarr është armik i juaj. Andaj kur të flini, fikeni.”[9], si dhe në hadithin: “Kur flini, mos e lini zjarrin ndezur në shtëpitë tuaja.”[10]

    Në këto gjëra fshihet kujdesi për jetën dhe sigurinë e myslimanit.

     

    1. Kërkimi i mbrojtjes së All-llahut në mbrëmje nga sherri i gjërave që sjellin dëm

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kush thotë tri herë në mbrëmje: Eudhu bi kelimatil-lahit-tammati min sherri ma halek, (Kërkoj mbrojtje me fjalët e përsosura të All-llahut nga sherri i asaj që ka krijuar), nuk i bën dëm helmi atë natë.”[11]

     

    1. Shkundja e dyshekut dhe thënia: bismil-lah

     

    Kur njeriu dëshiron të flejë, atëherë me pjesën e brendshme të rrobës së tij duhet ta shkundë dyshekun tri herë dhe të thotë: Bismil-lah, bazuar në fjalën e Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem: “Kur dikush dëshiron të shtrihet në shtrat, le ta shkundë dyshekun me pjesën e brendshme të rrobës së tij dhe le të thotë: bismil-lah, sepse nuk e di se ç’ka lënë pas vetes, dhe pastaj le të bjerë në krahun e djathtë…”[12]

    Po ashtu nëse ngritet nga shtrati për ndonjë nevojë e më pas kthehet, duhet të shkundë dyshekun me pjesën e brendshme të rrobës së tij, ngase shejtani mund të zërë vendin e njeriut pasi ai të ngritet nga shtrati, apo ka mundësi që të vijë ndonjë insekt i dëmshëm në shtrat derisa njeriu mungon.

    Prandaj pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kur dikush nga ju ngritet nga shtrati e më pas kthehet, le ta shkundë dyshekun tri herë me pjesën e brendshme të rrobës së tij, sepse nuk e di se ç’ka lënë pas vetes…”[13]

     

    1. Avdesi

     

    Avdesi është një prej faktorëve që e mbron robin dhe është sunnet i Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem.

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kur shkon në shtrat për gjumë, merr avdes sikur që merr për namaz, e pastaj bjer në krahun e djathtë…”[14]

     

    1. Falja e vitrit para gjumit

     

    Kjo vlen nëse njeriu nuk e ka ndërmend të zgjohet para namazit të sabahut (për namaz nate), e nëse dëshiron të zgjohet për namaz nate, atëherë më mirë është ta prolongojë namazin e vitrit.

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Ai që nuk fle para se ta falë vitrin është i vendosur.”[15]

    Nga Ebu Hurejra radijAll-llahu anhu na përcillet se ka thënë: “Miku im i ngushtë më ka porositur me tri gjëra: Agjërim të tri ditëve nga çdo muaj, dy rekate të duhasë dhe namazin e vitrit para se të flej.”[16]

    1. Leximi i kaptinës “El-Mulk” para gjumit

     

    Leximi i kaptinës “El-Mulk” është shkak për shpëtim nga dënimi i varrit, madje shkak për të hyrë në xhennet.

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kaptina Tebarek (El-Mulk) e pengon dënimin e varrit.”[17]

    Po ashtu ka thënë: “Një kaptinë e kur’anit e cila i ka tridhjetë ajete ndërmjetësoi për lexuesin e saj derisa u bë shkak ta fusë në xhennet; ajo është kaptina Tebarek.”[18]

     

    1. Të frysh në duar, të këndosh në to suren El-Ihlas dhe Muavvidhatet dhe të përshkosh me to sa mundesh nga trupi yt

     

    Kjo do të thotë t’i bashkosh duart njërën pranë tjetrës, të fryesh në to (në formë të pështymës) dhe të lexosh kaptinat El-Ihlas, El-Felek dhe En-Nas dhe më në fund të përshkosh me to sa mundesh nga trupi yt, duke filluar nga koka dhe fytyra. Këtë duhet përsëritur tri herë, ngase Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem “Kur bëhej gati për gjumë, i bashkonte duart dhe frynte në to, e pastaj lexonte në to kaptinat ‘Kul huvAll-llahu ehad’, ‘Kul eudhu bi rabbil-Felek’ dhe ‘ Kul eudhu bi rabbin-nas’, dhe më në fund përshkonte me to sa të mundej nga trupi, duke filluar nga koka dhe fytyra. Këtë e përsëriste tri herë.”[19] Ky veprim dhe ky lexim ka ndikim të madh në mbrojtjen e njeriut dhe largimin e të keqes së njerëzve, xhinnëve dhe insekteve shqetësuese gjatë gjumit. Prandaj myslimani nuk duhet shkujdesur nga ky sunnet i Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem.

     

    1. Llogaritja e vetes para gjumit

     

    Kjo do të thotë që njeriu para gjumit të ndalet me veten, qoftë edhe një çerek ore dhe të llogarisë veten për gjithë atë që ka bërë gjatë ditës… Nëse ka qenë vepërmirë, atëherë le të mundohet të shtojë ato vepra sa më shumë, e nëse ka qenë vepërkeq, atëherë le të pendohet tek All-llahu i Madhërishëm.

     

    1. Të flejë me nijetin për namaz nate

     

    Nëse njeriu e bën nijet të zgjohet natën për namaz nate, por e zë gjumi dhe nuk arrin të zgjohet, atëherë do t’i shkruhet shpërblimi i asaj që ka pasur nijet.

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kush shtrihet në shtrat për të fjetur, me nijet që të zgjohet për namaz nate, por e kaplon gjumi, do t’i shkruhet ajo që ka pasur për nijet, ndërsa gjumi do t’i llogaritet si sadeka nga Zoti i tij.”[20]

     

    1. Mosfjetja në bark

     

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem një herë e pa një njeri duke fjetur në bark, dhe me këtë rast i tha: “Kjo është një shtrirje të cilën All-llahu i Madhërishëm nuk e do.”[21] Prandaj duhet pasur kujdes nga kjo mënyrë e gjumit, të cilën Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem e ka ndaluar.

    Disa mjekë kanë konstatuar se nëse kjo mënyrë e gjumit përsëritet shpesh dhe njeriu adaptohet në të, atëherë mund të jetë e rrezikshme ngase i pengon mushkëritë të mbushen me frymë të mjaftueshme gjatë frymëmarrjes.

    Madje disa gazeta, duke u bazuar në disa burime medicinale amerikane, kanë shpallur se kjo mënyrë e fjetjes është shkak për një numër të madh vdekjesh të fëmijëve në disa shtete të caktuara.[22]

     

    1. Shtrirja në anën (krahun) e djathtë

     

    Këtë mënyrë të shtrirjes duhet praktikuar sa më shumë që mundesh, por të paktën ajo që duhet bërë është fillimi i gjumit në krahun e djathtë, bazuar në hadithin e Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem: “…e pastaj bjer në krahun e djathtë…”[23] Prandaj duhet pasur kujdes në praktikimin e këtij sunneti.

     

    1. Vendosja e dorës së djathtë nën faqe dhe duaja

     

    Këtë gjë e praktikonte Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem, ngase ai kur vendoste të shtrihej, dorën e tij të djathtë e vendoste nën faqe, e pastaj tri herë thoshte: “All-llahume kini adhabeke jevme teb’athu ibadeke.”[24], që do të thotë: “O All-llah, më ruaj prej dënimit Tënd, në ditën kur do t’i ringjallësh robërit e Tu.” Po ashtu duhet qenë i kujdesshëm ndaj dhikrit para gjumit, ngase Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kush shtrihet në një vend për të fjetur pa e përmendur All-llahun, kjo për të do të jetë pishmanllëk në ditën e kiametit.”[25] Po ashtu duhet bërë këtë lutje: “All-llahumme inni vexh-xhehtu vexhhi ilejke, ve fevvedtu emri ilejke, ve elxhe’tu dhahri ilejke, regbeten ve rehbeten ilejke, la melxhee ve la menxha minke il-la ilejke, amentu bi kitabikel-ledhi enzelte, be bi nebijjikel-ledhi erselte.”, që do të thotë: “O All-llah, unë fytyrën time e ktheva nga Ti, Ty ta kam dorëzuar çështjen time, dhe te Ti e strehova shpinën time, me shpresë dhe me frikë prej Teje. S’ka shpëtim dhe as strehim përveçse te Ti; e besova librin Tënd (kur’anin), që e ke zbritur dhe e besova lajmëtarin (pejgamberin) që e dërgove.” Gjithashtu mund të bëhet edhe kjo lutje: “Bismike Rabbi veda’tu xhenbi ve bike erfeuhu. Fe in emsekte nefsi ferhamha, ve in erselteha fehfedhha bima tehfedhu bihi ibadekes-salihin.”, që do të thotë: “Me emrin Tënd, o Zoti im, bie në gjumë dhe me emrin Tënd ngrihem. Nëse ma merr shpirtin, mëshiroje atë. E nëse e dërgon (e kthen prapë) në trupin tim, mbroje atë ashtu siç i mbron robërit e Tu të mirë.”[26]

     

    1. Leximi i kaptinës El-Kafirun

     

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem “kur bëhej gati për gjumë, e lexonte: “Kul ja ejjuhel-Kafirun” deri në fund.[27] Po ashtu ai ka urdhëruar leximin e saj dhe ka thënë: “Lexoje ‘Kul ja ejjuhel-Kafirun’ para gjumit sepse ajo është shpëtim nga shirku.”[28]

     

    1. Leximi i dy ajeteve të fundit të kaptinës El-Bekare

     

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kush i lexon dy ajetet e fundit të kaptinës El-Bekare, i mjaftojnë.”[29] Në lidhje me kuptimin e fjalës: “i mjaftojnë”, disa dijetarë kanë thënë se qëllimi është se i mjaftojnë ndaj namazit të natës, e disa të tjerë kanë thënë se i mjaftojnë si mbrojtje nga çdo e keqe. Prandaj duhet qenë të kujdesshëm që këto dy ajete të lexohen para gjumit.

     

    1. Leximi i Ajetul-Kursi

     

    Shejtani i kishte thënë Ebu Hurejrës radijAll-llahu anhu: “Kur t’i afrohesh shtratit, lexoje Ajetul-kursinë. Nëse e lexon Ajetul-Kursinë, All-llahu të ruan dhe asnjë shejtan nuk të afrohet deri në mëngjes.”Ebu Hurejra radijAll-llahu anhu ia tregoi këtë rast Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem, e ai i tha: “Ta paska thënë të vërtetën, edhe pse ai është gënjeshtar.”[30]

     

    1. Istigfari

     

    Istigfari i shlyen mëkatet, kështu që robi pastrohet nga to dhe regjistri i tij bëhet i bardhë dhe i pastër.

     

    1. Fjalët e fundit që i thotë para gjumit të jenë këto

     

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kur të shkosh në shtrat për gjumë… thuaj: All-llahumme eslemtu nefsi ilejke, ve fevvedtu emri ilejke, ve vexh-xhehtu vexhhi ilejke, ve elxhe’tu dhahri ilejke, regbeten ve rehbeten ilejke, la melxhee ve la menxha minke il-la ilejke, amentu bi kitabikel-ledhi enzelte, be bi nebijjikel-ledhi erselte.”, që do të thotë: “O All-llah, unë ta dorëzova Ty shpirtin tim. Ty ta kam dorëzuar çështjen time, dhe fytyrën time e ktheva nga Ti. Te Ti e strehova shpinën time, me shpresë dhe me frikë prej Teje. S’ka shpëtim dhe as strehim përveçse te Ti; e besova librin Tënd (kur’anin), që e ke zbritur dhe e besova lajmëtarin (pejgamberin) që e dërgove”, “sepse nëse vdes në atë natë, vdes në natyrën e pastër (islam), dhe këto le të jenë fjalët e fundit që i thua.”[31]

     

    1. Gjatë frikës në gjumë, duhet thënë këtë dua

     

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Nëse ndonjëri prej jush frikohet në gjumë, le të thotë: Eudhu bi kelimatil-lahit-tammati min gadabihi ve ikabihi, ve sherri ibadihi, ve min hemezatish-shejatini ve en jehdurun, ngase ata (shejtanët) nuk e dëmtojnë dot.”, që do të thotë: “Kërkoj mbrojtje me fjalët e përsosura të All-llahut nga zemërimi dhe dënimi i Tij, nga dëmi i robërve të Tij, nga mashtrimet e shejtanëve dhe nga prania e tyre.”[32]

     

    1. T’i pastrojë dhëmbët me misvak pasi ngrihet nga gjumi

     

    Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem sa herë që i dilte gjumi natën, e përdorte misvakun.[33]

    Kjo, me qëllim të kujdesit ndaj pastërtisë së dhëmbëve dhe erës së gojës.

     

    1. Kur të dëgjojë këndimin e gjelit, ta përmendë All-llahun dhe të kërkojë nga të mirat e Tij

     

    Myslimani kur të dëgjojë gjelin duke kënduar, duhet ta përmendë All-llahun, ndërsa kur të dëgjojë palljen e gomarit, duhet kërkuar mbrojtjen e All-llahut nga shejtani i mallkuar.

    Nga Ebu Hurejra radijAll-llahu anhu na përcillet se Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kur ta dëgjoni gjelin duke kënduar, luteni All-llahun që t’ju japë nga të mirat e Tij, sepse ai (gjeli) ka parë ndonjë melek, ndërsa kur ta dëgjoni palljen e gomarit, kërkoni nga All-llahu t’ju mbrojë nga shejtani, sepse ai (gomari) ka parë ndonjë shejtan.”[34]

     

    1. Mosteprimi i gjumit

     

    Gjumi shkakton deaktivizim të jetës reale të myslimanit, si dhe e bën njeriun të varfër dhe me pak të mira.

    Nëna e Sulejmanit alejhis-selam i tha Sulejmanit alejhis-selam: “O biri im, mos e tepro gjumin e natës, ngase gjumi i tepërt i natës e len njeriun të varfër në ditën e kiametit.”

    Dije se gjumi sjellë gjumë dhe ndikon në plogështi dhe përtaci.

     

    [1] Kaptina Err-Rum, ajeti 23.

    [2] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (568) dhe Muslimi (647).

    [3] Sahih: shënon Ahmedi (2/91). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (60) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [4] Sahih: shënon Ebu Davudi (5041). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (6113) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [5] Sahih: shënojnë Ebu Davudi (3852), Tirmidhiu (1859), Ibën Maxhe (3297) dhe Ahmedi (2/263). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (6115) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [6] Sahih: shënon Muslimi (2014).

    [7] Sahih: shënon Muslimi (2012).

    [8] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (6295) dhe Muslimi (2012).

    [9] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (6294) dhe Muslimi (2016).

    [10] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (6293) dhe Muslimi (2015).

    [11] Sahih: shënojnë Tirmidhiu (3966) dhe Ahmedi (2/90). Shejh Albani në librin e tij Sahih et-Tergibi vet-Terhib (652) e ka klasifikuar si hadith sahih. Ndërsa me fjalën helm është për qëllim helmi i ndonjë insekti helmues që mund ta kafshojë gjatë natës derisa ai është në gjumë. (shën. përkth.)

    [12] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (6320) dhe Muslimi (2714).

    [13] Sahih: shënojnë Tirmidhiu (3966) dhe Ahmedi (2/90). Shejh Albani në librin e tij Sahih et-Tergibi vet-Terhib (652) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [14] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (6311) dhe Muslimi (2170).

    [15] Sahih: shënojnë Ahmedi (1/170) dhe Dijai (3/242). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (5493) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [16] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (1178) dhe Muslimi (721).

    [17] Sahih: shënon Ebu Shejh në librin e tij Tabekatul-Esbehanijjin (264). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (1140) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [18] Sahih: shënon Taberaniu në Mu’xhemul-Evset (4/76). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (3644) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [19] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (5748) dhe Muslimi (2192).

    [20] Sahih: shënojnë Nesaiu (1787) dhe Ahmedi (1344). Shejh Albani në librin Sahih el-Xhami’ (5941) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [21] Sahih: shënojnë Tirmidhiu (2768) dhe Ahmedi (2/304). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (2270) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [22] Shkëputur nga libri Meusuatul-Adabil-Islamijje, fq. 827. Autor: Abdul-Aziz Neda.

    [23] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (6311) dhe Muslimi (2170).

    [24] Sahih: shënon Ebu Davudi (5045). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (4656) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [25] Sahih: shënon Ebu Davudi (5059). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (6043) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [26] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (6320) dhe Muslimi (2714).

    [27] Shënon Taberaniu në Mu’xhemul-Kebir. Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (4648) e ka klasifikuar si hadith hasen.

    [28] Sahih: shënojnë Ebu Davudi (5055) dhe Tirmidhiu (3/34). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (1161) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [29] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (4008) dhe Muslimi (807).

    [30] Sahih: shënon Buhariu (3275).

    [31] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (6311) dhe Muslimi (2170).

    [32] Sahih: shënojnë Tirmidhiu (3528) dhe Ahmedi (2/181). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (264) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [33] Sahih: shënojnë Ahmedi (2/117) dhe Ibën Nesri (fq. 43). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (2111) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [34] Shënojnë Buhariu, Fet’hul-Bari 6/359 nr. 3303 dhe Muslimi 4/2092 nr. 2729.

     

    www.thirrjaislame.com

  • EDUKATA NË NDEJA

    EDUKATA NË NDEJA

    Vëllezër të dashur,

    Njeriu është krijesë shoqërore dhe si i tillë ka nevojë të rrijë e të shoqërohet dhe të bashkëpunojë me të tjerët. Shpesh ndodhë që të ketë nevojë të ulet në ndonjë ndejë për të diskutuar për çështje të kësaj bote apo për çështje fetare.

    Ndejat më të mira, pa diskutim, janë ndejat e dhikrit. Ato e mundësojnë zbutjen e zemrës, asketizmin në dynja dhe pasionin për ahiret.

    Në ndejat e dhikrit zbret mëshira e All-llahut, qetësia, melaiket i rrethojnë njerëzit e asaj ndeje, All-llahu i përmendë tek ata që gjenden afër Tij. Ata janë njerëz, shoqëruesi i të cilëve nuk zhgënjehet dhe ka mundësi që shoqëruesi i tyre të mëshirohet nga All-llahu, edhe nëse është mëkatar.[1]

    Në vazhdim do të përmendim rregullat dhe edukatën e ndejave të cilat myslimani duhet përvetësuar, qoftë ajo ndejë shkencore apo ndejë e hairit.

     

    1. Të mos marrë pjesë në ndonjë ndejë ku ka diçka të ndaluar

     

    Ai që ulet në ndonjë ndejë në të cilën bëhet mëkat ndaj All-llahut, atëherë edhe ai është bashkëpjesëmarrës me ta, përveç nëse ua tërheq vërejtjen nga ai mëkat, por me një metodë të mirë që të mos shkaktojë përçarje mes njerëzve që i ka përreth.

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kush prej jush sheh ndonjë të keqe, le ta ndryshojë me dorë. Nëse nuk mundet me dorë, le ta ndryshojë me gjuhë, e nëse nuk mundet as me gjuhë, atëherë le ta urrejë me zemër, dhe ky është imani më i dobët.”[2]

    E nëse merr pjesë në një ndejë në të cilën ka mëkat, atëherë nuk të lejohet të rrish aty përveç nëse ke për qëllim ndryshimin e asaj të keqeje.

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kush e beson All-llahun dhe ditën e fundit, të mos ulet në një tavolinë ku pihet (qarkullon) alkooli.”[3]

    1. Largimi nga ndejat ku rrinë armiqtë e tu

     

    Me armiqtë kemi për qëllim armiqtë për nga aspekti fetar apo për nga aspekti i çështjeve të kësaj bote. Ka mundësi që ata të thonë diçka që njeriu nuk e dëshiron, apo të t’i numërojnë gabimet, etj. Po ashtu ka mundësi që mes tyre të lindë grindje për shkak të ndonjë polemike a diçka të ngjashme, kështu që ndeja të përfundojë me ndonjë sherr.

    Ibën Ebi Lejla, All-llahu e mëshiroftë, ka thënë: “Mos rri në ndejë bashkë me armikun tënd, ngase ai t’i përmendë gabimet e tua dhe polemizon me ty për gjërat e drejta që ti i thua.”[4] Përjashtim nga kjo bën ndeja për pajtimin mes njeriut dhe armikut të tij, dhe kjo është ndejë e lavdëruar.[5]

     

    1. Moqëndrimi nëpër rrugë, përveç në raste domosdoshmërie

     

    Qëndrimi nëpër rrugë ka mundësi ta çojë njeriun në mëkate për shkak të mosuljes së shikimit apo përzierjes së shumtë mes njerëzve, në mesin e të cilëve ka të mirë e të këqinj.

    Por, nëse myslimani detyrohet të qëndrojë në rrugë për shkak të punës ose të ngjashme me këtë, atëherë duhet pasur parasysh rregullat e qëndrimit në rrugë, të cilat na i ka sqaruar Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem: “Kini kujdes dhe mos u ulni nëpër rrugë.” Thanë: “O i Dërguari i All-llahut e kemi patjetër të ulemi në rrugë për të biseduar.” Tha: “Nëse e keni patjeter të uleni në rrugë, atëherë jepjani rrugës hakun e vet.” Thanë: “E cili është haku i rrugës, o i dërguari i All-llahut?” Tha: “Ulja e shikimit, mos-shqetësimi i të tjerëve, kthimi i selamit (përshëndetjes), urdhërimi në të mirë dhe ndalimi nga e keqja.”[6]

     

    1. Mosmbështetja në dorën e majtë gjatë uljes

     

    Kjo formë e uljes është e formë e hebrenjve.

    Transmetohet nga Sherid ibn Suvejdi radijAll-llahu anhu i cili ka thënë: “Pranë meje kaloi i dërguari i All-llahut ndërsa unë isha i ulur, ndërsa dorën time të majtë e kisha vendosur prapa shpinës dhe isha mbështetur në shuplakën e dorës. Ai më tha: “A ulesh njësoj si ata me të cilët All-llahu është i hidhëruar? (d.m.th. hebrenjtë).”[7]

     

    1. Mos-ulja në vendin ku ulet shejtani

     

    Kjo do të thotë ulja e njeriut mes dritës së diellit dhe hijes, kështu që një pjesë e trupit të tij gjendet në dritë e pjesa tjetër në hije. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem e ka ndaluar uljen mes dritës së diellit dhe hijes dhe ka thënë: “Ky është vendi ku ulet shejtani.”[8] Po ashtu ka thënë: “Nëse dikush nga ju gjendet në diell (e në një transmetim tjetër: në hije) dhe e zë hija, kështu që një pjesë e tij mbetet në diell e pjesa tjetër në hije, atëherë le të ngritet prej atij vendi.”[9]

     

    1. Largimi nga polemika dhe rivaliteti

     

    Nëse ulesh në ndonjë ndejë, ki kujdes nga polemikat e shumta dhe debatet e ashpra, ngase kjo e mllefos zemrën dhe shkakton armiqësi mes njerëzve. Prandaj Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Unë i garantoj një shtëpi në pjesën e poshtme të xhennetit atij njeriu që e braktisë polemikën edhe nëse është në të drejtë.”[10]

     

    1. Mosteprimi në të qeshur

     

    Islami nuk e ka ndaluar qeshjen, duke e pasur parasysh se All-llahu i Madhërishëm ka thënë: “Dhe se Ai bën për të qeshë dhe bën për të qarë.”[11] Por ajo për të cilën na tërhiqet vërejtja është teprimi në të qeshur.

    Qeshja e tepërt nëpër ndeja ndikon në humbjen e kohës, e ashpërson zemrën, shkakton armiqësi duke e pasur parasysh se çështja mund të shkojë deri tek etiketimi i njëri-tjetrit me llagape, te tallja e dikujt me tjetrin, dhe gjëra të ngjashme me këto. Prandaj Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Mos e teproni në qeshje, sepse qeshja e tepërt e vdes zemrën.”[12]

     

    1. Gjatë ndejës, duhet ta shpeshtojmë istigfarin (kërkimin e faljes)

     

    Istigfari është prej shkaqeve më të mëdha për faljen e mëkateve, ripërtëritjen e imanit, shtimin e rizkut dhe lehtësimin e çdo pune të vështirë. Prandaj Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem në çdo ndejë bënte shumë istigfar.

    Nga Ibën Omeri radijAll-llahu anhuma na përcillet se ka thënë: “Gjatë një ndeje, ne arrinim të numëronim se i dërguari i All-llahut njëqind herë thoshte: Rabbigfirli ve tub alejje, inneke entet-Tevvabul-Gafur.”, që do të thotë: “O Zot, më fal, dhe ma prano pendimin, vërtet Ti je që pranon shumë pendimin dhe që falë shumë.”[13]

     

     

    [1] Shkëputur nga libri Minhaxhus-Salihin, fq. 385. Autor: Pr. Muhammed Buhajri.

    [2] Sahih: shënon Muslimi (49).

    [3] Hasen: shënojnë Tirmidhiu (2801) dhe Ahmedi (1/20). Shejh Albani në librin Sahih el-Xhami’ (6506) e ka klasifikuar si hadith hasen.

    [4] Shkëputur nga libri El-Adabush-Sher’ijje (3/572).

    [5] Shkëputur nga libri Meusuatul-Adabil-Islamijje (2/755).

    [6] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (2465) dhe Muslimi (2121).

    [7] Ebu Davudi (4848) nga Shurejd ibn Suvejdi. Sahih Ebi Davud (4058)

    [8] Sahih: shënon Ahmedi (3/413). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (6823) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [9] Sahih: shënon Ebu Davudi (4821). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (837) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [10] Sahih: shënon Ebu Davudi (4800). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (1464) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [11] Kaptina En-Nexhm, ajeti 43.

    [12] Sahih: shënon Ibën Maxhe (4193). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (7435) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [13] Sahih: Shënojnë Ebu Davudi (1516), Tirmidhiu (3434) dhe Ibën Maxhe (3814). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (556) e ka klasifikuar si hadith sahih.

     

    www.thirrjaislame.com

  • EDUKATA E MIKPRITJES

    EDUKATA E MIKPRITJES

    Vëllezër të dashur,

    Dihet se nuk ka njeri i cili nuk pret mysafirë në shtëpinë e tij, qofshin ata miq, të afërm apo fqinj. Po ashtu secili prej nesh ndonjëherë është mysafir i të tjerëve.

    Mikpritja është një moral madhështor, të cilin islami e stimulon fuqimisht. Kjo, ngase mikrpitja i zbutë zemrat, i afron njerëzit mes vete dhe i bashkon sikur të jenë vëllezër.

    Që këtej, medoemos duhet mësuar ca rregulla të cilat edhe mysafiri, edhe nikoqiri duhet pasur parasysh.

     

    MIKPRITJA ËSHTË SUNNET I TË DËRGUARVE

     

    Mikpritja është sunnet i të dërguarve. Nikoqiri i parë që mirëpriti mysafirët e tij ishte Ibrahimi alejhis-selam. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka përmendur në një hadith Ibrahimin alejhis-selam dhe pasardhësit e tij dhe i ka përshkruar me bujari dhe fisnikëri. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem, gjatë përshkrimit të natës së Israsë dhe Mi’raxhit, thotë: “E pashë fisnikun, të birin e fisnikut, të birin e fisnikut, të birin e fisnikut, Jusufin, të birin e Ja’kubit, të birin e Is’hakut, të birin e Ibrahimit alejhimus-selam.”[1] Jusufi alejhis-selam e ka trashëguar fisnikërinë dhe mikpritjen nga babai i tij, Ja’kubi alejhis-selam, nga gjyshi i tij, Is’haku alejhis-selam dhe nga stërgjyshi i tij, Ibrahimi alejhis-selam.

    Ibrahimi alejhis-selam e kishte zakon që të mos hante vetëm, por në ushqimin e tij dëshironte ta shoqëronte ndonjë mysafir. Nëse ndonjëherë nuk kishte ndonjë mysafir ta shoqëronte në ushqim, vazhdonte të kërkojë mysafirin derisa të gjente dikë. Prej ndodhive më të njohura që transmetohen në lidhje me të është se njëherë atij i erdhi një mysafir në shtëpi. Ai menjëherë i serviri një ushqim dhe u ul që të hanin bashkë. Ibrahimi alejhis-selam tha ‘bismilah’ duke kërkuar prej All-llahut bereqetin e atij ushqimi. Fjalën ‘bismilah’ e tha me zë, me qëllim që mysafiri ta dëgjojë dhe kështu edhe ai të thotë atë fjalë. Por ai nuk e bëri një gjë të tillë. Ibrahimi alejhis-selam i tha atij: “O vëlla, përmende All-llahun para ngrënies se është sunnet i njerëzve të mirë.” Mysafiri i tha: “Kush është All-llahu, që po më urdhëron përmendjen e tij?” Ibrahimi alejhis-selam ia ktheu: “Ai është I Cili më ka krijuar mua dhe të ka krijuar ty, më ka furnizuar mua dhe të ka furnizuar ty.”

    Njeriu tha: “Unë nuk njoh dhe nuk besoj diçka të këtillë.” Ibrahimi alejhis-selam u hidhërua me të dhe i tha: “Ose do të përmendësh All-llahun para se të hash, ose nuk do të hashë fare.” Atëherë njeriu u çua dhe doli nga shtëpia e Ibrahimit alejhis-selam. Por atributi i natyrshëm i fisnikërisë në zemrën e Ibrahimit alejhis-selam u aktivizua dhe All-llahu i Madhërishëm i shpalli një shpallje qortimi, duke i thënë: “O Ibrahim, këtij njeriu i kam mundësuar të jetojë në tokën Time qe shtatëdhjetë vite, gjatë të cilave ai e ha rizkun tim ndërsa e adhuron dikë tjetër pos Meje. A nuk i mundëson të rrijë në shtëpinë tënde për disa çaste?” Atëherë, Ibrahimi alejhis-selam menjëherë doli dhe e kërkoi njeriun derisa e gjeti, dhe i tha: “O filan, kthehu në shtëpinë time që të marrësh hisen tënde të mikrpitjes.” Njeriu tha: “Nuk kthehem derisa të më tregosh shkakun.” Ibrahimi alejhis-selam i tha: “Zoti im më qortoi për ty.” Njeriu tha: “Një Zot që e qorton të dashurin e Tij për shkak të një armiku të Tij është meritor të adhurohet dhe respektohet. Dëshmoj se nuk ka Zot tjetër pos All-llahut dhe se ti, o Ibrahim, je pejgamber i All-llahut.”

    Pastaj shkuan në shtëpinë e Ibrahimit alejhis-selam dhe hëngri nga ushqimi duke qenë besimtar, monoteist ndaj All-llahut të Madhërishëm.

    Ndësa, Muhammedi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka qenë njeriu më fisnik dhe mikpritës në historinë e njerëzimit. Hadixheja radijAll-llahu anha e ka përshkruar atë para pejgamberllëkut të tij, kur ai u kthye i frikësuar nga shpella Hira: “Pasha All-llahun, All-llahu assesi nuk do të të poshtërojë ty; ti i mban lidhjet farefisnore, çdoherë je i sinqertë kur flet, e ndihmon të dobëtin (të paaftin), e nderon mysafirin dhe e ndihmon atë që është sprovuar me ndonjë fatkeqësi.”[2]

    Ibën Abbasi radijAll-llahu anhuma ka thënë: “Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka qenë njeriu më zemërgjerë, e sidomos gjatë muajit të Ramazanit, ku për çdo natë të muajit të Ramazanit takohej me Xhibrilin alejhis-selam i cili ia mësonte atij kur’anin. Vërtet i dërguari i All-llahut ka qenë më i dobishëm me mirësi sesa era me dobinë e saj gjithëpërfshirëse.”[3]

    Nga Enesi radijAll-llahu anhu na përcillet se ka thënë: “Nuk ka ndodhur që t’i kërkohet diçka të dërguarit të All-llahut për hir të islamit e të mos e ketë dhënë. Një herë një njeri erdhi tek ai dhe kërkoi prej tij ca bagëti, ndërsa Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem i dha ca bagëti mes dy kodrave. Ky njeri u kthye te fisi i vet dhe u tha: O njerëz, pranojeni islamin, sepse pasha All-llahun, Muhammedi jepte ç’t’i kërkosh dhe nuk i frikësohej varfërisë.”[4]

    Prandaj, Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem gjithnjë ka nxitur në mikpritjen e mysafirit.

    Nga Ebu Hurejra radijAll-llahu anhu na përcillet se Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kush e beson All-llahun dhe ditën e gjykimit, le ta nderojë mysafirin; kush e beson All-llahun dhe ditën e gjykimit, le t’i mbajë lidhjet farefisnore; kush e beson All-llahun dhe ditën e gjykimit, le të flasë fjalë të mira ose le të heshtë.”[5]

    Po ashtu i dërguari i All-llahut ka thënë: “Kush e beson All-llahun dhe ditën e gjykimit, le ta nderojë mysafirin, duke i dhënë hakun e merituar.” Sahabët pyetën: “Cili është haku i merituar i tij, o i dërguari i All-llahut?” Ai tha: “Një ditë e një natë gostitje. Ndërsa mikrpitja është tri ditë. E ajo që e bën pas kësaj është sadeka për të.”[6]

     

    Rregullat që kanë të bëjnë me nikoqirin

     

      1.Nijeti i sinqertë pir hirin e All-llahut të Madhërishëm

     Kjo do të thotë që nikoqiri me këtë mikpritje që u bën vëllezërve, farefisit apo fqinjëve, të ketë për qëllim arritjen e shpërblimeve të All-llahut të Madhërishëm.

    Ndërkaq mysafiri me përgjigjen ndaj ftesës dhe vizitën për hirin e All-llahut që ia bën vëllait të tij mysliman, duhet të ketë për qëllim arritjen e kënaqësisë dhe dashurisë së All-llahut.

     

    1. Hapja e derës para arritjes së mysafirit

     Kjo tregon për mikpritjen e ngrohtë dhe mallin që nikoqiri ka për atë mysafir të nderuar, gjë që e bën mysafirin të ndiejë dashurinë dhe respektin që nikoqiri ka për të.

     

    1. Pritja e mirë e mysafirit

     Nikoqiri duhet të presë mysafirin e tij me buzëqeshje e gëzim, fjalë që shprehin mirëseardhje dhe gjëra të ngjashme me këto, ngase kjo i gëzon mysafirët dhe i bën të ndjehen se gëzojnë një pozitë të lartë te nikoqiri.

    Ka ca njerëz të cilët as nuk buzëqeshin, as nuk shprehin ngrohtësi ndaj mysafirëve, madje ka prej tyre që edhe mrrolen apo nuk shfaqin respekt për mysafirin, kështu që mysafiri bie në siklet, dhe ndodhë që të mos e vizitojë më sërish.

    Buzëqeshja gjatë takimit me njerëzit është sadeka, siç ka thënë Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem: “Buzëqeshja me vëllanë tënd është sadeka për ty.”[7] Pegamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem po ashtu i ka pritur me buzëqeshje dhe gëzim edhe delegacionet të cilat i vinin për çështje të ndryshme, dhe sa për ilustrim po përmendim kur i erdhi delegacioni i Abdul-Kajsit, ai iu drejtua atyre me këto fjalë: “Mirë se erdhët, o ju delegatë të cilët erdhët të padetyruar (me dëshirën tuaj) dhe të papenduar (për pranimin e islamit)…”[8] Aisheja radijAll-llahu anha tregon se Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem me një rast iu drejtua Fatimesë radijAll-llahu anha duke i thënë: “Mirë se erdhe, bija ime.”[9] Ndërsa Ummu Hani radijAll-llahu anha thotë: “Një herë shkova te Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem, ndërsa ai m’u drejtua: Mirë se erdhe, oj Ummu Hani.”[10]

     

    1. Ta ulë mysafirin në një vend që i ka hije

     Prej mikpritjes së mirë është që nikoqiri të zgjedhë për mysafirët vendin më të mirë dhe më të përshtatshëm që u ka hije mysafirëve, që këta të fundit të ndjehen të rehatshëm, të mos ndjejnë ndonjë erë të keqe apo të mos ulen në ndonjë vend të papastër. Kjo, ngase mikpritja e mirë e mysafirëve është pjesë e imanit në All-llahun dhe ditën e gjykimit.

     

    1. Dhënia përparësi dhe vlerë mysafirit ndaj vetes

     All-llahu i Madhërishëm i ka lavdëruar ensarët duke thënë: “madje edhe sikur të kishin vetë nevojë për te, ata u jepnin përparësi atyre para vetvetes. Kush është i ruajtur prej lakmisë së vet, të tillët janë të shpëtuar.”[11]

    Nga Ebu Hurejra radijAll-llahu anhu na përcillet se një herë një njeri i uritur shkoi tek i dërguari i All-llahut, u ankua nga uria e madhe dhe tha: “Unë jam i uritur, më jep diçka për të ngrënë!” Atëherë Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem i pyeti gratë e tij nëse kishin diçka për t’i dhënë njeriut, e ato thanë: “Pasha Atë që të ka dërguar me hakun (të vërtetën) , nuk kemi asgjë tjetër përveç ujit.”

    Atëherë Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem tha: “Tek i dërguari i All-llahut nuk paska asgjë me të cilën mund të të gostis sonte. A ka kush e gostit këtë njeri sonte, All-llahu e mëshiroftë?”

    Një njeri prej ensarëve tha: “Unë, o i dërguari i All-llahut.” Pastaj e mori njeriun, e çoi në shtëpi dhe i tha bashkëshortes së vet: “Ky është mysafiri i të dërguarit të All-llahut. Nderoje me diçka dhe mos kurse asgjë.”

    Ajo tha: “Në shtëpi nuk kam asgjë veçse pak ushqim që e kam ndarë për fëmijët e vegjël.”

    Ai i tha: “Përgatite atë ushqim dhe vini fëmijët në gjumë kur të kërkojnë darkën.”

    Ajo grua e mirë e përgatiti darkën, dhe i vuri fëmijët në gjumë të uritur. Pastaj e servoi ushqimin për mysafirin. Pastaj u çua kinse po e rregullonte llambën dhe qëllimisht e fiku.

    Sahabiu dhe bashkëshortja e tij në errësirë bënin kinse po hanë nga ushqimi i shtruar, që të mos e ngushtojnë mysafirin e tyre, ndërsa ushqimi ishte i paktë, dhe as që mjaftonte për të gjithë. Kështu, mysafiri u ngop ndërsa të dy bashkëshortët bashkë me fëmijët e tyre fjetën të uritur. Kur gdhiu mëngjesi, sahabiu shkoi te Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem, e ai i tha: “All-llahu ka qeshur me veprimin tuaj, e ka pëlqyer veprimin tuaj dhe ka qenë I Kënaqur me juve dyve.”[12] Ky rast ka qenë shkak për shpalljen e ajetit 9 të kaptinës El-Hashr.

     

    1. Ofrimi i ushqimit për mysafirët

     

    Prej mikpritjes së mirë është që kur të të vijë mysafiri, të nxitosh në ofrimin e ushqimit, pijes, pemëve e kështu me radhë.

    All-llahu i Madhërishëm e ka lavdëruar Ibrahimin alejhis-selam duke thënë: “A ke arritur të dëgjosh ti për rrëfimin e mysafirëve të ndershëm të Ibrahimit? Kur patën hyrë te Ai dhe thanë: Të përshendesim me paqë! Ai tha: Qofshi gjithnjë të përshëndetur me paqë! (E me vete tha): Njerëz të panjohur! Dhe ai pa u vërejtur shkoi te familja e vet dhe solli një viç të majmë të pjekur. Atë ua afroi atyre e tha: Përse nuk po hani?”[13]

    Pra, “pa u vërejtur shkoi te familja e vet”, dhe kjo tregon për kulmin e mikpritjes që do të thotë se mysafirët as nuk duhet vërejtur nikoqirin kur ai përpiqet të sjellë diçka për ta, veçse kur ta shohin ushqimin para tyre, dhe kjo bëhet me qëllim të mbrojtjes së ndjenjave të tyre.

     

    1. Servirja dhe afrimi i ushqimit te mysafirët

     

    All-llahu i Madhërishëm e ka përshkruar rastin e Ibrahimit alejhis-selam me mysafirët e tij, të cilët sapo erdhën, Ibrahimi alejhis-selam menjeherë me nxitim ua afroi ushqimin. Pra, ai vetë ua afroi ushqimin e nuk e urdhëroi shërbëtorin t’ua servirë.

    Gjëja tjetër është se Ibrahimi alejhis-selam ushqimin ua afroi atyre, e nuk i afroi ata te ushqimi, e që është mikrpitje e plotë. Kjo do të thotë që mysafiri pasi të ulet, ushqimin t’ia çosh atij te vendi i vet, e jo ta vendosësh ushqimin diku, e më pas t’i thërrasësh ata të afrohen te ushqimi.

    Sot, tek ne kjo gjë është bërë e vështirë për t’u realizuar, ngase shumica e njerëzve sot kanë dhoma të posaçme ku shtrohet ushqimi, kështu që e vendos ushqimin në tavolinë apo sofër, dhe u thotë mysafirëve: Ejani të shkojmë te dhoma e ushqimit. Kjo gjë, natyrisht, nuk është në kundërshtim me mikpritjen dhe respektin ndaj mysafirit, ngase secili vepron me traditat e veta.[14]

     

    1. Shfaqja e gëzimit për mysafirët

     Prej mikrpitjes së mirë është që nikoqiri ta shfaqë gëzimin, harenë dhe lumturinë ndaj mysafirëve. Pra, mikpritja e plotë shoqërohet me buzëqeshje në momentin e parë të takimit me mysafirët, ngase kjo gjë e gëzon mysafirin dhe ia lumturon zemrën.

     

    1.  Shërbimi i vetë nikoqirit ndaj mysafirëve të tij

     All-llahu i Madhërishëm në rastin e Ibrahimit alejhis-selam me mysafirët e tij e ka përmendur kujdesin e Ibrahimit alejhis-selam për t’i shërbyer vetë mysafirët, dhe ka thënë: “Dhe ai pa u vërejtur shkoi te familja e vet dhe solli një viç të majmë të pjekur. Atë ua afroi atyre e tha: Përse nuk po hani?”[15] Pra, në këtë rast Ibrahimi alejhis-selam u kujdes që vetë t’i shërbente mysafirët e tij. Buhariu, All-llahu e mëshiroftë, njërin prej kapitujve të Sahihut të tij e ka emërtuar: “Kapitulli mbi nderimin e mysafirit, dhe shërbimi i vetë nikoqirit ndaj tyre.”[16]

    Muhammedi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ishte ai i cili vetë i shërbente mysafirët e tij. Të tillë ishin edhe sahabët dhe tabiinët radijAll-llahu anhum. Delegacioni i Nexhashiut kur erdhi te Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem, ai nuk la askënd tjetër t’i shërbejë, por vetë i shërbeu, dhe tha: “Ata ishin mikpritës ndaj shokëve tanë. Edhe unë dua t’ua kthej në të njëjtën mënyrë.”

    Selefët kur kishin mysafirë, atë natë e llogaritnin sikur të jetë festë, për shkak të gëzimit që kishin për mysafirin.

     

    1. Mosngarkimi i vetes për mysafirin aq sa nuk ke mundësi

     

    Nikoqiri nuk duhet ngarkuar veten për mysafirin me aq sa nuk ka mundësi. Ai nuk duhet huazuar para për t’i sjellur mysafirit ushqim special, por atë që duhet bërë është t’i ofrojë mysafirit ushqimin më të mirë që i gjindet në shtëpi, duke e pasur parasysh se Ibrahimi alejhis-selam u ofroi mysafirëve të tij një viç, të cilin e poqi, ngase në atë moment, viçin e kishte në shtëpi.

    Por nëse njeriu e bën shprehi të bëjë shpenzime të tepërta duke e ngarkuar veten më shumë sesa ka mundësi, atëherë kjo mund të ndikojë t’i humbet dëshira për pritje të mysafirëve në të ardhmen.

     

    1. Nuk prish punë nëse mysafirit i ofron më shumë se një lloj ushqimi

     Edhe pse islami na ndalon shpenzimin e tepruar për mysafirin, por kjo nuk do të thotë të mos kujdesemi për shumëllojshmërinë e ushqimit për mysafirin, në mënyrë që të mos bezdiset nga i njëjti ushqim dhe të ndiejë kujdesin e nikoqirit për të.

     

    1. Lejohet qëndrimi me mysafirin pas namazit të jacisë

    Nikoqirit i lejohet të qëndrojë me mysafirin e tij pas namazit të jacisë, të bisedojnë për gjëra të dobishme, duke iu larguar përgojimit, bartjes së fjalëve dhe kalimit të natës në filma, muzikë apo seriale, e kështu me radhë.

     

    1. T’ia japësh hakun mysafirit

     

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kush e beson All-llahun dhe ditën e gjykimit, le ta nderojë mysafirin, duke i dhënë hakun e merituar.” Sahabët pyetën: “Cili është haku i merituar i tij, o i dërguari i All-llahut?” Ai tha: “Një ditë e një natë gostitje. Ndërsa mikrpitja është tri ditë. E ajo që e bën pas kësaj është sadeka për të. Mysafirit nuk i lejohet të qëndrojë tek ai më shumë se tri ditë, që të mos e bezdisë.”[17]

    Pra, haku i merituar i mysafirit është një ditë e një natë gostitje, ndërsa mikpritja është tri ditë e tri net. E nëse i bën konak dhe mikpritje më tepër se tri ditë, atëherë kjo është sadeka për nikoqirin.

     

    1. Lejohet që nikoqiri ta prishë agjërimin për shkak të mysafirit

     Në rast se nikoqiri është duke agjëruar nafile, dhe atë ditë i vjen ndonjë mysafir, atëherë nuk ka dert nëse ai e prishë agjërimin e tij për shkak të nderimit të mysafirit duke ngrënë bashkë me të. Por nëse është duke agjëruar agjërim farz, atëherë nuk i lejohet të prishë agjërimin e tij.

    Nga Ebu Umame radijAll-llahu anhu na përcillet se ka thënë: “Thashë: O i dërguari i All-llahut! Më urdhëro diçka, me të cilën gjë do të hyj në xhennet. Ai më tha: Përmbaju agjërimit, ngase nuk ka sikur ai.”[18]

    Transmetuesi i hadithit nga Ebu Umame radijAll-llahu anhu thotë: “Pas kësaj, nuk shihej tym[19] në shtëpinë e Ebu Umames gjatë ditës, përveç kur i vinte ndonjë mysafir.”

     

    1. Të mos presë dikë që vonohet, që të mos ua vështirësojë mysafirëve

     Në rast se vijnë një pjesë e mysafirëve dhe ushqimi është gati, duhet t’ua shtrojë ushqimin atyre që janë të pranishëm, e të mos presë të vijë dikë që vonohet, që të mos ua vështirësojë mysafirëve.

     

    1. Bamirësia e nikoqirit ndaj mysafirit

    Kjo do të thotë që t’i ofrojë një vend të mirë për të fjetur, t’i ndalojë fëmijët nga zhurma, t’i ofrojë peshqir të pastër, t’i ofrojë jastëk për mbështetje, t’ia përgatisë banjën, t’i ofrojë parfum, t’i ofrojë pasqyrë për t’u rregulluar, e kështu me radhë.

     

    1. Sjellja e mirë me mysafirët dhe mostrajtimi i temave që i shqetëson ata

     Prej edukatës së mirë të nikoqirit është që me mysafirët e tij të bisedojë tema që ua ka ëndja, të mos flejë para se ata të flenë, të mos ankohet në praninë e tyre, të jetë fytyrëqeshur, të shprehë keqardhje kur i përcjellë ata, të mos flet diçka që i shqetëson ata, të mos hidhërohet me ndonjërin prej tyre, të mos mrrolet, të mos shprehë ashpërsi, të mos e ofendojë a fyejë askënd, por të jetë i tillë që i gëzon ata sa të ketë mundësi.

    Transmetohet një ndodhi kur një njeri i kishte ftuar ca miq në kopshtin e tij dhe i kishte gostitur. Nikoqiri kishte një djalë të pashëm, i cili në mëngjes u shërbeu mysafirëve. Në mbrëmje, djali kishte hipur mbi çati, prej ku kishte rënë dhe kishte mbetur i vdekur. Babai i djalit i ishte betuar gruas së tij që do ta shkurorëzonte tri herë nëse ajo nxjerr zë apo qanë deri në mëngjes. Në mbrëmje, mysafirët e pyetën nikoqirin për djalin e tij, ndërsa ky iu tha se ai po flinte. Të nesërmen në mëngjes, kur deshën të shkojnë, ai u tha miqve: Sikur të qëndronit edhe pakëz sa t’ia falim namazin e xhenazes djalit tim, ngase ai dje u rrëzua nga çatia dhe mbeti i vdekur në vend. Ata thanë: Përse nuk ka tregove për këtë kur të pyetëm dje?! Ai tha: Njeriu i mençur nuk ua ndërpret mysafirëve kënaqësinë dhe nuk ua ngushton jetën. Ata u habitën me durimin, stoicizmin dhe moralin e mirë të tij. Pastaj ia falën namazin e xhenazes djalit, morrën pjesë në varrimin e tij, qanë për të dhe u larguan.[20]

     

    1. Përcjellja e mysafirit deri te dera

     Kur mysafiri dëshiron të dalë, atëherë nikoqiri duhet ta përcjellë deri te dera. Kjo është një nderim për mysafirin. Pra, nuk është e hijshme që nikoqiri të rrijë në vendin e tij duke i dhënë leje mysafirit të shkojë, por duhet vetë ai ta përcjellë duke e shoqëruar deri te dera. Një herë Ebu Ubejdi e vizitoi Imam Ahmedin. Në lidhje me këtë, ai thotë: “Kur u çova për të dalë nga shtëpia e tij, ai u çua me mua. Unë i thashë: Mos u mundo, o Ebu Abdullah. E ai më tha: Sha’biu[21] ka thënë: Prej plotësimit të mikrpitjes së mysafirit është që ta shoqërosh deri te dera dhe t’i ndihmosh të hipë në mjetin e udhëtimit…”[22]

    1. Mos-hyrja dhe mosmbyllja e derës derisa mysafiri të shkojë

     

    Nikoqiri nuk duhet hyrë në shtëpi, si dhe nuk duhet mbyllur derën derisa mysafiri të largohet, ose t’i hipë mjetit të udhëtimit, ose të merr rrugën, ngase kjo llogaritet prej nderimit, mikrpitjes dhe sjelljes së mirë me të. Myslimani nuk duhet shpërfillur këto rregulla…”[23]

     

    Rregullat që kanë të bëjnë me mysafirin

     

          1.Nijeti i sinqertë

     

    Kjo do të thotë që mysafiri me vizitën e tij të ketë për qëllim ta gëzojë vëllain e tij mysliman.

     

    1. Përgjigjja ndaj ftesës

     

    Kjo për shkak se përgjigjja ndaj ftesës është një prej obligimeve që myslimani ka ndaj vëllait të tij mysliman.

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Myslimani ndaj myslimanit ka gjashtë obligime.” dhe prej tyre përmendi: “Kur të të ftojë në diçka, përgjigju ftesës.”[24]

    Pra, myslimani e ka për obligim t’i përgjigjet ftesës së vëllait të tij mysliman, përveç nëse ka ndonjë arsye të fuqishme që e pengon të jetë i pranishëm, apo nëse ajo ftesë përmbanë në vete ndonjë gjë të ndaluar, të cilën i ftuari nuk ka mundësi ta ndryshojë, apo pasuria e ftuesit është fituar me haram.

    1. Të mos e ngarkojë me diçka që nuk mund ta përballojë

     Pra, mysafiri duhet të hajë atë që i ofrohet, dhe në rast se i ofrohet të zgjedhë mes ushqimeve, të zgjedhë më të lehtën dhe më të lirën, që të mos e fusë në siklet nikoqirin, ngase prej nikoqirit kërkohet të ofrojë gjënë më të mirë që ka, aq sa ka mundësi.

     

       4.Zbatimi i rregullave të kërkimit të lejes dhe vizitës

     

    Si p.sh., të zgjedhë kohën e përshtatshme për vizitë, të trokasë në derë apo t’i bjerë ziles me maturi, të mos kthehet me fytyrë nga dera, të fillojë bisedën me selam, të prezantohet, të ulë shikimin, të mos e ngritë zërin, të ulet atje ku e vendos nikoqiri, të mos futet në mendime për gjërat që i ka përreth, të mos përpiqet të përgjojë anëtarët e shtëpisë, të mos e zgjasë vizitën pa nevojë, të kërkojë leje për dalje kur dëshiron të përfundojë vizitën, të mos niset të dalë jashtë pa i dhënë leje nikoqiri, etj.[25]

     

    1. Të hajë diçka nga ushqimi që i ofrohet

     Mysafiri duhet hëngër diçka, qoftë edhe vetëm pakëz, nga ajo që i ofrohet për të ngrënë, ngase sunnet është që kur të shtrohet ndonjë ushqim, mysafiri të marrë diçka prej tij, sepse kjo është nderim për nikoqirin.

    Kur melaiket refuzuan të hanin nga ushqimi që Ibrahimi alejhis-selam ua ofroi, atij kjo nuk iu duk gjë e mirë dhe ndjeu në vete një lloj frike.

    Pra, të hash diçka prej ushqimit që të ofrohet, është nderim për nikoqorin, ndërsa të refuzosh të hash, është zhvlerësim për të.[26]

     

    1. Mysafiri duhet t’i përmbahet edukatës gjatë hajes dhe pijes

     Këto rregulla i kam përmendur hollësisht në kuadër të rregullave të hajes dhe pijes. Prandaj, nëse dëshiron t’i mësosh, kthehu te kapitulli përkatës.

     

    1. Mosngarkimi i nikoqirit nga ana a mysafirit

     

    Nëse mysafiri e vëren se nikoqiri është në gendje të dobët, apo nuk ka mundësi të plotësojë obligimin e mikpritjes së mysafirit ashtu si duhet, atëherë nuk duhet të zgjasë qëndrimin tek ai që të mos e fusë në siklet, të mos e bëjë të përgojojë mysafirin, të ndjejë pishmanllëk për praninë e mysafirit, të huazojë para për të gostitur mysafirin, dhe gjëra të ngjashme, siç ka thënë Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem: “Mysafirit nuk i lejohet të qëndrojë tek ai më shumë se tri ditë, që të mos e bezdisë.”[27]

     

    1. Ta falënderojë nikoqirin dhe të lutet për të dhe familjen e tij

     

    Mysafiri duhet falënderuar nikoqirin për mikpritjen e bërë, ngase kjo është gjëja që islami e kërkon. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kush nuk i falënderon njerëzit, ai nuk ka falënderuar as All-llahun.”[28] Me një rast, kur Sa’d ibën Ubade radijAll-llahu anhu e gostiti Pejgamberin sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem, ai u lut për të me fjalët: “Bëfshin iftar te ju agjëruesit, ushqimin tuaj e ngrënçin njerëzit e mirë dhe për ju bëfshin dua melaiket.”[29] Ndërsa kur Abdullah ibën Busri radijAll-llahu anhu e gostiti Pejgamberin sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem, ai u lut për të me këto fjalë: “O All-llah, bekoji në atë që i ke furnizuar, falua mëkatet dhe mëshiroji.”[30]

     

     

    [1] Sahih: shënon Ahmedi (8373). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (1686) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [2] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (4) dhe Muslimi (160).

    [3] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (6) dhe Muslimi (2308).

    [4] Sahih: shënon Muslimi (2312).

    [5] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (6138) dhe Muslimi (47).

    [6] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (6019) dhe Muslimi (48).

    [7] Sahih: shënon Tirmidhiu (1956). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (2908) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [8] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (1176) dhe Muslimi (17).

    [9] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (3624) dhe Muslimi (2450).

    [10] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (357) dhe Muslimi (336).

    [11] Kaptina El-Hashr, ajeti 9.

    [12] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (3798) dhe Muslimi (2054).

    [13] Kaptina Edh-Dharijat, ajetet 24-27.

    [14] Shkëputur nga libri Minhaxhus-Salihin, fq. 536.

    [15] Kaptina Edh-Dharijat, ajetet 26-27.

    [16] Fet’hul-Bari (10/548).

    [17] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (6019) dhe Muslimi (48).

    [18] Sahih: shënon Ahmedi (5/248). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (4044) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [19] D.m.th., në shtëpinë e tij nuk përgatitej ushqim gjatë ditës për shkak të agjërimit të tij. (shën. përkth.)

    [20] Shkëputur nga libri El-Mustetref, fq. 203. Autor: El-Ebshihiu. Po ashtu edhe nga libri Minhaxhus-Salihin, fq. 543-544.

    [21] Sha’biu: Njëri prej dijetarëve të mëdhenj islamë dhe prej mësuesve të Imam Ahmedit. (shën.përkth.)

    [22] Shkëputur nga libri El-Adabush-Sher’ijje (3/227).

    [23] Shkëputur nga libri Meusuatul-Adabil-Islamijje (2/560).

    [24] Sahih: shënon Muslimi (2162).

    [25] Shkëputur nga libri Meusuatul-Adabil-Islamijje (2/561).

    [26] Shkëputur nga libri Minhaxhus-Salihin, fq. 547.

    [27] Sahih: shënon Buhariu (6135). Ndërsa teksti është shkëputur nga libri Meusuatul-Adabil-Islamijje (2/562).

    [28] Sahih: shënojnë Tirmidhiu (1955) dhe Ahmedi (2/258). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (6541) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [29] Sahih: shënojnë Ebu Davudi (3854) dhe Ahmedi (3/118). Shejh Albani në librin Sahih el-Xhami’ (1226) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [30] Sahih: shënon Muslimi (2042).

     

    www.thirrjaislame.com

  • EDUKATA E HYRJES DHE DALJES NGA SHTËPIA

    EDUKATA E HYRJES DHE DALJES NGA SHTËPIA

    Vëllezër të dashur,

    Shtëpia është një begati të cilën e di vetëm ai i cili nuk e ka atë.

    All-llahu i Madhërishëm thotë: “All-llahu i bëri shtëpitë tuaja vendbanim të qetë dhe nga lëkurat e kafshëve ju mundësoi të keni shtëpi që lehtë i bartni kur udhëtoni, e edhe kur vendoseni, ndërsa nga leshi dhe nga qimet e tyre, nga leshi i egër i tyre, petka e shtroja dhe t’i shfrytëzoni për një kohë.”[1]

    Shtëpia e mbulon njeriun nga sytë e njerëzve. Në të ai e adhuron Zotin e tij, në të gjen prehjen dhe qetësinë, në të çlodhet nga vështirësitë që gjen gjatë kërkimit të rizkut, në të gjen strehimin në shtratin e tij dhe te bashkëshortja e tij, si dhe me anë të saj e mbron veten nga fitnet (sprovat), duke qëndruar brenda saj në kohën e sprovave.

    Prandaj, kur njëri prej sahabëve e pyeti Pejgamberin sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem: “Si ta gjej shpëtimin?” Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem i tha: “Ruaje gjuhën, le të të mjaftojë shtëpia jote (mos u merr me të tjerët) dhe qaj për mëkatet e tua.”[2]

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem po ashtu ka thënë: “Tri gjëra e bëjnë të lumtur njeriun në këtë jetë dhe tri të tjera e bëjnë të mjerë. Ato që e bëjnë të lumtur janë: Një bashkëshorte e mirë, të cilën kur e shikon, të gëzon, ndërsa kur mungon prej saj, ajo e ruan veten (moralin) e saj dhe pasurinë tënde, një kafshë (mjet) transporti e mirë, e lehtë dhe e shpejtë, si dhe një shtëpi e gjerë dhe e rehatshme. Ndërsa ato që e bëjnë të mjerë tri gjëra: Një bashkëshorte e paedukatë, të cilën kur e shikon, ta mërzit shpirtin, ndërsa kur mungon prej saj, ajo nuk e ruan veten (moralin) e saj dhe pasurinë tënde, një kafshë (mjet) transporti e ngadalshme, të cilës nëse i bie, të mundon, e nëse e le të qetë, ecën me ngadalësi, si dhe një shtëpi e ngushtë.”[3]

     

    Në vazhdim do të përmendim rregullat që myslimani duhet t’i përvetësojë gjatë daljes apo hyrjes në shtëpi.

     

    Rregullat e daljes nga shtëpia:

     

    1. Nijeti i mirë

     Kjo do të thotë që gjatë daljes së tij ai të ketë nijet të mirë, si p.sh. vizitë e farefisit, ndonjë punë e hallallit, shkuarja në shkollë apo fakultet ku do të mësojë gjëra që i sjellin dobi fesë dhe vendit të tij, etj.

     

    1. Falja e dy rekateve para daljes nga shtëpia

    Dy rekatet nafile të cilat njeriu i falë para daljes nga shtëpia janë shkak për mbrojtjen e tij nga të këqiat dhe fatkeqësitë. Këtë e bazojmë në hadithin e Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem i cili thotë: “Kur të dalësh nga shtëpia, fali dy rekate, të cilat do të të largojnë nga dalja e keqe dhe kur të hysh në shtëpi, fali dy rekate, të cilat do të të largojnë nga hyrja e keqe.”[4]

     

    1. Dhikri i daljes nga shtëpia

     Prej dhikreve të cilët janë transmetuar nga Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem, e që i thoshte kur dilte nga shtëpia, është edhe ky, përkthimi i të cilit është: “Me emrin e All-llahut, vetëm All-llahut i mbështetem. O All-llah, kërkoj mbrojtjen Tënde të mos bie në humbje (dalalet) e as dikush të mos më çojë në humbje, të mos lajthis (nga e vërteta) dhe të mos më lajthitin të tjerët, të mos dëmtoj kënd dhe të mos më dëmtojë kush, të mos sillem si injorant e as ndaj meje të mos sillen si injorantë.”[5]

    Po ashtu prej dhikreve të daljes nga shtëpia është edhe ky: “Kur njeriu del nga shtëpia dhe thotë: “Bismilah, iu mbështeta All-llahut, s’ka fuqi as ndryshim përveçse me All-llahun!”, i thuhet: “Mjafton kjo për ty. U udhëzove, u mjaftove dhe u mbrojte, dhe shejtani largohet prej tij. Ndërsa një shejtan tjetër i thotë: “Çfarë t’i bëj atij njeriu që është udhëzuar, mjaftuar dhe mbrojtur?”[6]

     

    1. Dhikri që u përmend në pikën e mëparshme, duhet thënë duke ngritur kokën lartë

     Këtë e bazojmë në fjalën e Ummu Selemes radijAll-llahu anha, e cila thotë: “Çdoherë që Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem dilte nga shtëpia ime, e ngrinte kokën lartë dhe thoshte: O All-llah, kërkoj mbrojtjen Tënde të mos bie në humbje (dalalet) e as dikush të mos më çojë në humbje, të mos lajthis (nga e vërteta) dhe të mos më lajthitin të tjerët, të mos dëmtoj kënd dhe të mos më dëmtojë kush, të mos sillem si injorant e as ndaj meje të mos sillen si injorantë.”[7]

     

    Rregullat e hyrjes në shtëpi

     

    1. Dhikri gjatë hyrjes në shtëpi

     Dhikri është shkak për mbrojtjen e shtëpisë dhe njerëzve të saj nga shejtani. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kur njeriu hyn në shtëpinë e vet duke përmendur All-llahun, po ashtu edhe gjatë të ushqyerit, shejtani u thotë shejtanëve të tjerë: Këtu nuk ka as darkë e as buajtje (konak) për neve. E nëse hyn dhe nuk e përmendë All-llahun, shejtani u thotë: E gjetëm konakun; e nëse nuk e përmendë All-llahun as gjatë ngrënies, ai (shejtani) u thotë: E gjetëm konakun, por edhe darkën.”[8]

    Po ashtu pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem thotë: “Kur njeriu hyn në shtëpinë e vet, le të thotë: O All-llah, kërkoj prej Teje hyrjen më të mirë dhe daljen më të mirë. Me emrin e All-llahut hymë (në shtëpi) dhe me emrin e All-llahut dalim (nga shtëpia) dhe vetëm Zotit tonë i mbështetemi. Pastaj le ta përshëndesë familjen e tij me selam.”[9]

    1. Përdorimi i misvakut

     Kjo duhet bërë që goja të marrë aromë të këndshme, dhe me këtë njeriu shprehë respekt për familjarët e tij, duke mos dashur që ata të nuhasin prej tij vetëmse erë të këndshme.

    Kjo është prej udhëzimeve të Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem, ngase ai para se të hyjë në shtëpi, e përdorte misvakun.[10]

     

    1. Trokitja e derës me qetësi

     Çdo mysliman kur të hyjë në shtëpinë e tij duhet ta trokasë derën apo t’i biejë ziles me qetësi. Nuk ka nevojë që të trokasë derën fuqishëm e as t’i biejë ziles fuqishëm dhe pandërprerë që të mos i shqetësojë familjarët dhe t’i bëjë të mendojnë se mos vallë ka ndodhur ndonjë gjë e keqe.

     

    1. Hyrja me këmbën e djathtë

     Kjo bëhet duke u bazuar në atë se sunnet i Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ishte që t’i jipte përparësi anës së djathtë në gjithçka përveç gjërave të cilat në vete ngërthejnë diçka të keqe.

     

    1. T’i bëjë familjarët të kuptojnë hyrjen e tij në shtëpi

     Kjo, nëse ata nuk e kanë vërejtur hyrjen e tij. Këtë mund ta bëjë me anë të kollitjes, apo duke i kërcitur këmbët në tokë e kështu me radhë, në mënyrë që të mos i befasojë dhe kështu t’i frikojë, apo të mos mendojnë se i përgjon. Imam Ahmedi thotë: “Kur njeriu hyn në shtëpinë e tij, preferohet të kollitet apo t’i zvarrisë këpucët për toke.”

    Amir ibën Abdullah ibën Mes’udi radijAll-llahu anhum ka thënë: “Babai im kur hynte në shtëpi, kërkonte leje dhe ua bënte familjarëve me dije se ka hyrë, duke folur dhe duke ngritur zërin aq sa ta dëgjonin.”[11] Ndërsa Abdullah ibën Ahmed ibën Hanbeli thotë: “Babai im kur kthehej nga xhamia dhe hynte në shtëpi, e godiste tokën me këmbë para se të hynte në shtëpi që të dëgjohej se po hynte. Nganjëherë kollitej, që t’ua bëjë me dije familjarëve që po hynte në shtëpi.”[12]

     

    1. Përshëndetja e familjarëve

     Për nder të ruajtjes së frymës së dashurisë dhe ndjelljes së bereqetit ndaj shtëpisë dhe familjarëve, Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem Enes ibën Malikut radijAll-llahu anhu i ka thënë: “O bir, kur të hysh në shtëpi, përshëndet me selam, kështu që përshëndetja yte me selam është bereqet për ty dhe familjen tënde.”[13]

     

    1. Falja e dy rekateve nafile

     Kjo bëhet me qëllim që All-llahu ta mbrojë prej të këqiave dhe fatkeqësive. Pra, duhet falur dy rekate pasi të hyjë në shtëpi ashtu siç duhet falur dy rekate para se të dalë nga shtëpia. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kur të dalësh nga shtëpia, fali dy rekate, të cilat do të të largojnë nga dalja e keqe dhe kur të hysh në shtëpi, fali dy rekate, të cilat do të të largojnë nga hyrja e keqe.”[14]

     

     

     

    [1] Kaptina En-Nahl, ajeti 80.

    [2] Sahih: shënon Tirmidhiu (2406). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (1392) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [3] Sahih: Shënon Hakimi (2/175). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (3056) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [4] Hasen: shënojnë Bezzari, ashtu siç ceket edhe në librin Keshful-Estar (1/357, nr. 746) dhe Bejhekiu në Shuabul-Iman (3/124). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (505) e ka klasifikuar si hadith hasen.

    [5] Sahih: shënojnë Tirmidhiu (3427) dhe Ahmedi (6/306). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (3163) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [6] Sahih: shënojnë Ebu Davudi (5095) dhe Nesaiu në Es-Sunenul-Kubra (6/26). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (499) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [7] Sahih: shënojnë Tirmidhiu (3427) dhe Ahmedi (6/306). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (3163) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [8] Sahih: shënon Muslimi (2018).

    [9] Sahih: shënon Ebu Davudi (5096). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (839) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [10] Sahih: shënon Muslimi (253).

    [11] Shkëputur nga libri Edebul-Islam, fq. 14.

    [12] Shkëputur nga libri Meusuatul-Adabil-Islamijje (1/314).

    [13] Sahih: shënon Tirmidhiu (2698). Shejh Albani në librin e tij et-Tergibu vet-Terhib (1608) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [14] Hasen: shënojnë Bezzari, ashtu siç ceket edhe në librin Keshful-Estar (1/357, nr. 746) dhe Bejhekiu në Shuabul-Iman (3/124). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (505) e ka klasifikuar si hadith hasen.

     

    www.thirrjaislame.com

  • EDUKATA E KËRKIMIT TË LEJES PËR HYRJE

    EDUKATA E KËRKIMIT TË LEJES PËR HYRJE

    Vëllezër të dashur,

    Kërkimi i lejes për hyrje është edukatë e lartë e cila e ruan pacenueshmërinë e shtëpisë dhe njëherit është dëshmi për turpin dhe moralin e mirë të myslimanit.

    Kërkimi i lejes për hyrje është pjesë e sheriatit islamik me argumente nga kur’ani dhe sunneti. All-llahu i Madhërishëm thotë: “O ju që besuat, mos hyni në shtëpi të huaja pa kërkuar leje dhe pa përshëndetur njerëzit e saj. Kjo është më mirë për ju në mënyrë që të merrni mësim. Po nëse nuk gjeni aty asnjë, atëherë mos hyni në to derisa t’u jepet leje, e nëse u thuhet kthehuni, ju pra kthehuni. Kjo është më e ndershme për ju. All-llahu di çdo gjë që veproni ju.”[1]

    Në lidhje me shkakun e shpalljes së këtyre ajeteve, komentuesit e kur’anit kanë përmendur se një grua prej ensarëve erdhi te Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem dhe e pyeti: “O i dërguari i All-llahut! Nganjëherë unë në shtëpinë time jam në një gjendje në të cilën nuk dua askush të më shohë, as prindi e as fëmija im. Kështu, nganjëherë vjen babai dhe hyn te dhomën ku jam unë, dhe vazhdimisht ndodhë që ndonjë prej familjes sime të hyjë në dhomën ku jam unë, e unë jam në gjendjen që nuk dua askush të më shohë. Si t’ia bëj?” Atëherë u shpall ajeti: “O ju që besuat, mos hyni…”[2]

    Në vazhdim do t’i përmendim rregullat të cilat myslimani duhet përvetësuar gjatë kërkimit të lejes për hyrje:

     

    1. Kërkimi i lejes para hyrjes

     Myslimani nuk duhet hyrë në ndonjë shtëpi derisa të kërkojë leje nga pronarët e saj. All-llahu i Madhërishëm thotë: “O ju që besuat, mos hyni në shtëpi të huaja pa kërkuar leje dhe pa përshëndetur njerëzit e saj. Kjo është më mirë për ju në mënyrë që të merrni mësim.”[3]

     

    1. Përshëndetja me selam para hyrjes

     Një njeri kërkoi leje nga Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem për të hyrë derisa ai gjendej në një shtëpi, duke i thënë: “A të hyj?” Me këtë rast Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem i tha shërbëtorit të vet: “Dil dhe mësoja këtij kërkimin e lejes për hyrje dhe thuaji: Thuaj: Esselamu alejkum, a të hyj?” Njeriu e dëgjoi Pejgamberin sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem, dhe tha: “Esselamu alejkum, atë hyj?” Atëherë Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem i dha leje për të hyrë, dhe ai hyri.”[4]

     

    1. Ta përmendë emrin e vet dhe t’i njoftojë njerëzit me veten

    Nëse pronari i shtëpisë pyet: Kush është në derë, atëherë ky nuk duhet thënë: Unë, por duhet thënë: Unë jam filani, duke përmendur emrin e tij.

    Një herë Xhabiri radijAll-llahu anhu erdhi dhe trokiti në derën e Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem. Ai pyeti: “Kush është?” Xhabiri tha: “Unë.” Atëherë Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem tha: “Unë, unë.”, duke shprehur kështu mospëlqimin e tij për këtë gjë.”[5]

     

    1. Moskthimi me fytyrë nga dera

     Pra, ai që kërkon leje për të hyrë diku, nuk duhet të kthehet me fytyrë nga dera, por dera duhet të jetë në të djathtën apo të majtën e tij, ngase nëse kthehet me fytyrë nga dera, ka mundësi të shohë pa dashje njerëzit e shtëpisë, gjë e cila është e ndaluar. Ajo për të cilën kërkimi i lejes është bërë rregull sheriatik është pikërisht kjo gjë, pra për shkak të shkimit të ndaluar.

    Nga Abdullah ibën Busri radijAll-llahu anhu na përcillet se ka thënë: “I dërguari i All-llahut kur shkonte te dera e ndokujt, nuk kthehej me fytyrë nga dera por kthehej me të djathtën ose të majtën e tij dhe thoshte: Esselamu alejkum, esselamu alejkum.”[6]

     

    1. Trokitja duhet bërë tri herë

     Kjo do të thotë që myslimani kur kërkon leje për të hyrë diku duhet trokitur tri herë apo duhet rënë ziles maksimalisht tri herë. E nëse askush nuk i përgjigjet, atëherë duhet larguar dhe nuk duhet shqetësuar njerëzit e shtëpisë. Kjo, ngase njerëzit në trokitjen e parë dëgjojnë, në trokitjen e dytë bëhen gati dhe në trokitjen e tretë japin leje për hyrje. E nëse nuk i jepet leje, atëherë duhet të kthehet. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Nëse dikush prej jush kërkon leje për hyrje tri herë dhe nuk i jepet leje, atëherë le të kthehet.”[7]

     

    1. Trokitja duhet bërë me maturi

     Trokitja nuk duhet të jetë e fuqishme saqë t’i frikojë njerëzit e shtëpisë. Po ashtu rënia e ziles nuk duhet të jetë e vazhdueshme, madje edhe nëse ai vetë është pronari i shtëpisë. Kjo, ngase njerëzve të shtëpisë mund t’u shkojë mendja se ka ndodhur ndonjë gjë e palakmueshme.

    Një herë një grua kishte shkuar tek Imam Ahmedi për të pyetur për një çështje, por e kishte trokitur derën fuqishëm. Imam Ahmedi e hapi derën dhe tha: “Kjo është trokitje e policisë.”

     

    1. Pushimi mes trokitjeve

     Kjo do të thotë të bëjë një pauzë mes trokitjeve që t’ju japë njerëzve të shtëpisë mundësinë për përgatitje apo për hapjen e derës. Pra, trokitjet assesi nuk duhet bërë njëra pas tjetrës.[8]

     

    1. Pritja e lejes

     

    Kjo do të thotë që pas trokitjes, myslimani duhet të presë lejen e pronarit të shtëpisë. Nëse i jep leje, hyn, e nëse jo, atëherë kthehet në mënyrë që të mos i shqetësojë njerëzit e shtëpisë

    1. Kthimi në rast të mosmarrjes së lejes për hyrje

     Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Nëse dikush prej jush kërkon leje për hyrje tri herë dhe nuk i jepet leje, atëherë le të kthehet.”[9]

    Ndërsa All-llahu i Madhërishëm thotë: “E nëse u thuhet kthehuni, ju pra kthehuni. Kjo është më e ndershme për ju.”[10]

     

    1. Pranimi i arsyes së kryefamiljarit

     Nëse kryefamiljari kërkon falje për mosmundësinë e tij për të pranuar mysafirë në atë moment, atëherë vizitori duhet pranuar faljen e tij, duke e pasur parasysh që kryefamiljari ka ndonjë arsye që nuk pranon dot vizitorë, si p.sh: mund të jetë i sëmurë, i nxënë me ndonjë punë, apo ka një çështje të rëndësishme për të zgjidhur, e kështu me radhë. Pra myslimani duhet arsyetuar vëllain e tij mysliman.

     

    1. Ulja e shikimit

     Myslimani kur kërkon leje nga vëllai i tij mysliman, duhet ulur shikimin dhe nuk duhet shikuar nëpër vrimat apo plasaritjet e derës, si dhe nuk duhet shikuar në derë nëse dera është e hapur ose pjesërisht e hapur. E kur të hyjë brenda, nuk duhet gjuajtur me sy këtej e andej, por duhet ulur shikimin nga familjarët e nikoqirit që të mos shohë diçka që nuk duhet parë.

    All-llahu i Madhërishëm thotë: “Thuaju besimtarëve që të ndalin shikimet (prej haramit), t’i ruajnë pjesët e turpshme të trupit të tyre se kjo është më e pastër për ta. All-llahu është i njohur hollësisht për atë që bëjnë ata.”[11]

    Ndërsa Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Me të vërtetë, urdhri për të marrë leje për të hyrë diku është bërë i detyruar për shkak të ruajtjes së kufijve të shikimit.”[12]

    1. Zgjedhja e kohëve të përshtatshme

     

    Ekzistojnë ca kohë kur vizita nuk është e përshtatshme, si koha e vonshme e natës, koha e hershme e mëngjesit apo koha e drekës.

    All-llahu i Madhërishëm thotë: “O ju të cilët besuat, ata të cilët i keni në pronësinë tuaj (shërbëtorët) dhe ata që nuk kanë arritur moshën e pjekurisë, duhet të kërkojnë leje prej jush (për të hyrë te ju) në tri kohë: para namazit të sabahut, në kohën e drekës kur i hiqni rrobat tuaja (për të pushuar) dhe pas namazit të jacisë, që të tria këto kohë janë kur ju nuk jeni të veshur. Pos atyre tri kohëve nuk është mëkat as për ju as për ata, të vizitoni njëri-tjerin. Kështu All-llahu ua sqaron argumentet e veta. All-llahu është i dijshmi i urti.”[13]

     

    1. Kërkimi i lejes për hyrje nga prindërit

     

    Kjo do të thotë që myslimani duhet kërkuar leje para hyrjes te prindërit apo te motra e tij, ngase ka mundësi të hyjë te nëna apo motra e tij, ndërsa ato mund të jenë në një gjendje në të cilën nuk dëshirojnë t’i shohë i biri, respektivisht vëllai.

    Nga Ata’ ibën Jesari radijAll-llahu anhu na përcillet se një njeri e pyeti të dërguarin e All-llahut: “O i dërguari i All-llahut, a t’i kërkoj leje nënës sime?” Ai tha: “Po.” Njeriu i tha: “Jam me të në të njëjtën shtëpi.” Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem i tha: “Kërkoji leje asaj.” Njeriu i tha: “Unë i shërbej asaj.” Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem i tha: “Kërkoji leje. A dëshiron ta shikosh atë të zhveshur?” Njeriu tha: “Jo.” “Atëherë kërkoji leje asaj.” – i tha Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem.”[14]

     

    [1] Kaptina En-Nur, ajetet 27-28.

    [2] Shkëputur nga Tefsiri i Kurtubiut.

    [3] Kaptina En-Nur, ajeti 27.

    [4] Sahih: shënon Ebu Davudi (5177). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (819) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [5] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (6250) dhe Muslimi (2155).

    [6] Sahih: shënon Ebu Davudi (5186). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (4638) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [7] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (6250) dhe Muslimi (2155).

    [8] Shkëputur nga libri Meusuatul-Adabil-Islamijje (1/84). Autor: Abdul-Aziz Neda.

    [9] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (6250) dhe Muslimi (2155).

    [10] Kaptina En-Nur, ajeti 28.

    [11] Kaptina En-Nur, ajeti 30.

    [12] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (2641) dhe Muslimi (2156).

    [13] Kaptina En-Nur, ajeti 58.

    [14] Sahih: shënon Buhariu në Edebul-Mufred (1091).

    www.thirrjaislame.com

  • EDUKATA GJATË VIZITËS

    EDUKATA GJATË VIZITËS

    Vëllezër të dashur,

    Duhet të dimë se myslimani nuk mund të jetojë në këtë botë pa të dashurit dhe vëllezërit e tij… Prandaj medoemos ai ka nevojë për dashuri dhe vëllazërim.

    Prej haqeve reciproke është vizita e ndërsjellë mes teje dhe vëllezërve e të afërmve të tu në mënyrë që të shtohet fryma e dashurisë dhe vëllazërisë.

    Për t’i realizuar frytet e vizitës, medoemos duhet mësuar se cilat janë rregullat dhe edukata të cilën myslimani duhet përvetësuar gjatë vizitës që i bën miqve dhe vëllezërve të tij.

     

    1. Nijeti i sinqertë për hirin e All-llahut të Madhërishëm

     Kjo do të thotë që t’i vizitosh vëllezërit dhe të afërmit e tu duke pasur për qëllim arritjen e shpërblimeve, e jo për përfitime materiale.

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Një njeri e vizitoi një vëlla të vetin në një fshat tjetër. All-llahu i Madhërishëm i cakton një melek për ta vëzhguar gjatë rrugës së tij dhe kur erdhi tek ai, (meleku) i tha: Ku po shkon? Ai tha: Te një vëlla i imi në këtë fshat. Meleku tha: A mos ke tek ai ndonjë levërdi e dëshiron ta fitosh atë prej tij? Ai tha: Jo, përpos që unë atë e dua për hirin e All-llahut! (Meleku) Tha: Unë jam i dër­guar nga All-llahu te ti për të të njoftuar se All-llahu të do ty ashtu siç ti e deshe atë njeri për hirin e All-llahut.”[1]

     

    1. Kërkimit i lejes për hyrje

     Për këtë gjë kemi folur në kapitullin e mëparshëm, prandaj për informata më të hollësishme kthehu atje.

    1. Vizita të bëhet në kohët e përshtatshme

     Nuk është e udhës që t’i bësh vizitë dikujt në një kohë të papërshtatshme, si herët në mëngjes, gjatë kohës së drekës apo vonë në mbrëmje, ngase këto janë kohë për pushim dhe gjumë e jo për vizita, përveç në raste urgjente ose me leje paraprake prej atij që dëshiron ta vizitosh.

     

    1. Të rrish në vendin ku të ka ulur nikoqiri

     Nëse shkon te dikush dhe ai të vendosë në një dhomë të caktuar, nuk lejohet që ti të transferohesh në dhomë tjetër pa kërkuar leje prej tij. Po ashtu nëse të ulë në ndonjë karrige apo kanape të caktuar, nuk lejohet që ti të kalosh në ndonjë karrige apo kanape tjetër, ngase ka mundësi që nikoqori të ka ulur pikërisht në atë vend që të mos jepet mundësia të shohësh gjëra të ndaluara prej anëtarëve të shtëpisë.

     

    1. Largimi i shikimit në gjëra të ndaluara të anëtarëve të shtëpisë

     Nëse hyn në shtëpinë e dikujt, duhet t’i largosh sytë nga shikimi i grave apo vajzave të asaj shtëpie. E nëse nuk e bën një gjë të tillë, atëherë kjo llogaritet tradhti ndaj nikoqirit të shtëpisë.

    All-llahu i Madhërishëm thotë: “Thuaju besimtarëve të ndalin shikimet (prej haramit), t’i ruajnë pjesët e turpshme të trupit të tyre se kjo është më e pastër për ta. All-llahu është i njohur hollësisht për atë që bëjnë ata.”[2]

     

    1. Të mos i ngulitësh sytë në orenditë e shtëpisë

     Shumica e njerëzve nuk duan që vizitori t’i ngulitë sytë dhe të pyesë për çdo gjë: Sa ka kushtuar kjo? Prej nga e sollët? Kur e keni blerë?

    Por nuk ka dert nëse i hedh një shikim të shpejtë dhe i drejtohesh nikoqirit: MashaAllah, sa shije të mirë paskeni pasur në përzgjedhen e orendive të shtëpisë. E lus All-llahun t’ju japë bereqet në këtë shtëpi.

            7.Të mos luash rolin e spiunit

     Ka prej njerëzve që shkon diku për vizitë për të dëgjuar bisedën e anëtarëve të shtëpisë apo grave, për të marrë vesh ç’thonë, e pastaj të bartë sekretet e shtëpisë tek të tjerët. Kjo gjë është haram dhe assesi nuk lejohet, si dhe konsiderohet një lloj tradhtie.

    Myslimani nuk duhet luajtur rolin e spiunit në asnjë rast, e nëse dëgjon ndonjë fjalë pa dashje, atëherë këtë sekret duhet mbajtur për vete dhe nuk duhet publikuar.

     

    1. Moszgjatja e vizitës

     Vizita duhet të jetë e shkurtër në mënyrë që të mos i vëjë njerëzit në siklet, e të bezdisen prej tij dhe ta urrejnë vizitën e tij.

    Prandaj, vizitori duhet të jetë i shkurtër në vizitën e tij që njerëzit ta duan dhe të përmallohen për të.

     

    1. Të mos e ngritë zërin në shtëpi

     Vizitori nuk duhet ngritur zërin gjatë bisedës ngase në atë shtëpi mund të ketë ndonjë të sëmurë, ndonjë njeri që fle apo dikush që përsërit mësimet e shkollës, kështu që ngritja e zërit i shqetëson ata.

     

    1. Urdhërimi në të mirë dhe ndalimi nga e keqja

     Kur të vizitosh vëllanë apo të afrmin tënd, duhet ta urdhërosh në të mirë, ta ndihmosh në faljen e namazeve në xhami, lexim të kur’anit, respekt ndaj prindërve dhe gjërave të tjera të mira. E nëse në atë shtëpi sheh ndonjë të keqe, atëherë duhet ta ndalosh nga ajo e keqe, por këtë duhet ta bësh në mënyrën më të përshtatshme, kështu që duhet ta ndalosh me butësi dhe mëshirë.

     

    1. Të falënderosh anëtarët e shtëpisë për mikpritjen

     Kur ta mbarosh vizitën, duhet t’i falënderosh anëtarët e shtëpisë për mikpritjen dhe respektin që ta kanë bërë. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kush nuk i falënderon njerëzit, ai nuk ka falënderuar as All-llahun…”[3]

     

    1. Të mos dalësh nga shtëpia pa lejen e nikoqirit

     Nuk lejohet që të dalësh nga shtëpia pa marrë leje nga nikoqiri. Kjo, ngase nëse del pa leje, ka mundësi që të shohësh ndonjë gjë që është e ndaluar ta shohësh. Prandaj Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kur dikush e viziton vëllanë e tij, të mos çohet për të shkuar pa kërkuar leje prej tij.”[4]

     

    [1] Sahih: shënon Muslimi (2567).

    [2] Kaptina En-Nur, ajeti 30.

    [3] Sahih: shënojnë Tirmidhiu (1955) dhe Ahmedi (2/258). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (6541) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [4] Sahih: shënon Dejlemiu (1/304). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (182) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    www.thirrjaislame.com

  • EDUKATA GJATË SELAMIT (PËRSHËNDETJES)

    EDUKATA GJATË SELAMIT (PËRSHËNDETJES)

    Selami është siguri dhe qetësim, e këto janë gjëra që njeriu më së shumti i dëshiron. Islami që para katërmbëdhjetë shekujsh e ka vlerësuar dhe çmuar selamin dhe e ka mbjellë në zemrat e pasuesve të tij derisa ai shfaqet në të folurit e tyre dhe në të gjitha veprimet e tyre.

    Selami (shpëtimi) është ai që Zoti i botëve e ka mbivlerësuar dhe e ka përvetësuar si njërin prej emrave të Tij të bukur. All-llahu i Madhërishëm thotë: “Ai është All-llahu që nuk ka zot tjetër përveç Tij, sundues i përgjithshëm, i pastër (prej të metave që i mvishen), shpëtimtar (që i shpëton njerëzit prej ndëshkimit të padrejtë)…”[1] Po ashtu, njërin prej xhenneteve e ka emërtuar me emrin “Darus-Selam (Vend i shëptimit)”, që është vendi i të devotshëmve. All-llahu i Madhërishëm thotë: “Ata e kanë vendin e shpëtimit (xhennetin) te Zoti i tyre.”[2] Ndërsa Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem në një hadith thotë: “ES-Selam është një prej emrave të All-llahut. Prandaj përhapeni atë mes jush.”[3]

    Zoti i botëve, fjalën ‘Selam’ e ka bërë që të jetë përshëndetje e Ademit alejhis-selam, babait të njerëzimit, ndërsa melaiket ishin ata që e informuan Ademin alejhis-selam për këtë, dhe kështu u bë pëshëndetje për pasardhësit e tij. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “All-llahu pasi e krijoi Ademin alejhis-selam, i tha: Shko dhe përshëndeti (ato melaike) dhe dëgjo se me çka do të të përshëndesin. Ajo do të jetë përshëndetja jote dhe e pasardhësve të tu. Ai (Ademi) u tha: ‘Esselamu alejkum’, e ata i thanë: ‘Ve alejkumus-selam ve rahmetullah’. Shtuan “ve rahmetullah.”[4]

    All-llahu i Madhërishëm, madje, këtë e ka bërë përshëndetje të banorëve të xhennetit, dhe ka thënë: “Përshëndetja e tyre është: “Selam!”[5] Po ashtu melaiket i përshëndesin njerëzit me selam. All-llahu i Madhërishëm thotë: “Ata do t’i vizitojnë engjëjt duke hyrë në secilën derë. (u thonë) Selamun alejkum, me durimin tuaj gjetët shpëtimin; sa përfundim i lavdishëm është ky vend.”[6] Po ashtu thotë: “Roja e tij u thotë atyre: “Selamun alejkum” – qofshi të shpëtuar, ishit të pastër, andaj hyni në të, aty do të jeni përgjithmonë.”[7]

    Po ashtu, kur melaiket erdhën me myzhde te Ibrahimi alejhis-selam, e përshëndetën me selam. All-llahu i Madhërishëm thotë: “A ke arritur të dëgjosh ti për rrëfimin e musafirëve të ndershëm të Ibrahimit? Kur patën hyrë te Ai dhe thanë: Të përshendesim me selam (paqë)!”[8]

    All-llahu i Madhërishëm, po ashtu, natën më të madhe, më të vlefshme dhe më të ndershme, natën e Kadrit e ka emrëtuar me emrin ‘Selam’, dhe ka thënë: “Ajo (që përcakton Zoti) është selam (paqe) deri në agim të mëngjesit.”[9]

    All-llahu i Madhërishëm për t’i nderuar pejgamberët dhe të dërguarit e Tij, për t’i përjetësuar veprat e tyre dhe për ta nxjerrë në pah vlerën e tyre, shumë herë e përsëriti në kur’anin famëmadh selamin (përshëndetjen) ndaj tyre, duke thënë: “Selam i qoftë Nuhut (prej All-llahut e prej krijesave) në mbarë botën (si kujtim ndaj tij).”[10] “Selam (shpëtim e paqe) pastë Ibrahimi!”[11] “(Përkujtimin) “Selamun” – qofshin të mëshiruar Musai dhe Haruni.”[12] ““Selamun” – qoftë i mëshiruar Iljasi (ose edhe besimtarët e Iljasit).”[13] Po ashtu All-llahu i Madhërishëm e ka përshëndetur me selam edhe Jahjanë alejhis-selam, të birin e Zekerijait alejhis-selam, dhe ka thënë: “Dhe selam (prej nesh) atij ditën kur u lind, ditën kur vdes dhe ditën kur do të ngrehet i gjallë (e përshëndetëm dhe i garantuam)!”[14]

    All-llahu i Madhërishëm gjithashtu i urdhëroi besimtarët që e tërë jeta e tyre të jetë selam (paqe), dashuri e siguri, dhe ka thënë: “O ju që besuat, hyni në islamin (paqen) e tërësishëm (përqafojeni fenë islame në tërësi).”[15]

    Prandaj, o bij të islamit,

    Zoti juaj është ‘Selami’ (shpëtimi), i dërguari juaj është pejgamber i selamit (shpëtimit), kur’ani juaj është libri i selamit (shpëtimit), përshëndetja juaj është selami (shpëtimi), vendi të cilin përpiqeni ta fitoni në xhennet është Darus-Selam (vendi i shpëtimit), mesazhi juaj është mesazhi i selamit (shpëtimit). Prandaj shijojeni në vete frymën e selamit (shpëtimit), që All-lahu t’ju përfshijë me begatinë e selamit (shpëtimit). I dërguari i All-llahut dhe i dashuri ynë, Muhammedi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem, kur bëri hixhretin nga Meka në Medinë, e vendosi kushtetutën atje. Por cila ishte ajo kushtetutë?

    Kjo kushtetutë ishte madhështore dhe përmbledhëse, por që garanton siguri, dashuri dhe sinqeritet. Në ditën kur arriti në Medinë, Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem mbajti një fjalim, i cili nuk zgjati me orë, por ishte vetëm disa minutësh. Sahabiu i nderuar, Abdullah ibën Selami radijAll-llahu anhu thotë: “I dërguari i All-llahut kur mbërriti në Medinë, njerëzit e mirëpritën, ndërsa ai mbajti një fjalim para tyre, ku tha: O ju njerëz! Përhapeni selamin (përshëndetjen) mes jush, ushqeni nevojtarët, faluni natën kur njerëzit janë në gjumë, do të hyni në xhennet me selam (paqe dhe qetësi).”[16]

    Selami i thellon rrënjët e dashurisë mes myslimanëve dhe e futë qetësinë tek i frikuari. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “S’keni për të hyrë në xhennet derisa të besoni dhe s’keni besuar derisa të duheni mes vete. A t’ju tregoj diçka, të cilën nëse e veproni, keni për t’u dashur mes vete? Përhapeni selamin mes jush.”[17]

    Nëse dëshiron të bësh gjënë më të madhe dhe më të vlefshme të kësaj feje, atëherë ushqeji nevojtarët dhe përhape selamin. Një njeri erdhi te Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem dhe e pyeti: “Cila është vepra më e mirë? Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem tha: “T’i ushqesh nevojtarët.” Njeriu pyeti sërish: “E pas kësaj?” Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem tha: “T’i japësh selam atij që e njeh dhe atij që nuk e njeh.”[18]

    Biri im i dashur, nëse dëshiron të hysh në Darus-Selam (vendin e shpëtimit), d.m.th. në xhennet, atëherë përhape selamin shumë. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Në xhennet ka dhoma, që nga brendia duket pjesa e jashtme e tyre dhe nga jashtë duket pjesa e brendshme e tyre.” Dikush pyeti: “Për kë janë këto dhoma?” Ai tha: “Për ata që i ushqejnë fukaratë, e përhapin selamin, i mbajnë lidhjet farefisnore dhe falin namaz nate kur njerëzit flenë.”[19]

    Nëse dëshiron ta mbushësh regjistrin e veprave të tua me shpërblime dhe t’i ngritësh shkallët e tua në xhennet, atëherë përhape selamin, ngase kështu fiton shumë shpërblime. Një njeri erdhi te Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem dhe tha: “Es-selamu alejkum!” I dërguari i All-llahut tha: “Ue alejkumus-selam, dhjetë.” Pastaj hyri një tjetër dhe tha: “Es-selamu alejkum ue rahmetullah!” I dërguari i All-llahut tha: “Ue alejkumus-selam ue rahmetullah, njëzet.” Pastaj hyri një tjetër e tha: “Es-selamu alejkum ue rahmetullahi ue berekatuh!” I dërguari i All-llahut tha: “Ue alejkumus-selam ue rahmetullahi ue berekatuhu, tridhjetë.”[20] Me këtë kishte për qëllim numrin e shpërblimeve, d.m.th. sa më i plotë të jetë selami, aq më i madh është shpërblimi.

    Ibën Hibban El-Bustiu thotë: “Ai që fillon me selam gjendet mes dy shpërblimeve. Njëra është mbivlerësimi që All-llahu ia bën atij ndaj të tjerëve për shkak se ua përkujton selamin atyre, dhe e dyta është se melaiket ia kthejnë selamin nëse askush prej tyre nuk ia kthen.”

    Më pas thotë: “Myslimani kur ta takojë vëllanë e tij mysliman duhet t’i japë selam duke qenë i buzëqeshur, ngase nëse e bën këtë, atëherë atyre dyve u bien mëkatet ashtu siç bien gjethet e pemës në dimër kur thahet.”[21]

    Prandaj, kur ne e përhapim selamin, na shtohet dashuria mes vete, na shtohet uniteti dhe e eliminojmë armiqësinë. Po ashtu e arrijmë ngritjen tek All-llahu i Madhërishëm. Armiqtë tanë na kanë zili për këtë përshëndetje dhe për këtë edukatë të lartë të cilën na e mësoi i dërguari i All-llahut. Nga Aisheja radijAll-llahu anha na përcillet se i dërguari i All-llahut ka thënë: “Jehudët nuk ju kanë zili në diçka sikur ju kanë zili në përshëndetjen me selam dhe thënien e fjalës ‘amin’.”[22]

    Prandaj, selefët e mirë, All-llahu qoftë i kënaqur me ta, kanë qenë të kujdesshëm ndaj përhapjes së selamit. Maliku në librin e tij El-Muvetta’, shënon me sened sahih nga Tufejl ibën Ubej ibën Ka’bi radijAll-llahu anhuma se ai shkonte te Abdullah ibën Omeri radijAll-llahu anhuma dhe bashkë me të niseshin për në treg. Tufejli thotë: “Sa herë që shkonim në treg, Abdullahu nuk linte njeri që takonte pa e përshëndetur me selam, qoftë shitës, lypsar apo kushdo që të jetë.” Tufejli vazhdon dhe thotë: “Një ditë shkova te Abdullah ibën Omeri, ndërsa ai vendosi të më shoqëronte për në treg. Unë i thashë: Ç’kërkon në treg kur nuk blen gjë, as nuk pyet për artikujt e as për çmimet?! Abdullahu tha: Unë shkoj për hir të selamit, kështu që çdokënd që e takojmë, e përshëndesim me selam.”[23]

    Pasi përshëndetja islame qenka në këtë pozitë, atëherë cilat janë rregullat e kësaj përshëndetjeje?

    Dijetarët kanë përmendur shumë rregulla të cilave duhet përmbajtur për sa i përket përshëndetjes me selam. Prej tyre:

     

    1. Nijeti i sinqertë për hirin e All-llahut të Madhërishëm

    Kjo do të thotë që kur të përshëndesësh vëllanë tënd mysliman, këtë duhet ta bësh vetëm për hirin e All-llahut të Madhërishëm, e jo me anë të selamit të kesh për qëllim përfitime materiale të kësaj bote.

     

    1. Përhapja e selamit

    Përhapja e selamit është një prej shkaqeve për të fituar xhennetin. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Përhape selamin, ushqeje nevojtarin, mbaji lidhjet farefisnore, zgjohu për namaz nate derisa njerëzit flenë, do të hysh në xhennet me paqe e qetësi.”[24]

    Po ashtu ka thënë: “S’keni për të hyrë në xhennet derisa të besoni dhe s’keni besuar derisa të duheni mes vete. A t’ju tregoj diçka, të cilën nëse e veproni, keni për t’u dashur mes vete? Përhapeni selamin mes jush.”[25]

     

    1. Përdorimi i formave të selamit të transmetuara në sunnet

     Kjo do të thotë që kur të përshëndesësh dikë me selam, t’i thuash: Esselamu alejkum ue rahmetullahi ue berekatuhu. Kjo është forma e pranuar, të cilën All-llahu i Madhërishëm e ka bërë pjesë të sheriatit islam për robërit e Tij. Kjo është motoja e myslimanëve, përshëndetja e melaikeve mes vete dhe përshëndetja e banorëve të xhennetit.

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “All-llahu pasi e krijoi Ademin, ia dha shpirtin, ndërsa ai teshtiu dhe tha El Hamdu Lil-lah, ndërsa Zoti i tij ia ktheu: Jerhamukellah, o Adem! Pastaj i tha: Shko tek ato melaike – që ishin ulur – dhe thuaju: ‘Esselamu alejkum.’ Kur u tha, ata ia kthyen: ‘Ve alejkumus-selam ve rahmetullah’. Pastaj u kthye te Zoti i tij, I Cili i tha: Kjo do të jetë përshëndetja jote dhe e fëmijëve të tu mes vete…”[26]

     

    1. Të fillosh i pari me selam

     Përpiqu që ti të jesh i pari që fillon me selam.

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Vërtet njeriu më i dashur tek All-llahu është ai që e fillon selamin (përshëndetjen).”[27]

    Po ashtu ka thënë: “Myslimani ndaj myslimanit ka gjashtë obligime. Kur ta takosh, jepi selam…”[28] E në një hadith tjetër ka thënë: “Kur njeriu e takon vëllanë e tij mysliman, le t’i thotë: Es-selamu alejkum ue rahmetullah.”[29] Po ashtu, njëherë Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem u pyet: “Dy veta që takohen, cili prej tyre fillon me selam?” Ai u përgjigj: “Ai që është më i dashur tek All-llahu.”[30]

     

    1. Përpiqu të japësh selamin të plotë

     Dhënia e selamit të plotë do të thotë se shpërblimi është më i madh. Një njeri erdhi te Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem dhe tha: “Es-selamu alejkum!” I dërguari i All-llahut tha: “Ue alejkumus-selam, dhjetë.” Pastaj hyri një tjetër dhe tha: “Es-selamu alejkum ue rahmetullah!” I dërguari i All-llahut tha: “Ue alejkumus-selam ue rahmetullah, njëzet.” Pastaj hyri një tjetër e tha: “Es-selamu alejkum ue rahmetullahi ue berekatuh!” I dërguari i All-llahut tha: “Ue alejkumus-selam ue rahmetullahi ue berekatuhu, tridhjetë.”[31] Me këtë kishte për qëllim numrin e shpërblimeve, d.m.th. sa më i plotë të jetë selami, aq më i madh është shpërblimi.

     

    1. Largimi nga përshëndetjet josheriatike

     Si p.sh. ‘mirëmbrëma’, mirëmëngjesi’, apo përshëndetjet e huaja, si ‘Hi’, ‘Bonjour’, ‘Bonsoir’, ‘Ciao’, ‘Heil Hitler’, e përshëndetje të tjera në të cilat ka përngjasim me jomyslimanët.

     

    1. Të fillosh me selam para bisedës

     Nuk duhet të flasësh me dikë para se ta përshëndesësh me selam, bazuar në fjalën e Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem: “Selami bëhet para pyetjes. Kush ju pyet diçka para se t’ju përshëndesë me selam, mos i ktheni përgjigje.”[32]

     

    1. Shtrëngimi i dorës gjatë përshëndetjes dhe dhënia e selamit

     Kur ta takosh vëllanë tënd mysliman, përshëndete me selam dhe shtrëngoja dorën njëkohësisht, ngase kjo e shton dashurinë mes jush.

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kur dy myslimanë takohen dhe përshëndeten duke i shtrënguar dorën njëri-tjetrit, u shlyhen mëkatet para se të ndahen.”[33] Po ashtu ka thënë: “Kur besimtari e takon besimtarin dhe e përshëndet me selam duke e kapur për dore, atyre u bien gjynahet sikurse bien gjethet e pemës.”[34]

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem është pyetur: “O i dërguari i All-llahut! Kur ndonjëri prej nesh takohet me vëllanë a mikun e vet, a bën t’i përkulet atij? “Jo” – tha i dërguari i All-llahut. A bën ta merr ngrykë e ta puthë? – u pyet përsëri. “Jo” – tha i dërguari i All-llahut. A bën ta përshëndesë duke i shtrënguar dorën? “Po” – tha i dërguari i All-llahut.”[35]

     

    1. Përsëritja e selamit tri herë, e sidomos kur njeriu nuk dëgjon

     Kjo, ngase: “Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem kur jipte selam, jipte tri herë, dhe kur fliste, e përsëriste tri herë.”[36] Kjo vlen sidomos kur njeriu të cilit i drejtohesh është larg.

     

    1. Fytyrëqeshja

     Përpiqu që kur ta përshëndesësh vëllanë tënd me selam, njëkohësisht të jesh fytyrëqeshur, ngase kjo e shton dashurinë mes jush dhe të mundëson të fitosh sadeka të shumta. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Buzëqeshja me vëllanë tënd është sadeka për ty…”[37]

     

    1. Përshëndetja me selam atë që e njeh dhe atë që nuk e njeh

     Jipi selam edhe atij që e njeh, por edhe atij që nuk e njeh… Nga Abdullah ibën Omeri radijAll-llahu anhuma na përcillet se një njeri e ka pyetur Pejgamberin sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem: “Cili është Islami më i mirë?” Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem i tha: “T’i ushqesh nevojtarët, t’i japësh selam atij që e njeh dhe atij që nuk e njeh.”[38]

     

          12.Mosfillimi i përshëndetjes me selam ndaj jomyslimanëve

     Kjo është një gjë të cilën Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem e ka ndaluar dhe ka thënë: “Mos filloni të parët t’i përshëndetni me selam hebrenjtë dhe të krishterët. E kur ta takoni ndonjërin prej tyre, detyroni ata që tu përmbahen skajeve të ngushta të rrugës.”[39]

    Me këtë hadith nuk është për qëllim që të sillemi keq dhe me arrogancë ndaj tyre, por ajo që duhet bërë është të sillemi mirë me ta që t’i ftojmë në këtë fe madhështore, ndërsa njëkohësisht myslimani medoemos duhet të jetë krenar me fenë e vet.

     

    1. Kthimi i përshëndetjes së jomyslimanëve me fjalën: ‘Ve alejkum’

     Njëherë disa hebrenj kaluan pranë Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem dhe i thanë: ‘Es-samu alejkum’ (vdekja qoftë për ty), ndërsa Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem u tha: ‘Ve alejkum…”[40] Ndërsa në një hadith tjetër, Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kur t’ju përshëndesin hebrenjtë, thonë: Es-samu alejkum’ (vdekja qoftë për juve), ndërsa ju thuani: “Ve alejkum.”[41]

     

    1. Nëse kalon pranë një grupi njerëzish myslimanë dhe mushrikë, jip selam

     Me këtë rast lejohet përshëndetja me selam me nijet që ajo përshëndetje t’u shkojë myslimanëve, ngase përshëndetja me selam është një hak prej haqeve që myslimani e ka ndaj myslimanit.

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem “kaloi pranë një grupi ku kishte myslimanë dhe hebrenj, dhe i përshëndeti me selam.”[42]

     

    1. Kthimi i selamit është vaxhib

     Kur një mysliman të pëshëndet me selam, ti e ke obligim t’ia kthesh selamin, ngase Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Myslimani ndaj myslimanit ka pesë obligime: Kthimi i selamit (përshëndetjes), vizitimi i të sëmurit, pasimi i xhenazes (deri në varr), përgjigjia ndaj ftesës së tij dhe të thënit ‘jerhamukellah’ atij që teshtinë (dhe thotë ‘el-hamdu lil-lah).”[43] Ndërsa obligimi i grupit hiqet nëse vetëm njëri prej tyre e kthen selamin, bazuar në fjalën e Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem: “Kur grupi kalon pranë dikujt, obligimi hiqet nëse vetëm njëri prej tyre përshëndet me selam. Po ashtu kur dikush e përshëndet grupin me selam, obligimi hiqet nëse vetëm njëri prej tyre e kthen selamin.”[44]

     

    1. Kthimi i selamit në mënyrë më të mirë ose të njëjtë

     All-llahu i Madhërishëm thotë: “Kush përshëndeteni me ndonjë përshëndetje, ju ktheni përshëndetje edhe më të mirë, ose kthejeni ashtu.”[45] Ibën Omeri radijAll-llahu anhuma e kthente selamin me më shumë fjalë se sa e pranonte. Nëse dikush e përshëndeste me fjalët: Es-selamu alejkum, ai ia kthente: Ue alejkumus-selam ue rahmetullah. E nëse dikush e përshëndeste me fjalët: Es-selamu alejkum ue rahmetullah, ai ia kthente: Ue alejkumus-selam ue rahmetullahi ue berekatuhu. E nëse dikush e përshëndeste me fjalët: Es-selamu alejkum ue rahmetullahi ue berekatuhu, ai ia kthente: Ue alejkumus-selam ue rahmetullahi ue berekatuhu ue magfiretuhu.

     

    1. Mosngjasimi me jomyslimanët në përshëndetje

     Përshëndetja me gishta apo me pëllëmbë ashtu siç bëjnë disa myslimanë është e papëlqyeshme, ngase kjo është përngjasim me jomyslimanët.

    Përshëndetja me shenjë nuk lejohet përveç në raste të domosdoshme, si p.sh. nëse ai të cilin e përshëndet gjendet larg teje. Prandaj në këtë rast, ti duhet ta përshëndesësh atë me shenjë dhe duke e shprehur selamin me gojë.

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem e ka ndaluar përshëndetjen me gishta apo pëllëmbë, dhe ka thënë: “Nuk është prej nesh ai i cili i ngjason të huajit, mos u ngjasoni hebrenjve dhe të krishterëve. Përshëndetja e hebrenjve është shenja me gishta, ndërsa përshëndetja e të krishterëve është shenja me duar.”[46] Po ashtu ka thënë: “Përshëndetja me një gisht është veprimi hebrenjve.”[47]

     

    1. Shmangia nga përshëndetja e të vdekurve

     Përshëndetja e të vdekurve është: ‘Alejkes-selam, o filan’, ndërsa ajo që duhet thënë është: ‘Es-selamu alejke, o filan’.

    Një herë një njeri erdhi te Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem dhe i tha: Alejkes-selam, o i dërguari i All-llahut! E Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem i tha: “Mos thuaj ‘Alejkes-selam’, ngase ‘Alejkes-selam’ është përshëndetje e të vdekurve.”[48]

     

    1. Nëse një njeri përshëndet, obligimi i grupit hiqet

    Nëse një grup kalon pranë një njeriu, mjafton që vetëm njëri prej tyre të përshëndesë me selam. I dërguari i All-llahut ka thënë “Kur grupi kalon pranë dikujt, obligimi hiqet nëse vetëm njëri prej tyre përshëndet me selam. Po ashtu kur dikush e përshëndet grupin me selam, obligimi hiqet nëse vetëm njëri prej tyre e kthen selamin.”[49]

     

    1. Kur të hysh në shtëpi, përshëndeti familjarët

     Myslimani kur hyn në shtëpi, duhet t’i përshëndesë njerëzit e shtëpisë. E nëse nuk ka kush në shtëpi, e përshëndetë veten me selam. All-llahu i Madhërishëm thotë: “Kur të hyni në ndonjë shtëpi përshëndetni (ata që janë në to) me një përshëndetje të caktuar nga All-llahu (me selamun alejkum) që është e bekuar dhe e këndshme.”[50]

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem Enes ibën Malikut radijAll-llahu anhu i ka thënë: “O bir, kur të hysh në shtëpi, përshëndet me selam, kështu që përshëndetja yte me selam është bereqet për ty dhe familjen tënde.”[51]

     

    1. Përshëndetjen me selam i pari e fillon i vogli, pakica dhe ai që është hipur në mjet udhëtimi

     Nëse një njeri takohet me më shumë njerëz, atëherë ai duhet filluar i pari me përshëndetjen e tyre. Po ashtu një grup më i vogël kur takohet me një grup më të madh, grupi më i vogël duhet përshëndetur më të madhin. Kur një i vogël takohet me një më të moshuar se vetja, atëherë më i vogli e fillon përshëndetjen e pari. Nëse një njeri që është hipur në një mjet udhëtimi takohet me dikë që ecë në këmbë, atëherë ai që është hipur fillon i pari me përshëndetje. Ai që është duke ecur duhet dhënë selamin i pari atij që është duke qëndruar në këmbë, ndërsa ai që është duke qëndruar në këmbë, duhet përshëndetur i pari atë që është ulur. Po ashtu ai që ishtë hipur në veturë apo biçikletë duhet filluar i pari me selam ndaj atij që është duke ecur apo ulur. Të gjitha këto që i përmendëm, janë urdhra të Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem, i cili ka thënë: “Ai që është hipur duhet ta përshëndesë atë që ecë, e ai që ecë e përshëndet atë që është ulur dhe grupi i vogël e përshëndet grupin e madh. Ai që e kthen selamin (prej grupit), do të shpërbëlehet, e ai që nuk e kthen, nuk shpërblehet.”[52] Po ashtu ka thënë: “I vogli le të përshëndesë të madhin, ai që ecë le të përshëndesë atë që është ulur dhe grupi i vogël le të përshëndesë grupin e madh.”[53] Ndërsa në një transmetim tjetër qëndron: “Ai që është hipur le të përshëndesë atë që është duke ecur, ai që është duke ecur le të përshëndesë atë që është duke qëndruar në këmbë dhe grupi i vogël le të përshëndesë grupin e madh.”[54] Po ashtu, nëse një njeri i moshuar kalon pranë një grupi fëmijësh, duhet që ai të fillojë fillA TË HYJojë i pari me përshëndetje. Nëse ai që është hipur në mjet udhëtimi është i moshuar ndërsa ai që është duke ecur, i vogël, atëherë ai që është hipur fillon i pari me përshëndetje. Po ashtu nëse ai që është duke ecur është më i moshuar sesa ai që është ulur, atëherë ai që është duke ecur duhet filluar i pari me përshëndetje ndaj atij që është ulur.

     

    1. Përshëndetja me selam me zë të ulët nëse hyn te dikush që është në gjumë

     Kjo duhet bërë për të mos i shqetësuar ata që janë në gjumë dhe në të njëjtën kohë nuk i lë pa përshëndetur ata që janë zgjuar. Kështu vepronte Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem.

    Në një transmetim qëndron se “Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem kur hynte diku natën, përshëndeste me selam në atë mënyrë saqë nuk e zgjonte atë që ishte në gjumë, e ai që ishte zgjuar e dëgjonte përshëndetjen.”[55]

     

    1. Mospërshëndetja me selam atë që është duke kryer nevojë fiziologjike

     Përshëndetjen e atij që është duke kryer nevojë fiziologjike duhet braktisur, si dhe këtij të fundit nuk i lejohet ta kthejë përshëndetjen në rast se përshëndetet nga dikush, ngase në një rast një njeri e përshëndeti me selam Pejgamberin sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem gjatë nevojës fiziologjike, ndërsa Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem nuk ia ktheu përshëndetjen, e pastaj i tha: “Unë nuk parapëlqej të përmend All-llahun e Madhërishëm përveç duke qenë në gjendje të pastër (me avdes).”[56]

     

    1. Përsëritja e selamit nëse ty dhe dikë tjetër ju ndanë ndonjë gjësend

     Nëse je duke ecur bashkë me vëllanë tënd dhe ju ndanë ndonjë automjet, pemë apo mur, atëherë duhet përshëndetur atë përsëri. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Nëse dy vëllezër myslimanë janë duke ecur bashkë dhe i ndanë ndonjë pemë, gur apo mur, le ta përshëndesë përsëri me selam.”[57]

     

    1. Preferohet përcjellja e selamit nga një person te tjetri

     Kjo gjë bëhet shkak për zbutjen e zemrave të myslimanëve. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem njëherë i tha Aishesë radijAll-llahu anha: “Ke përshëndetje nga Xhibrili.”[58], ndërsa ajo tha: Ue alejhis-selam ue rahmetullah.

    Në një rast tjetër, një njeri erdhi te Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem dhe i tha: Prano përshëndetjet nga babai im, ndërsa Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ia ktheu: “Përshëndetjet qofshin për ty dhe babain tënd.”[59]

     

    1. Përshëndetja me selam gjatë hyrjes dhe daljes nga ndeja

     

    Nëse hyn në ndonjë ndejë duhet të përshëndesësh me selam. Po ashtu nëse del nga ndeja, duhet të përshëndesësh me selam. E nëse kthehesh përsëri në të njëjtën ndejë, atëherë përsëri përshëndet me selam, ngase kjo gjë e shton dashurinë mes myslimanëve.

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Nëse dikush prej juve hyn në ndonjë ndejë, le t’i përshëndesë të pranishmit me selam dhe pastaj nëse dëshiron të ulet aty le të ulet. E nëse ngrihet dhe dëshiron të dalë prej ndejës, le t’i përshëndesë prapë me selam. Selami i parë nuk është më i vlefshëm se i fundit.”[60]

     

    1. Mos u hidhëro nëse askush nuk ta kthen selamin

     Nëse askush nuk ta kthen selamin, mos u hidhëro, ngase selamin ta kthejnë melaiket. I dërguari i All-llahut ka thënë: “Es-Selam, është emër prej emrave të All-llahut, të cilin All-llahu e vendosi në tokë, andaj përhapeni selamin mes jush. Kur një njeri i përshëndet të pranishmit dhe ata ia kthejnë selamin, ai ka një shkallë më të lartë se ata në shpërblim ngase ua përkujtoi selamin. E nëse askush nuk ia kthen selamin, atëherë selamin ia kthejnë ata që janë më të mirë dhe më të pastër se ata (d.m.th. melaiket).”[61]

    [1] Kaptina El-Hashr, ajeti 23.

    [2] Kaptina El-En’am, ajeti 127.

    [3] Shënon Buhariu në Edebul-Mufred, nga Enesi radijAll-llahu anhu. Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (1635) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [4] Shënon Buhariu në Sahihun  e tij dhe në Edebul-Mufred (1007). Po ashtu e shënojnë Muslimi, Ahmedi, Tirmidhiu e të tjerë.

    [5] Kaptina Junus, ajeti 10.

    [6] Kaptina Err-Rra’d, ajetet 23-24.

    [7] Kaptina Ez-Zumer, ajeti 73.

    [8] Kaptina Edh-Dharijat, ajetet 24-25.

    [9] Kaptina El-Kadr, ajeti 5.

    [10] Kaptina Es-Saffat, ajeti 79.

    [11] Kaptina Es-Saffat, ajeti 109.

    [12] Kaptina Es-Saffat, ajeti 120.

    [13] Kaptina Es-Saffat, ajeti 130.

    [14] Kaptina Merjem, ajeti 15.

    [15] Kaptina El-Bekare, ajeti 208.

    [16] Sahih: shënojnë Tirmidhiu (2485) dhe Ibën Maxhe (1334). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (569) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [17] Sahih: shënon Muslimi (54).

    [18] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (12) dhe Muslimi (39).

    [19] Shënojnë Ahmedi (5/343), Ibën Hibbani (509) dhe Taberaniu (3/301). Shejh Albani në librin e tij el-Mishkah (1232) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [20] Hasen: shënojnë Tirmidhiu (2689), dhe Ahmedi (19446). Shejh Albani në librin e tij el-Mishkah (4644) e ka klasifikuar si hadith hasen.

    [21] Shkëputur nga libri Reudatul-Ukala’. Autor: Ibën Hibbani.

    [22] Sahih: shënon Ibën Maxhe (856). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (5489) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [23] Shënon Maliku në El-Muvetta’ (2/359).

    [24] Sahih: shënojnë Tirmidhiu (2485) dhe Ibën Maxhe (1334). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (569) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [25] Sahih: shënon Muslimi (54).

    [26] Sahih: shënon Tirmidhiu (3368). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (5209) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [27] Sahih: shënojnë Ebu Davudi (5197) dhe Tirmidhiu (2694). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (2011) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [28] Sahih: shënon Muslimi (2162).

    [29] Sahih: shënojnë Ebu Davudi (5029) dhe Tirmidhiu (2721). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (790) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [30] Sahih: shënon Tirmidhiu (2694). Shejh Albani në librin e tij el-Mishkah (4646) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [31] Hasen: shënojnë Tirmidhiu (2689), dhe Ahmedi (19446). Shejh Albani në librin e tij el-Mishkah (4644) e ka klasifikuar si hadith hasen.

    [32] Sahih: shënon Ibn Adiu në librin e tij El-Kamil (2/303). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (816) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [33] Sahih: shënojnë Ebu Davudi (5212), Tirmidhiu (2727) dhe Ibën Maxhe (3703). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (525) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [34] Sahih: shënon Taberaniu në Mu’xhemul-Evset (1/84). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (526) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [35] Hasen: shënojnë Tirmidhiu (2728), Ibën Maxhe (3702) dhe Ahmedi (3/198). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (160) e ka klasifikuar si hadith hasen.

    [36] Sahih: shënon Buhariu (6244).

    [37] Sahih: shënon Tirmidhiu (1956). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (2908) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [38] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (12) dhe Muslimi (39).

    [39] Sahih: shënon Muslimi (2167).

    [40] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (12) dhe Muslimi (39).

    [41] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (6928) dhe Muslimi (2164).

    [42] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (6254) dhe Muslimi (1798).

    [43] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (1240) dhe Muslimi (2162).

    [44] Sahih: shënon Ebu Davudi (5210). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (8023) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [45] Kaptina En-Nisa’, ajeti 86.

    [46] Sahih: shënon Tirmidhiu (2695). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (2194) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [47] Sahih: shënon Ebu Ja’la (3/397). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (2946) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [48] Sahih: shënojnë Ebu Davudi (5209) dhe Tirmidhiu (2721). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (7402) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [49] Sahih: shënon Ebu Davudi (5210). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (8023) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [50] Kaptina En-Nur, ajeti 61.

    [51] Sahih: shënon Tirmidhiu (2698). Shejh Albani në librin e tij et-Tergibu vet-Terhib (1608) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [52] Sahih: Shënon Ahmedi (3/444). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (2199) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [53] Sahih: shënon Buhariu (6231).

    [54] Sahih: shënon Tirmidhiu (2705). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (1150) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [55] Sahih: shënon Muslimi (2055).

    [56] Sahih: shënon Ebu Davudi (17). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (834) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [57] Sahih: shënon Bejhekiu në Shuabul-Iman (6/451). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (3962) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [58] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (6253) dhe Muslimi (2447).

    [59] Shënon Ahmedi (5/366).

    [60] Sahih: shënojnë Ebu Davudi (5208), Tirmidhiu (2706) dhe Ahmedi (2/439). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (183) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [61] Sahih: shënon Buhariu në Edebul-Mufred (989). Shejh Albani në librin Tehrixh el-Edebil Mufred (764) e ka klasifikuar si hadith sahih.

     

    www.thirrjaislame.com

  • EDUKATA NË RRUGË

    EDUKATA NË RRUGË

    Nuk ka mundësi që njeriu t’i shmanget ecjes në rrugë. Prandaj çdo mysliman duhet mësuar rregullat e sjelljes në rrugë ngase islami i ka kushtuar rëndësi të posaçme rrugës saqë largimin e pengesës nga rruga e ka llogaritur pjesë prej pjesëve të imanit.

    I dërguari i All-llahut ka thënë: “Imani është shtatëdhjetë e ca – ose gjashtëdhjetë e ca – pjesë. Më e larta është fjala La Ilahe il-lAll-llah, ndërsa me e ulëta është largimi i një pengese nga rruga. Edhe turpi është pjesë e Imanit.”[1]

    Në vazhdim, do t’i përmendim disa prej rregullave që kanë të bëjnë me sjelljen në rrugë.

     

    1. Të mos dalim në rrugë përveç me nevojë

     Dalja e shumtë në rrugë e ekspozon myslimanin në shumë fitne, prandaj myslimani del vetëm kur ka nevojë, si shkuarja në shkollë, universitet, punë, për vizita të të afërmve, vizitë të ndonjë të sëmuri, bërja e ndonjë bamirësie, blerja e gjërave të nevojshme për në shtëpi, e gjëra të tjera që lidhen me fenë dhe këtë jetë.

    I dërguari i All-llahut, njeriut që e pyeti se si ta gjejë shpëtimin, i tha: “Ruaje gjuhën, le të të mjaftojë shtëpia jote (mos u merr me të tjerët) dhe qaj për mëkatet e tua.”[2]

     

    1. Ulja e shikimit

     Myslimani duhet ulur shikimin e tij nga harami. All-llahu i Madhërishëm thotë: “Thuaju besimtarëve të ndalin shikimet (prej haramit), t’i ruajnë pjesët e turpshme të trupit të tyre se kjo është më e pastër për ta. All-llahu është i njohur hollësisht për atë që bëjnë ata.”[3]

    Nga Ebu Seid el-Hudriu radijAll-llahu anhu na përcillet se i dërguari i All-llahut ka thënë: “Kini kujdes dhe mos u ulni nëpër rrugë.” Thanë: “O i Dërguari i All-llahut e kemi patjetër të ulemi në rrugë për të biseduar.” Tha: “Nëse e keni patjeter të uleni në rrugë, atëherë jepjani rrugës hakun e vet.” Thanë: “E cili është haku i rrugës, o i dërguari i All-llahut?” Tha: “Ulja e shikimit, mos-shqetësimi i të tjerëve, kthimi i selamit (përshëndetjes), urdhërimi në të mirë dhe ndalimi nga e keqja.”[4]

     

    1. Largimi i gjërave që u pengojnë njerëzve

     Prej rregullave dhe sjelljeve në rrugë është edhe largimi i gjërave që u pengojnë njerëzve.

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Mysliman i vërtetë është ai nga gjuha dhe dora e të cilit myslimanët janë të qetë.”[5]

    Madje prej gjërave të bukura të kësaj feje është se nëse njeriu përmbahet nga sherri dhe pengimi i tij ndaj njerëzve, kjo llogaritet sikur të ketë dhënë sadeka. Këtë e shohim në hadithin që na e përcjellë Ebu Dherri radijAll-llahu anhu i cili thotë: “E pyeta Pejgamberin sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem: Cila është vepra më e vlefshme? Ai tha: Të besosh në All-llahun dhe të luftosh në rrugën e Tij. E pyeta përsëri: Cili është çlirimi më i mirë për skllevërit? Ai tha: Çlirimi i skllavit më të shtrenjtë dhe më të dashur për pronarin e tij. I thashë: Po në qoftë se nuk mundem ta bëj këtë? Ai më tha: Ndihmoje të dobëtin ose bëji mirë një njeriu që nuk mundet të punojë vetë. I thashë: Po në qoftë se nuk mundem (as për këtë)? Ai më tha: Lëri njerëzit të qetë dhe mos u bëj atyre keq, sepse kjo të llogaritet si sadeka për të mirën e vetes tënde.”[6]

     

    1. Kthimi i selamit (përshëndetjes)

     Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Myslimani ndaj myslimanit ka pesë obligime: Kthimi i selamit (përshëndetjes), të thënit ‘jerhamukellah’ atij që teshtinë (dhe thotë ‘el-hamdu lil-lah), përgjigjia ndaj ftesës së tij, vizitimi i të sëmurit dhe pasimi i xhenazes (deri në varr).”[7]

    Pra, myslimani kur të përshëndetet nga një mysliman tjetër, duhet t’ia kthejë përshëndetjen akoma më të mirë apo të njëjtë

    1. Urdhërimi në të mirë dhe ndalimi nga e keqja

     Prej rregullave të rrugës është edhe ajo se kur myslimani sheh ndonjë mysliman tjetër duke bërë vepër të keqe, duhet ndaluar atë nga ajo me butësinë dhe mëshirën më të madhe.

    Po ashtu nëse e sheh vëllanë e vet se është i shkujdesur nga adhurimi ndaj All-llahut, duhet urdhëruar në të mirë.

    All-llahu i Madhërishëm thotë: “Ju jeni populli më i dobishëm, i ardhur për të mirën e njerëzve, të urdhëroni për mirë, të ndaloni nga veprat e këqija dhe të besoni në All-llahun. E sikur ithtarët e librit të besonin drejt, do të ishte shumë më e mirë për ta. Disa prej tyre janë besimtarë, po shumica e tyre janë larg rrugës së Zotit.”[8] Po ashtu thotë: “Nga ju le të jetë grup që thërret në atë që është e dobishme, urdhëron për punë të mbara dhe ndalon nga e keqja. Të tillët janë ata të shpëtuarit.”[9]

    Ndërsa Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kush prej jush sheh ndonjë të keqe, le ta ndryshojë me dorë. Nëse nuk mundet me dorë, le ta ndryshojë me gjuhë, e nëse nuk mundet as me gjuhë, atëherë le ta urrejë me zemër, por ky është imani më i dobët.”[10]

    Nga Hudhejfeja radijAll-llahu anhu na përcillet se Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Ose do të urdhëroni për të mirë dhe do të ndaloni nga e keqja, ose All-llahu do t’ju dërgojë ndonjë dënim prej Tij, e pastaj do të luteni, por lutja nuk ju pranohet.”[11]

    I dërguari i All-llahut po ashtu ka thënë: “Vepra më e dashur tek All-llahu është imani në All-llahun, më pas vizita e të afërmve e më pas urdhërimi në të mirë dhe ndalimi nga e keqja. Ndërsa vepra më e urryer tek All-llahu është shirku ndaj All-llahut, e më pas shkëputja e lidhjeve me të afërmit.”[12]

     

    1. Ecja me modesti

     All-llahu i Madhërishëm thotë: “Mos ec nëpër tokë kryelartë, se All-llahu nuk e do asnjë mendjemadh e që shumë lavdërohet.”[13]

     

    1. Udhëzimi në rrugë

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Vërtet dyert e mirësisë janë të shumta: tesbihu, tahmidi, tekbiri, tehlili, urdhërimi në të mirë, ndalimi nga e keqja, largimi i pengesës në rrugë, mësimi i të shurdhëtit, udhëzimi i të verbrit, plotësimi i nevojës së nevojtarit, të ngushëlluarit e të pikëlluarit dhe mbështetja e fortë e të shtypurit. Të gjitha këto janë sadaka prej teje për ty.”[14]

    Kur dikush sheh dikë që e ka humbur rrugën apo nuk e gjen dot destinacionin e dëshiruar, atëherë duhet udhëzuar dhe orientuar atë, ngase kjo është prej mirësisë, është virtyt i myslimanit dhe është hak i rrugës, siç ka thënë Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem: “E nëse insistoni të uleni në rrugë, atëherë udhëzoni (të humburin), kthejeni selamin dhe ndihmojeni të dëmtuarin.”[15]

    Ka njerëz që e çorientojnë dikë që ka humbur drejtimin duke e gënjyer me qëllim që të tallen me të, ndërsa të çorientosh të humburin në rrugë është haram, e sidomos kur njeriu që pyet për rrugën është i verbër. Ajo që duhet bërë është kapja e tij për dore dhe shpierja deri në vendin që dëshiron të arrijë.[16]

     

    1. Largimi i pengesës nga rruga

     Kjo është pjesë prej pjesëve të imanit, siç ka thënë Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem: “Imani është shtatëdhjetë e ca – ose gjashtëdhjetë e ca – pjesë. Më e larta është fjala La Ilahe il-lAll-llah, ndërsa me e ulëta është largimi i një pengese nga rruga…”[17] Largimi i pengesës nga rruga është sadeka, siç ka thënë Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem: “Në çdo ditë që lind dielli njerëzit e kanë obligim të japin lëmoshë (sadeka) për çdo nyje të trupit të tyre… dhe të largosh një pengesë nga rruga është sadeka.”[18] Me një rast, dikush i tha Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem: “Më mëso një gjë prej të cilës do të kem dobi. Ai tha: “Largoje pengesën nga rruga ku kalojnë njerëzit.”[19] Në një hadith sqarohet shpërblimi i atij që heq pengesën nga rruga që të mos shqetësohen myslimanët. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem thotë: “Një njeri duke ecur, kaloi pranë një dege peme në rrugë dhe tha: Vallahi do ta largoj këtë që të mos u pengojë myslimanëve. Për shkak të kësaj e fitoi xhennetin.”[20] Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem po ashtu ka thënë: “Kam parë një njeri që kënaqej në xhennet, për shkak se e largoi nga rruga një degë peme që i pengonte njerëzit.”[21]

    Myslimanit nuk i lejohet të hedhë në rrugë gjëra që u pengojnë njerëzve, si lëvore bananesh, xham i thyer, ndyrësira, mbeturina, ferra, etj.[22]

     

    1. Përkujdesja për pastërtinë e rrugës

     Kjo bëhet duke mos hedhur mbeturina dhe ndyrësira në rrugën ku kalojnë dhe në vendet ku rrinë njerëzit, si dhe nuk duhet kryer nevojën fiziologjike nëpër rrugë dhe në vende publike.

    Gjithashtu duhet hequr ushqimet e mbetura dhe thërmijat e bukës nga rruga ku kalojnë njerëzit, si dhe duhet hequr letrat ku ka të shkruara emra të vlefshëm apo ajete kur’anore. Nuk prish punë nëse ato digjen për t’i shmangur nga keqpërdorimi.

    1. Moskryerja e nevojës fiziologjike në rrugën e njerëzve

     Kryerja e nevojës fiziologjike në rrugën e njerëzve shkakton mallkimin e njeriut që e bën këtë gjë. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Ruajuni nga dy gjëra të mallkuara (që nëse njeriu i bën ato është i mallkuar)”. Të pranishmit i thanë: “Cilat janë ato dy gjëra, o i dërguari i All-llahut?” Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem tha: “Ai i cili kryen nevojën në ndonjë rrugë të njerëzve apo në ndonjë hije të tyre (nën të cilën pushojnë njerëzit).”[23]

    Ky hadith argumenton ndalimin e kryerjes së nevojës fiziologjike në rrugën ku kalojnë njerëzit apo në hijen ku pushojnë, për shkak të shqetësimit të njerëzve, aromës së keqe dhe pamjes neveritëse.

    Nga Muadh ibën Xhebeli radijAll-llahu anhu na përcillet se ka thënë: “Kini drojë nga tri gjërat që mallkojnë: jashtëqitja në burime, në rrugë dhe në hije.”[24]

     

    1. Shmangia e të ushqyerit në rrugë

     Të ngrënit nëpër rrugë bie në kundërshtim me edukatën dhe burrërinë. Myslimani nuk duhet ngrënë askund tjetër veçse në shtëpi apo objekte të mbyllura, si restorantet etj.

     

    1. Heqja e ushqimit nga skajet e rrugës

     Ushqimet e mbetura dhe thërmijat e bukës, si dhe letrat ku ka të shkruara emra të vlefshëm apo ajete kur’anore duhet hequr nga rruga ku kalojnë njerëzit. Po ashtu nuk prish punë nëse ato digjen për t’i shmangur nga keqpërdorimi apo për ta madhëruar emrin dhe fjalët e All-llahut të Madhërishëm.

     

    1. Mosngritja e zërit në rrugë

     Ngritja e zërit në shitblerje, në trafik, apo vendosja e altoparlantëve nëpër ahengje etj, janë gjëra nga të cilat natyra e shëndoshë e njeriut nuk i pranon dhe prandaj duhet shmangur prej tyre.

     

    1. Të mos mbajë në dorë diçka që i shqetëson njerëzit

     Nuk lejohet që myslimani të qarkullojë në mesin e njerëzve duke mbajtur në dorë ndonjë armë të çfarëdolloji qoftë në mënyrë të frikshme, si p.sh të mbajë shpatën jashtë këllëfit, të mbajë bajonetën duke shfaqur majën e saj në mesin e njerëzve, të mbajë pistoletë, mitraloz, pushkë automatike etj, gjëra të cila fusin frikë e tmerr te njerëzit dhe që mund të shkaktojnë shkrepjen e ndonjë plumbi pa dashje. Derisa dëmi është potencial, atëherë ndalimi i tyre dhe i shkaqeve që çojnë deri te dëmi është obligim. Prandaj Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka urdhëruar që nëse dikush kalon nëpër xhami, treg apo vende ku ka turmë njerëzish, ta kapë me dorë majën e armës në mënyrë që të parandalojë lëndimin e tyre. Nga Ebu Musa radijAll-llahu anhu na përcillet se Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Nëse dikush kalon nëpër xhaminë apo tregun tonë dhe në dorë mban shigjetë, le ta kapë majën e saj me dorë, le ta kapë majën e saj me dorë, le ta kapë majën e saj me dorë.”[25]

     

    1. Respektimi i rregullave të ecjes

     Kjo nënkupton që të ecësh me modesti, nëse je duke ecur, përshëndesësh atë që është ulur, nuk duhet kthyer kokën herë andej e herë këndej dhe nuk duhet ecur me ecje të shëmtuar, si dhe gruaja të mos ecë në mes të rrugës por në skaj.

    Nga Ebu Seid El-Ensariu radijAll-llahu anhu na përcillet se derisa po dilnin nga xhamia, burrat u përzien në rrugë me gratë, ndërsa Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem u tha grave: “Rrini mbrapa, sepse juve nuk ju takon mesi i rrugës. Juve ju takojnë skajet e rrugës.”, saqë gratë filluan të shkojnë rreth murit aq sa teshat e tyre u ngjiteshin në mur.[26] Ecja e grave në skaje të rrugës është më e ndershme dhe më afër turpit, ndërsa ecja e tyre në mes të rrugës barabar me burrat duke u futur mes tyre shkakton fitne te to dhe të tjerët.

     

    1. Ndihma ndaj njerëzve duke i ndihmuar të ngjiten nëpër kafshët e tyre apo duke ua mbajtur gjërat

     Prej rregullave të preferuara në rrugë është që kur të shohësh dikë që dëshiron të ngjitet mbi kafshën e tij, t’i ndihmosh të ngjitet dhe t’i ndihmosh në bartjen e gjërave të tij. Këtë gjë mund ta bëjmë edhe në kohën e sodit, duke pasur parasysh që disa njerëz të moshuar e kanë të vështirë hipjen në veturë apo ndonjë mjet tjetër modern të udhëtimit.

    Të gjitha këto gjëra janë sadeka për të cilat myslimani shpërbëlehet.

    Nga Ebu Hurejra radijAll-llahu anhu na përcillet se Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Për çdo nyje (në trupin) e njeriut ka sadeka për çdo ditë që lind dielli. T’i ndihmosh (dikujt që të ngjitet) në kafshën e tij ose ta ngarkojë barrën mbi të është sadeka…“[27]

     

    1. Të sillesh ndaj njerëzve me maturi e jo me arrogancë

     Kur njerëzit sillen keq me ty, ti sillu me maturi ndaj tyre e jo me arrogancë, fali ata dhe duro sa të kesh mundësi.

     

    1. Mos-shkelja e rregullave të trafikut

     Njeriu nuk duhet me veturë të ecë në drejtim të kundërt në rrugë, nuk duhet t’i shpërfillë shenjat e komunikacionit, nuk duhet të ecë në një rrugë të ndaluar për ecje, nuk duhet përdorur sirenën pa nevojë, dhe gjëra të ngjashme të cilat i shqetësojnë njerëzit. Këto gjëra mund të shkaktojnë dëme të rënda ndaj vetes dhe të tjerëve dhe nuk janë në përputhje me atë që islami e thotë.[28]

     

    1. Ndihma ndaj të dëmtuarit

     Ndihma ndaj të dëmtuarit është obligim për myslimanin në përgjithësi dhe hak që myslimani ia ka vëllait të tij mysliman.

    Po ashtu ndihma ndaj të dëmtuarit është edhe prej rregullave dhe sjelljeve në rrugë. Prandaj, nëse dikush sheh në rrugë dikë që dëmtohet, i bëhet padrejtësi, i ekspozohet ndonjë rreziku apo i merret e drejta, atëherë duhet ndërhyrë për ta ndihmuar dhe për t’i qëndruar pranë. Si shembull po përmendim nëse njeriu sheh disa persona duke i rrëmbyer dikujt pasurinë, duke e kidnapuar, duka ia kidnapuar bashkëshorten, etj. Sikur çdokush të shikonte veten dhe të qëndronte indiferent ndaj të tjerëve, atëherë do të përhapej çregullimi dhe kaosi, të cilit asnjë nga njerëzit në shoqëri nuk do t’i shpëtonin.[29]

     

    1. Shfrytëzimi i kohës së lirë

     Kjo nënkupton angazhimin me përmendjen e All-llahut, madhërimin dhe falënderimin ndaj Tij, dërgimin e salavateve dhe selameve ndaj të dërguarit të All-llahut, apo përsëritjen e ajeteve dhe sureve që ke mësuar përmendësh nga kur’ani famëmadh, etj.

    E lusim All-llahun e Madhërishëm të na udhëzojë në rrugën e drejtë dhe të shpëtimit, të na i largojë të këqijat e zullumqarëve dhe të na udhëzojë drejt asaj që Ai e do dhe është I Kënaqur.

    Po ashtu e lusim All-llahun e Madhërishëm të na i zbukurojë punët tona duke shkuar pas rrugës së Tij dhe të na i falë mëkatet dhe gabimet.[30]

     

     

    [1] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (9) dhe Muslimi (33).

    [2] Sahih: shënon Tirmidhiu (2406). Shejh Albani në librin e tij Sahih Sunen et-Tirmidhi e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [3] Kaptina En-Nur, ajeti 30.

    [4] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (2465) dhe Muslimi (1211).

    [5] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (10) dhe Muslimi (40).

    [6] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (2518) dhe Muslimi (84).

    [7] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (1240) dhe Muslimi (2162).

    [8] Kaptina Alu Imran, ajeti 110.

    [9] Kaptina Alu Imran, ajeti 104.

    [10] Sahih: shënon Muslimi (49).

    [11] Hasen: shënon Tirmidhiu (2169). Shejh Albani në librin e tij El-Mishkah (5140) e ka klasifikuar si hadith hasen.

    [12] Sahih li-gajrihi: shënon Ibën Hibbani (8/171). Shejh Albani në librin e tij Sahihut-Tergibi vet-Terhib (2970) e ka klasifikuar si hadith sahih li-gajrihi.

    [13] Kaptina Lukman, ajeti 18.

    [14] Sahih: shënon Ibën Hibbani (8/171). Shejh Albani në librin e tij Sahihut-Tergibi vet-Terhib (2970) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [15] Sahih: shënojnë Tirmidhiu (2716) dhe Ahmedi (18015). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (1561) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [16] Shkëputur nga libri Meusuatul-Adabil-Islamijje, fq. 3/568. Autor: Abdul-Aziz Neda.

    [17] Sahih: shënon Muslimi (35).

    [18] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (2989) dhe Muslimi (1009).

    [19] Sahih: shënon Muslimi (2618).

    [20] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (654) dhe Muslimi (1914).

    [21] Sahih: shënon Muslimi (1914).

    [22] Shkëputur nga libri Meusuatul-Adabil-Islamijje, fq. 1/565-566.

    [23] Sahih: shënon Muslimi (269).

    [24] Hasen: shënon Ebu Davudi (26) dhe Ibën Maxhe (328). Shejh Albani në librin e tij Irvaul-Galil (62) e ka klasifikuar si hadith hasen.

    [25] Sahih: shënon Muslimi (2615).

    [26] Hasen: shënojnë Ebu Davudi (5272), Taberaniu (19/261) dhe Bejhekiu në Shuabul-Iman (6/173). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (856) e ka klasifikuar si hadith hasen.

    [27] Sahih: shënon Buhariu (2891).

    [28] Shkëputur nga libri Meusuatul-Adabil-Islamijje (1/570).

    [29] Shkëputur nga libri Meusuatul-Adabil-Islamijje (1/568-569).

    [30] Shkëputur nga libri Minhaxhus-Salihin, fq. 410. Autor: Pr. Muhammed Abdul-Ati Buhajri.

    www.thirrjaislame.com

  • EDUKATA E PËRDORIMIT TË MJETEVE PËR UDHËTIM

    EDUKATA E PËRDORIMIT TË MJETEVE PËR UDHËTIM

    Vëllezër të dashur,

    Nuk ka dyshim se të gjithë ne kemi nevojë për mjete udhëtimi me anë të të cilave do të transferoheshim nga një vend në tjetrin. Dikush ka nevojë të shkojë në shkollë apo fakultet, dikush në punë, dikush tjetër në vizitë, e kështu me radhë.

    Prandaj e kemi për detyrë t’i mësojmë rregullat që duhet pasur parasysh gjatë përdorimit të atyre mjeteve të udhëtimit, qofshin kafshë apo automjete moderne.

    Në vazhdim po përmedim ato rregulla.

     

    1. Nijeti i sinqertë për hirin e All-llahut të Madhërishëm

     Kjo do të thotë që kur të vendosësh të përdorësh ndonjë kafshë apo automjet për udhëtim, këtë ta bësh për hirin e All-llahut të Madhërishëm, si p.sh. të bësh nijet që të shkosh për kërkim diturie, vizitë të afërmve apo vëllezërve që i do për hirin e All-llahut, e kështu me radhë. Po ashtu duhet të kesh nijetin që gjatë udhëtimit të mos e shqetësosh a mundosh atë kafshë të cilës i ke hipur, të manovrosh mirë me atë mjet modern udhëtimi duke mos e dëmtuar dhe duke pasur nijetin ta ruash atë që edhe dikush tjetër ta përdorë në të ardhmen.

     

    1. Zgjedhja e mjetit të përshtatshëm për udhëtim

    Njeriu kur merr ndonjë udhëtim, atëherë duhet zgjedhur mjetin e përshtatshëm për atë udhëtim… Ka mundësi që një udhëtim i caktuar të mos mund të bëhet përveç se me aeroplan, apo ndonjë tjetër udhëtim nuk bëhet dot veçse me anije apo veturë, ose një udhëtim i tretë nuk bëhet dot vetëmse me kuaj apo deve, e kështu me radhë. Që këtej, për të arritur në ndonjë vend të caktuar, duhet zgjedhur mjetin e përshtatshëm për të realizuar atë udhëtim.

     

     

    1. Ta falënderosh All-llahun që të ka mundësuar atë mjet udhëtimi

     Myslimani duhet falënderuar All-llahun e Madhërishëm për atë që i ka mundësuar të ketë në dispozicion atë mjet udhëtimi, qoftë aeroplan, veturë apo kafshë, si dhe të jetë mirënjohës për atë që All-llahu nëpërmjet këtyre mjeteve të udhëtimit i ka mundësuar të bartë gjërat e tij nga një vend në tjetrin, të kursejë kohën dhe të arrijë në vendin e dëshiruar sa më lehtë dhe sa më shpejtë. Po ashtu duhet kujtuar fjalët e All-llahut: “All-llahu është Ai që për ju i krijoi kafshët që disave t’u hipni e prej disave të ushqeheni. Ju prej tyre keni edhe dobi të tjera dhe që përmes tyre t’i plotësoni nevojat tuaja, duke hipur në to dhe me anë të anijeve barteni (udhëtoni). Dhe Ai është që ju mundësoi t’i shihni argumentet e Tij; e cilin, pra prej argumenteve të All-llahut e mohoni?”[1] “A nuk e shohin ata se nga ajo që Ne vetë e shpikëm, u krijuam atyre kafshët që ata i kanë. Dhe ua bëmë ato që t’u binden atyre, e disave prej tyre u hipin, ndërsa prej disave ushqehen. Ata kanë edhe dobi të tjera në to, e edhe pinë (qumësht) prej tyre. A nuk duhet të falënderojnë?”[2] “Edhe kafshët Ai i krijoi dhe në saje të këtyre ju mund të mbroheni (nga të ftohtit), keni edhe dobi të tjera dhe prej tyre hani. Në to (në kafshët) ju shihni hijeshi (idili) kur në mbrëmje ato i ktheni (nga kullosa) dhe kur në mëngjes i lëshoni (për në kullosë). Ato bartin barrën tuaj (të rëndë) në ndonjë vend (të largët) që ju do të arrinit atje me shumë vështirësi (me gjysmë shpirti). Vërtet, Zoti juaj është shumë Bamirës dhe shumë Mëshirues. Edhe kuajt (i krijoi), edhe mushkat edhe gomerët, për t’ju hipur atyre dhe si stoli, e Ai krijon (për hipje) çka ju (tash) nuk dini.”[3]

    Myslimani duhet të mendojë rreth asaj se si All-llahu ia ka nënshtruar atij kafshët dhe mjetet e tjera të udhëtimit me anë të të cilave lëviz bashkë me gjërat e tij nga një vend në tjetrin duke mos iu ekspozuar direkt nxehtësisë së verës dhe ftohtësisë së dimrit.

    Kur hip në aeroplan, muslimani duhet menduar rreth fuqisë së mahnitshme të All-llahut të Madhërishëm, I Cili i ka mësuar njeriut atë që nuk dinte dhe ia ka nënshtruar atij këto aeroplanë me madhësi dhe peshë enorme të cilët ngjiten në lartësi të mëdha mbi mjegulla, duke e bartur atë bashkë me gjërat e tij dhe duke e transferuar në vendet më të skajshme të botës vetëm për disa orë, udhëtime të cilat në të kaluarën kanë zgjatur me muaj të tërë. Veç kësaj, këto mjete udhëtimi për njeriun janë shpëtim nga vapa mbytëse dhe ftohtësia e acartë. Pastaj, All-llahu i Madhërishëm është Ai I Cili i mban këto mjete në hapësirën qiellore të mos bien, dhe sikur All-llahu i Madhërishëm të mos ishte, nuk do të kishin mundësinë të ngjiteshin në hapësirë dhe do të binin bashkë me udhëtarët dhe bagazhin.

    All-llahu i Madhërishëm thotë: “A nuk i shohin ata shpendët fluturues në ajrin e qiellit, të cilët nuk i mban kush, përveç All-llahut. Edhe në këto ka fakte për njerëzit që besojnë.”[4]

    E kur hip në anije, le të mendojë rreth madhështisë së krijimit të All-llahut dhe begative të mëdha të Tij se si ia nënshtroi njeriut këto mjete udhëtimi me madhësi dhe peshë enorme, në dërrasat e të cilave barten me mijëra udhëtarë dhe me miliona tonë mallra të ndryshme, e pastaj lundron mbi ujë duke e çarë atë. E si e mban uji atë anije, e nga ana tjetër nuk mund të mbajë as një gozhdë të vogël?! Ky është një argument madhështor nga argumentet e All-llahut të Madhërishëm. Sikur All-llahu i Madhërishëm të dojë, e përmbyt anijen me gjithçka që ka në të… All-llahu i Madhërishëm thotë: “Dhe nga argumentet (që dokumentojnë fuqinë) e Tij, janë anijet lundruese nëpër det si të ishin kodra. Nëse do Ai, e ndal erën dhe ato ngelin të palëvizshme mbi sipërfaqen e ujit. S’ka dyshim se këto fakte ekzistojnë për secilin durimtar e mirënjohës. Ose i përmbyt ata për shkak të asaj që vepruan, e për shumë të tjera Ai i falë.”[5]

    Dhe kështu, myslimani duhet menduar rreth krijimit të All-llahut, duhet pasur parasysh begatitë e mëdha të Tij dhe duhet falënderuar All-llahun për to. Pastaj duhet shikuar veten për sa i përket falënderimit të tij ndaj All-llahut për ato begati, kështu që zemra e tij i nështrohet All-llahut dhe e vëren mangësinë e tij në falënderim ndaj Tij.

     

    1. Të sigurohet për rregullsinë dhe sigurinë e mjetit të udhëtimit

     Nëse mendon të udhëtosh me deve apo kalë, atëherë duhet të sigurohesh për rregullsinë e tyre si dhe mundësinë e tyre për të të bartur ty dhe bagazhin që ke me vete, si dhe me vete të marrësh ushqim dhe pije të mjaftueshme për kafshën gjatë udhëtimit.

    E nëse mendon të udhëtosh me veturë, atëherë duhet të sigurohesh për rregullsinë e motorit, vajit, benzinës a naftës, gomave, si dhe me vete duhet të kesh pjesë rezervë në rast të nevojës së ndërrimit të ndonjë pjese të veturës apo të prishjes së ndonjë pjese.

     

    1. Ndjekja e udhëzimeve të sigurisë

     Kjo nënkupton lidhjen e rripit të sigurisë në veturë apo aeroplan, mostejkalimi i shpejtësisë së caktuar në rrugë, pasja e pajisjes për fikjen e zjarrit në veturë, mosshkelja e rregullave të trafikut, e kështu me radhë

     

    1. Duaja me rastin e hipjes në mjetin e udhëtimit

     Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem na e ka mësuar duanë me rastin e hipjes në mjetin e udhëtimit, e cila thuhet me rastin e hipjes në veturë, anije, aeroplan apo kafshë.

    Myslimani kur e ngritë këmbën për të hipur në mjetin e udhëtimit, thotë: ‘Bismil-lah’, e pastaj kur të marrë pozicionin dhe të ulet, thotë: “El hamdu lil-lah. Subhanel-ledhi sehhare lena hadha ve ma kunna lehu mukrinin, ve inna ila Rabbina le munkalibun. El hamdu lil-lah, el hamdu lil-lah, el hamdu lil-lah. All-llahu ekber, All-llahu ekber, All-llahu ekber. Rabbi inni dhalemtu nefsi fegfir li, fe innehu la jegfirudh-dhunube il-la Ente.”, që do të thotë: “Me emrin e All-llahut, falënderimi i takon All-llahut. I Lartëmadhëruar qoftë Ai që i nënshtroi këto për ne, sepse ne nuk do të kishim mundësi ta bënim këtë; ne me të vërtetë te Zoti ynë do të kthehemi. Falënderimi i qoftë All-llahut, falënderimi i qoftë All-llahut, falënderimi i qoftë All-llahut, All-llahu është më i Madhi, All-llahu është më i Madhi, All-llahu është më i Madhi. O Zoti im, unë i kam bërë dëm (zullum) vetes, prandaj më fal, sepse askush përveç Teje nuk mund t’i falë mëkatet.”[6]

     

    1. Duaja e udhëtimit

     Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem na ka treguar se ç’duhet thënë gjatë udhëtimit.

    Nga Abdullah ibën Omeri radijAll-llahu anhuma na përcillet se Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem kur pozicionohej në devenë e tij për ndonjë udhëtim, thoshte tri herë: “All-llahu ekber, All-llahu ekber, All-llahu ekber, e pastaj thoshte: Subhanel-ledhi sehhare lena hadha ve ma kunna lehu mukrinin, ve inna ila Rabbina le munkalibun. All-llahumme inna nes’eluke fi seferina hadha el birre vet-tekva ve minel ameli ma terda. All-llahumme hevvin alejna seferina hadha vetvi anna bu’deh. All-llahumme Entes-sahibu fis-seferi vel halifetu fil ehli. All-llahumme inni eudhu bike min veathais-seferi, ve keabetil mendhari ve suilmunkalebi fil mali vel ehli.”, që do të thotë: “All-llahu është më i Madhi, All-llahu është më i Madhi, All-llahu është më i Madhi. (I Lartëmadhëruar qoftë Ai që i nënshtroi këto për ne, sepse ne nuk do të kishim mundësi ta bënim këtë, ne me të vërtetë te Zoti ynë do të kthehemi). O All-llah, të lutemi që në udhëtimin tonë të na mundësosh të bëjmë mirësi dhe të jemi të devotshëm, të bëjmë vepra me të cilat Ti je i kënaqur. O All-llah, na e lehtëso neve udhëtimin tonë dhe na e shkurto rrugën. O All-llah, Ti je shoqërues në udhëtim dhe mbrojtës i familjes sonë. O All-llah, kërkoj që të më mbrosh nga vështirësitë e udhëtimit dhe pamjet prekëse, dhe nga shndërrimi i keq i pasurisë dhe familjes).[7]

     

    1. Të mos e ngarkosh kafshën përtej mundësive të saj

     Nga Sehl ibën Handhale radijAll-llahu anhu na përcillet se ka thënë: “I dërguari i All-llahut kaloi pranë një deveje të cilës i ishte ngjitur shpina me barkun (nga uria e madhe) dhe tha: Kini frikë All-llahun ndaj këtyre kafshëve që nuk flasin. Shaloni ato në mënyrë të mirë dhe hajini në mënyrë të mirë.”[8]

    Nëse hip në deve, mos e ngarko atë përtej mundësive të saj. Po ashtu kur hip në veturë, mos e ngarko atë me njerëz apo mallra tepër kapacitetit të saj që të mos vijë deri te ndonjë defekt e të mos arrish dot në vendin e dëshiruar.

    1. Mosqëndrimi mbi kafshë

    Sheriati islam e ka lejuar hipjen në kafshë dhe bartjen e mallrave të ndryshme me anë të tyre aq sa kafsha ka mundësi të bartë. Por e ka ndaluar që të qëndrojmë mbi to e të bisedojmë mes vete, duke i shndërruar ato në kolltuqe.

    Qëndrimi mbi to lejohet derisa jemi duke lëvizur, e kur të ndalemi për pushim, atëherë duhet zbritur nga to që të mos ua vështirësojmë ngase kjo është mbingarkesë për to.

    Nga Ebu Hurejra radijAll-llahu anhu na përcillet i se Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Mos i shndërroni shpinat e kafshëve tuaja në kolltuqe, ngase All-llahu i ka vënë ato në dispozicionin tuaj për t’ju bartur në vendе në të cilat ju do të arrinit atje me vështirësi të madhe. All-llahu ka krijuar tokën për juve, prandaj uluni në to për nevojat tuaja.”[9]

    Ndërsa nëse njeriu bisedon me shokun e tij gjatë lëvizjes, kjo nuk prish punë.

     

    1. Dhikri i ngjitjes dhe i lëshimit

     Kur njeriu hip në ndonjë mjet udhëtimi dhe drejtohet përpjetë, si p.sh. aeroplani fillon të ngjitet përpjetë, vetura ose kafsha kalon nëpër ndonjë përpjetëse, apo anija kalon mbi ndonjë dallgë, prej sunnetit është që udhëtari të thotë: ‘All-llahu Ekber’, ndërsa kur aeroplani lëshohet teposhtë, vetura apo kafsha kalon nëpër ndonjë teposhtë, prej sunnetit është që udhëtari të thotë: ‘SubhanAll-llah’.

    Nga Xhabiri radijAll-llahu anhu na përcillet se ka thënë: “Kur ngjiteshim përpjetë thonim ‘All-llahu Ekber’, ndërsa kur lëshoheshim teposhtë thonim ‘SubhanAll-llah’.”[10]

    Këtë dhikër nuk duhet anashkaluar, ngase kjo është argument për lidhjen e vazhdueshme me All-llahun e Madhërishëm.

     

    1. Pushimi i kafshëve gjatë udhëtimit

     Kjo vlen posaçërisht kur udhëtimi është i gjatë. Kafshës duhet dhënë haku i saj për pushim kur njeriu ka në dorë një gjë të tillë.

    Kështu, ai duhet pushuar kafshën sa herë që vëren se kafsha është lodhur, duhet dhënë asaj ujë dhe ushqim dhe duhet ta lërë nën hije, ngase kështu ajo forcohet për të vazhduar rrugën e saj dhe i ndihmon njeriut për të arritur në destinacionin e dëshiruar.

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kur të udhëtoni nëpër fusha të blerta, jipjuni deveve mundësinë të hanë nga fusha aq sa kanë nevojë…”[11] Prandaj, këtë sjellje duhet pasur parasysh, që mjeti i udhëtimit të jetë i fuqishëm për të përballuar vështirësitë e udhëtimit.

    Madje edhe vetura ka nevojë për pushim në çdo disa orë për t’i shtuar asaj derivate, për të shikuar se a ka ujë të mjaftueshëm dhe për ta ftohur motorin në ditët me vapë, e kështu me radhë. Përndryshe, nuk do të jetë në gjendje të vazhdojë rrugëtimin dhe ta transferojë njeriun në destinacionin e dëshiruar.[12]

     

     

    [1] Kaptina Gafir, ajetet 79-81.

    [2] Kaptina Jasin, ajetet 71-73.

    [3] Kaptina En-Nahl, ajetet 5-8.

    [4] Kaptina En-Nahl, ajeti 79.

    [5] Kaptina Esh-Shura, ajetet 32-34.

    [6] Sahih: shënon Tirmidhiu (3447). Shejh Albani në librin e tij Sahih Sunen et-Tirmidhi e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [7] Sahih: shënon Muslimi (1342).

    [8] Sahih: shënon Ebu Davudi (2548). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (23) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [9] Sahih: shënon Ebu Davudi (2567). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (22) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [10] Sahih: shënon Buhariu (2993).

    [11] Sahih: shënon Muslimi (1926).

    [12] Shkëputur nga libri Meusuatul-Adabil-Islamijje (1/412-413).

     

    www.thirrjaislame.com

  • EDUKATA GJATË ECJES

    EDUKATA GJATË ECJES

    Vëllezër të dashur,

    Nuk ka mundësi të imagjinojmë një njeri i cili e ka mundësinë e ecjes por nuk ecë. Kjo, ngase ai medoemos të dalë dhe të ecë për t’i kryer nevojat e tij, për të shkuar në mësim apo për t’i vizituar të afërmit etj. Prandaj duhet t’i mësojmë rregullat të cilat myslimani duhet t’i ketë parasysh gjatë ecjes.

    Në vazhdim po përmendim disa prej tyre:

     

    1. Nijeti i sinqertë për hirin e All-llahut të Madhërishëm

    Kjo do të thotë që myslimani, p.sh., kur ecë për në shkollë, atë ta bëjë me qëllim që t’i sjellë dobi fesë dhe vendit të tij… Ose kur ecë për t’i vizituar të afërmit, këtë ta bëjë me qëllim të adhurimit të All-llahut të Madhërishëm. Dhe kështu, kjo vlen në të gjitha rastet.

     

    1. Të ecurit me modesti

     All-llahu i Madhërishëm i ka lavdëruar robërit e All-llahut të cilët ecin në tokë me modesti dhe ka thënë: “E robërit e Zotit janë ata që ecin nëpër tokë të qetë, e kur atyre me fjalë u drejtohen injorantët, ata thonë: “Paqe!”[1]

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kush është modest për hirin e All-llahut, All-llahu do ta ngritë.”[2] Po ashtu ka thënë: “All-llahu më ka shpallur mua që të jeni modestë dhe askush të mos mburret para tjetrit, si dhe askush të mos armiqësohet ndaj tjetrit.”[3]

    All-llahu i Madhërishëm e ka ndaluar ecjen me medjemadhësi dhe na i tregon porositë e Lukman Hakimit drejtuar të birit të tij duke thënë: “Mos ec nëpër tokë kryelartë, se All-llahu nuk e do asnjë mendjemadh e që shumë lavdërohet. Të jesh i matur në ecjen tënde, ule zërin tënd, se zëri më i egër është zëri i gomarit.”[4]

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Derisa një njeri po ecte me një pallto në të cilën po i pëlqente vetja, me flokë të krehura, kur ja, All-llahu e shembi tokën së bashku me të, ndërsa ai gjëmon në të deri në ditën e kiametit.”[5]

    Po ashtu ka thënë: “Çdo njeri që bëhet mendjemadh me veten e tij dhe mburret në ecjen e tij, do ta takojë All-llahun e Madhërishëm të hidhëruar me të.”[6]

    Na përcillet se Mutarrif ibën Abdullah ibën Shehiri njëherë e pa Muhel-leb ibën Ebi Sufren duke ecur me një xhup duke e tërhequr zvarrë për toke me mendjemadhësi, dhe i tha: “O Ebu Abdullah, ç’është kjo ecje të cilën All-llahu dhe i dërguari i Tij e urrejnë?”

    Muhel-lebi tha: “A nuk më njeh mua?!

    “Po, po, të njoh shumë mirë” – ia ktheu Mutarrifi. “Fillimi yt është spermë e dobët, fundi yt është ngordhësirë e qelbur, ndërsa brendësia yte nga fillimi yt e deri te fundi është urinë e jashtëqitje.”

    All-llahu i Madhërishëm i ka qortuar dhe nënçmuar ata të cilët ecin me mendjemadhësi e kapardisje, siç na përcillet nga Busr ibën Xhehhash El-Kureshiu radijAll-llahu anhu, i cili thotë se një ditë i dërguari i All-llahut derisa po rrinte me sahabët e tij, pështyu në dorën e tij, e vuri gishtin në të dhe tha: “All-llahu i Madhërishëm ka thënë: O biri i Ademit! Si mund të ma kalosh Mua kur Unë të krijova nga diçka si kjo dhe me të të zbukurova e të dhashë formë, ndërsa ti ecën me dy petka (veshje) e toka rënkon nga ecja jote. Ti mbledh dhe nuk shpenzon derisa ankthi i vdekjes të vijë në fytin tënd, e pastaj thua: ‘Dua të jap sadeka’, por atëherë është shumë vonë për sadeka.”[7]

     

    1. Përshëndetja me selam

     Prej rregullave dhe sjelljes që myslimani duhet pasur gjatë ecjes është përshëndetja e atij që është ulur. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “I vogli le të përshëndesë të madhin, ai që ecë le të përshëndesë atë që është ulur dhe grupi i vogël le të përshëndesë grupin e madh.”

    Ndërsa në një transmetim tjetër qëndron: “Ai që është hipur le të përshëndesë atë që është duke ecur.”[8]

    1. Largimi i pengesës nga rruga

     Nëse myslimani sheh në rrugë ndonjë shishe të thyer, ndonjë gur në mes të rrugës apo çfarëdo gjëje që u pengon njerëzve, duhet ta largojë dhe ta vendosë në skaj të rrugës.

    Nga Ebu Hurejra radijAll-llahu anhu na përcillet se Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Një njeri duke ecur, gjeti një degë të ferrës në rrugë dhe e largoi. All-llahu për shkak të këtij veprimi e falënderoi atë dhe ia fali mëkatet.”[9]

     

    1. Dhënia përparësi njerëzve të çmuar

    Nëse ecën bashkë me prindërit, ndonjë nga mësuesit e tu apo me dikë më të moshuar ose më me autoritet se ti, atëherë prej edukatës është që t’i lësh të ecin para teje ose ti t’u qëndrosh nga ana e djathtë e tyre sikur xhemati ndaj imamit. Kjo vlen nëse je duke ecur me ta gjatë ditës. E nëse je duke ecur bashkë me ta gjatë natës, atëherë prej edukatës është të ecësh para tyre që t’i mbrosh ata nga çfarëdo lloj pengese që mund të haset gjatë ecjes.

     

    1. Mosecja për në mëkat

    Kur njeriu ecë për në diçka që është hallall, për çdo hap të cilin e bën fiton një shpërblim. Ndërsa kur ecë për në diçka që është haram, për çdo hap të cilin e bën i shkruhet nga një mëkat.

    Ecje e cila shpërblehet është ajo ecje në të cilën shkohet në xhami për të marrë pjesë në ndonjë ligjëratë apo dhikër, për të falur namazin me xhemat, për të falur namazin e xhumasë, për të vizituar të afërmit, për të kryer nevojat e myslimanëve, për luftë në rrugën e All-llahut, për të vizituar prindërit, për të pajtuar hasmit, e kështu me radhë. Për sa i përket ecjes për në xhami, Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Kush pastrohet në shtëpi e pastaj shkon në njërën nga shtëpitë e All-llahut për të kryer një nga farzet ndaj Tij, në çdo dy hapa që bën, njëri i shlyen një mëkat ndërsa tjetri i ngrit një shkallë.”[10]

    Ndërsa nga Ebu Hurejra radijAll-llahu anhu na përcillet se i dërguari i All-llahut ka thënë: “Kur robi mysliman merr avdes mirë, dhe pastaj niset në xhami vetëm për të falur namazin, në çdo dy hapa që bën, njëri i shlyen një mëkat ndërsa tjetri i ngrit një shkallë.”[11]

    Nga Xhabir ibën Abdullahu radijAll-llahu anhuma na përcillet se ka thënë: “Shtëpitë tona ishin larg xhamisë, kështu që ne deshëm t’i shisnim shtëpitë e të afrohemi me xhaminë, por i dërguari i All-llahut na ndaloi nga kjo duke na thënë: “Për çdo hap që e bëni për në xhami keni nga një shpërblim.”[12]

    Nga Burejdeja radijAll-llahu anhu na përcillet se Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Ata që shkojnë në xhami në errësirë, përgëzojini me dritë të plotë në ditën e kiametit.”[13]

    Këto hadithe e vërtetojnë se ecja për në xhami për namaz dhe pjesëmarrja në xhemat është faktor për shlyerjen e mëkateve dhe ngritjen e shkallëve në ditën kur nuk ka dobi as nga pasuria e as nga fëmijët, por ajo që sjellë dobi është zemra e pastër.

    Ndërsa për sa i përket ecjes për në namazin e xhumasë, i dërguari i All-llahut ka thënë: “Kush pastrohet në ditën e xhuma, shkon herët në xhami në këmbë, i shkon afër imamit, heshtë dhe e dëgjon me vëmendje, nuk flet fjalë të kota, për çdo hap që e bën nga shtëpia e tij deri në xhami do të shpërblehet me ibadet njëvjeçar, shpërblim agjërimi dhe namazi.”[14]

    Ndërsa për sa i përket ecjes për kryerjen e nevojave të myslimanëve, Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Njeriu më i dashur tek All-llahu i Madhërishëm është ai që është më i dobishmi për njerëzit… Tek unë më e dashur është ecja me një vëlla kur ai ka nevojë sesa të bëj i’tikaf në xhami për një periudhë njëmujore…”[15]

    Një herë Hasen El-Basriu dërgoi ca shokë të tij për të kryer një nevojë të një vëlla mysliman dhe u tha: “Kaloni nga Thabit El-Bunaniu dhe merreni edhe atë me vete.” Ata kaluan nga Thabiti, ndërsa ky i fundit u tha: “Unë jam në i’tikaf.” Kështu, ata u kthyen te Hasen El-Basriu dhe i treguan lajmin. Ai u tha: “Shkoni dhe thoni atij: O Thabit, a nuk e di se të ecësh me vëllanë tënd kur ai ka ndonjë nevojë është më mirë për ty se sa të bësh haxhin?!” Ata shkuan sërish te Thabiti dhe ia përcollën fjalët e Hasen El-Basriut, ndërsa Thabiti menjëherë e braktisi i’tikafin dhe doli bashkë me ta.”[16]

     

    1. Myslimani duhet shmangur ecjet e papëlqyeshme e të shëmtuara

     Prej tyre:

    1. Ecja me krekosje dhe kapardisje, që është ecje e medjemëdhenjve dhe të vetëpëlqyerve.
    2. Ecja sikur ajo e njeriut të shqetësuar, i cili kthehet andej-këtej, e që duket sikur ecje e një psikopati.
    3. Ecja duke u shtirur si i sëmurë, e që është ecje e shëmtuar.
    4. Ecja me anime, sikur e atyre të “gjinisë së tretë”.
    5. Nxitimi i madh pa ndonjë nevojë a shkak.
    6. Ecja me kërcim, etj.

     

    Që të githa këto janë të papëlqyeshme. Ndërsa ecja më e mirë është ajo që na transmetohet në hadithet që përshkruajnë ecjen e Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem.[17]

     

    1. Mesatarja dhe maturia

     Kjo do të thotë që myslimani duhet ecur me një ecje as të shpejtë e as të ngadalshme.

    All-llahu i Madhërishëm në lidhje me këtë ka shpallur porositë e Lukman Hakimit kur e këshilloi të birin e vet, duke thënë: “Të jesh i matur në ecjen tënde.”[18]

    Ibën Kethiri thotë: “Me këtë ka dashur të thotë: Ec me një ecje as të ngadalshme e me ngecje, e as të shpejtë sikur duke vrapuar, por ec me ecje mesatare mes këtyre dyjave.”[19]

     

    1. Ecja me fuqi

     Myslimani nuk duhet ecur me plogështi por me fuqi ngase kjo ka qenë tradita e Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem “Kur ecte, ecte fuqishëm.”[20], që do të thotë se gjatë ecjes këmbët i ngrinte nga toka nga fuqia dhe vendosmëria që kishte gjatë ecjes.

     

    1. Moskthimi i shikimit mbrapa gjatë ecjes

     “Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem gjatë ecjes nuk e kthente kokën mbrapa.”[21] Dihet që nëse myslimani e kthen kokën gjatë ecjes, kjo bën që njerëzit të dyshojnë tek ai. Madje kjo mund të shkaktojë që atij t’i ndodhë ndonjë gjë e padëshirueshme, si përplasja në ndonjë mur, automjet etj. Por nëse kthimi i kokës bëhet për ndonjë shkak të domosdoshëm, atëherë nuk ka gjë të keqe në këtë.

     

    1. Mosecja vetëm me një këpucë

     Muslimani nuk duhet ecur vetëm me njërën këpucë, ngase Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem e ka ndaluar një gjë të tillë dhe ka thënë: “Kur të mbatheni, filloni me të djathtën, ndërsa kur të zbatheni, filloni me të majtën, dhe mbathini që të dyja apo zbathini që të dyja.”[22] Po ashtu ka thënë: “Nëse ndonjërit prej jush i këputet rripi i sandales, mos të ecë me një sandale derisa ta rregullojë rripin. Po ashtu të mos ecë me një meste…”[23]

    Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem po ashtu ka thënë: “Mos ec me një këpucë.”[24] Myslimani nuk duhet ecur duke pasur njërën këmbë të mbathur e tjetrën të zbathur, ngase kjo nuk i ka hije myslimanit. Kjo po ashtu është ecje e shejtanit, ngase Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Vërtet shejtani ecë me një këpucë.”[25] Andaj, ose le t’i mbathë të dyja këpucët, ose le t’i zbathë të dyja. Nga këtu buron edhe një çështje tjetër, e ajo është që të dyja këpucët duhet të jenë të njëjta. Pra, nuk duhet të mbathë një këpucë të një lloji, e tjetrën nga lloji tjetër, apo ngjyre tjetër, por duhet plotësisht të jenë të njëjta.[26]

     

    1. Mosecja me plogështi

     Myslimani nuk ecën me plogështi sikur që ecë i sëmuri, që me këtë të paraqesë para njerëzve kinse është i devotshëm dhe i nënshtruar fetarisht. Kjo gjë asnjëherë nuk duhet qenë stil i myslimanit, por myslimani duhet ecur me vendosmëri, qetësi dhe maturi.

    Omer ibën Hattabi radijAll-llahu anhu një herë e pa një djalosh duke ecur me plogështi sikur të ishte i sëmurë, dhe e pyeti: A mos je i sëmurë? Jo – ia ktheu djaloshi. Atëherë Omeri radijAll-llahu anhu i mëshoi kamxhik dhe e urdhëroi të ecë me vendosmëri.

     

    1. Gratë nuk duhet ecur në mes të rrugës

     Prej rregullave të ecjes është që gruaja nuk duhet ecur në mes të rrugës por në skaj, që të mos bie në sytë e burrave e ta tërheqë syrin e tyre nga ajo. Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Mesi i rrugës nuk është për gra.”[27] Ndërsa grave u ka thënë: “Rrini mbrapa, sepse juve nuk ju takon mesi i rrugës. Juve ju takojnë skajet e rrugës.”[28]

     

    1. Gruaja të mos kërcasë me këmbë për t’i zbuluar stolitë e saj

     All-llahu i Madhërishëm thotë: “Le të mos kërcasin me këmbët e tyre për ta zbuluar fshehtësinë nga stolitë e tyre.”[29]

    Ibën Kethiri thotë: “Në kohën e xhahilijetit, gruaja që mbante byzylyk në këmbën e saj por që nuk dëgjohej, i binte tokës me këmbë (ecte me hapa të fuqishëm duke shkundur këmbët) që burrat ta dëgjojnë zërin e byzylykut, gjë të cilën All-llahu e ndaloi.

     

    Dhe më në fund: Si ka qenë ecja e Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem?

     

    Nuk ka dyshim se i dërguari më i madh, Muhammedi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem është model për çdo besimtar dhe nuk ka besimtar me iman të thellë që nuk dëshiron të pasojë imamin e tij, të dërguarin e All-llahut, e që është imami më i madh dhe mësuesi më i vlefshëm në historinë e njerëzimit. A thua si ka qenë ecja e tij?

    Nga Ebu Hurejra radijAll-llahu anhu na përcillet se ka thënë: “Kurrë nuk kam parë diçka më të bukur se i dërguari i All-llahut në fytyrën e të cilit dukej sikur shndërriste dielli. Nuk kam parë asnjë më të shpejtë në të ecur sesa i dërguari i All-llahut, pasi kur ai ecte, dukej sikur vet toka rrotullohej për të. Kur ecnim me të, e mundonim veten për të mbajtur hapin e tij, ndërsa ai ishte fare i relaksuar.”[30]

    Ibën Kajjimi, All-llahu e mëshiroftë, e ka përshkruar ecjen e Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem, me këto fjalë: “Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ecte me vendosmëri të plotë, ecja e tij ishte e bukur dhe e qetë…”, e pastaj e përmend hadithin e Ebu Hurejrës radijAll-llahu anhu që u cek më sipër. Ndërsa Ali ibën Ebi Talibi radijAll-llahu anhu thotë: “I dërguari i All-llahut ecte me një vendosmëri të plotë, sikur të ecte në një teposhtë.”

    Njeriu që më së tepërmi i ngjante në ecje të dërguarit të All-llahut ka qenë e bija e tij, Fatimeja radijAll-llahu anha. Nga Aisheja radijAll-llahu anha na përcillet se ka thënë: “Një ditë, ne, gratë e Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem ishim tek ai, kur papritmas u duk Fatimeja radijAll-llahu anha që ecte plotësisht si Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem.”[31]

     

     

    [1] Kaptina El-Furkan, ajeti 63.

    [2] Sahih: shënon Muslimi (2588).

    [3] Sahih: shënon Muslimi (2586).

    [4] Kaptina Lukman, ajetet 18-19.

    [5] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (5789) dhe Muslimi (2088).

    [6] Sahih: shënojnë Ahmedi (2/118), Buhariu në Edebul-Mufred (1/193) dhe Hakimi (1/128). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (5711) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [7] Sahih: shënojnë Ahmedi (4/210) dhe Ibën Maxhe (2707). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (1099) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [8] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (6232) dhe Muslimi (2160).

    [9] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (654) dhe Muslimi (1914).

    [10] Sahih: shënon Muslimi (666).

    [11] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (647) dhe Muslimi (649).

    [12] Sahih: shënon Muslimi (664).

    [13] Sahih: shënojnë Ebu Davudi (4832) dhe Tirmidhiu (223). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (2823) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [14] Sahih: shënojnë Ebu Davudi (345), Tirmidhiu (496), Nesaiu (1381), Ibën Maxhe (1087) dhe Ahmedi (4/104). Shejh Albani në librin e tij Sahih el-Xhami’ (373) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [15] Sahih: shënojnë Taberaniu në Mu’xhemul-Kebir (3/209/2) dhe Ibën Asakiri në Et-Tarih (18/1/2). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (906) e ka klasifikuar si hadith hasen.

    [16] Ky transmetim gjendet në librin Hiljetul-Evlija’ të Ebu Nuajmit dhe në librin Xhamiul-Ulumi vel-Hikem të Ibën Rexhebit (fq. 452). Ndërsa teksti është shkëputur nga libri Minhaxhus-Salihin, fq. 400-401.

    [17] Shkëputur nga libri Meusuatul-Adabil-Islamijje (2/782-783).

    [18] Kaptina Lukman, ajeti 19.

    [19] Shkëputur nga Tefsiri i Ibën Kethirit (3/711).

    [20] Sahih: shënon Muslimi (2330).

    [21] Sahih: shënojnë Hakimi (4/292) dhe Ibën Sa’di (1/379). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (2086) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [22] Sahih: shënon Muslimi (2097).

    [23] Sahih: shënon Muslimi (2099).

    [24] Sahih: shënon Muslimi (2099).

    [25] Shënon Tahaviu në Mushkilul-Athar (2/142). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (348) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [26] Shkëputur nga libri Meusuatul-Adabil-Islamijje, (2/783-784). Autor: Abdul-Aziz Neda.

    [27] Sahih: shënojnë Ibën Hibbani (1969), Ibën Adiu (1/192) dhe Bejhekiu në Shuabul-Iman (2/475/2). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (856) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [28] Hasen: shënojnë Ebu Davudi (5272), Taberaniu (19/261) dhe Bejhekiu në Shuabul-Iman (6/173). Shejh Albani në librin e tij Es-Silsiletus-Sahiha (856) e ka klasifikuar si hadith hasen.

    [29] Kaptina En-Nur, ajeti 31.

    [30] Sahih: shënojnë Tirmidhiu (3648) dhe Ahmedi (2/350). Shejh Albani në librin e tij Hidajeturr-Rruvah (5732) e ka klasifikuar si hadith sahih.

    [31] Muttefekun alejhi: shënojnë Buhariu (6285) Muslimi (2450). Ndërsa teksti është shkëputur nga libri Minhaxhus-Salihin, fq. 396.

    www.thirrjaislame.com